Yuldasheva Yulduz

O‘rtacha – kutilmaganda xavfning paydo bo‘lishi yoki boshida harakatlanish sharoitini noto‘g‘ri baholash oqibatida yuzaga kelish bilan tavsiflanadi.
Kritik – haydovchi yo‘lning qisqa bo‘lagida o‘ta tezlik bilan harakat qilib, yo`l transport hodisasining oldini olishi mumkin.
Ziddiyatli vaziyatning soniga qarab yo‘l bo‘lagining xavflilik darajasi quyidagicha baholanadi:

12. 
    jadval
    

1 mln.avt.km to‘g‘ri keladigan	210	210-310	310-460	460 dan
ziddiyatli vaziyatlar soni, K yo‘l	kam	kam	xavfli	ko‘p
bo‘lagining xavflilik darajasi	xavfli	xavfli		juda
	emas			xavfli

Samarqand shahridagi ko`cha-yo`llarida transport

statistik va ziddiyatli vaziyatlar tahlili
Yangi yo‘l qurilma loyihalarida ziddiyatli vaziyatlar soni 210 dan oshmasligini ta’minlash kerak. Yo‘lni ta’mirlash va tuzatish loyihalarida esa ziddiyatli vaziyat soni 310 dan katta bo‘lgan yo‘l bo‘laklarini qayta loyihalash zarur.

12. 
    

    Ziddiyatli vaziyat kriteriyalari	Boshlang‘ich harakat tezligi, km/soat	Ziddiyatli vaziyat uchun bo‘ylanma va
    		yengil K1	O‘rtacha K 2	kritik K3
    bo‘ylanma	100 dan ko‘p	0,5-0,9	0,9-1,9	1,9
    manfiy	100-80	0,5-1,9	1,9-2,9	2,6
    tezlanish	80-60	0,5-2,3	2,3-3,2	3,2
    	60 dan kam	0,5-2,9	2,9-3,7	3,7
    ko‘ndalang	100 dan ko‘p	0-0,3	0,3-0,7	0,7
    manfiy	100-60	0,4-0,6	0,6-1,1	1,1
    tezlanish	60 dan kam	0,8-1,2	1,2-1,5	1,5

    
    
    
    jadval
    

ko‘ndalang manfiy tezlanish, m/s

Yangi yo‘l qurilma loyihalarida ziddiyatli vaziyatlar soni 210 dan oshmasligini ta’minlash kerak. Yo‘lni ta’mirlash va tuzatish loyihalarida esa ziddiyatli vaziyat soni 310 dan katta bo‘lgan yo‘l bo‘laklarini qayta loyihalash zarur.

Ko‘pchilik bajarilgan tadqiqotlar ko‘rsatadiki, yo`l transport hodisasining asosiy qismi harakat qatnashchilari yo‘nalishlarining kesishish joyida ziddiyatli nuqta vujudga kelar ekan. Ziddiyatli nuqtalarni oldindan aniqlash natijasida yo`l transport hodisasining oldini olish imkoniyati paydo bo‘ladi va bu imkoniyat yo‘l harakatini tashkil etish sxemasini tuzish davrida amalga oshiriladi.
Ziddiyatli nuqtalar bir sathdagi chorrahalarda transport va piyodalar har xil harakat yo‘nalishlarining kesishishidan hosil bo‘ladi.
Misol sifatida ikki tasmali yo‘llarning kesishishidan hosil bo‘lgan chorrahadagi transport vositalarining harakatini ko‘radigan bo‘lsak, unda transport
vositalarining harakat oqimidan ajralish harakat oqimiga qo‘shilish va harakat oqimini kesib o‘tish nuqtalarini ko‘rsatib o‘tish mumkin.

Ikki tasmalik yo‘llarning kesishuvidagi ziddiyatlik nuqtalar 12-rasm

– ajralish; – qo‘shilish; –kesishish.
Ziddiyatli nuqtalarda harakat yo‘nalishidagi transport vositalarining o‘zaro yoki piyodalar bilan to‘qnashuv xavfigina emas, balki ularning ushlanib qolish ehtimoli ham mavjud. Chorrahadagi xavflilik vaziyati harakat miqdori va tasmalar soni ortib borishi bilan murakkablashib boradi. Keltirilgan misoldagi chorrahada jami 32 ta ziddiyatli nuqta mavjud bo‘lib, ular 8 ta ajralish, 8 ta qo‘shilish va 16 ta kesishish nuqtalaridan iboratligini aniqlashimiz mumkin. Chorrahaning harakatlanish murakkablik darajasi quyidagicha baholanadi: agarda M<40 bo‘lsa, chorraha oddiy, M=40-80 o‘rta murakkab, M=80-150 murakkab va M>150 juda murakkab. M=P_a+3P_k+5P_k
Chorrahalarda harakatlanish murakkablik darajasini baholashda quyidagi formuladan foydalanish mumkin: