Yuk tashish korxonalarida tashish ishlari o'quv amaliyotidan o'quv-uslubiy qo'llanma

Moddiy javobgarliq. Haydovchining aybi bilan ATК ga ziyon keltirilgan (masalan, yo’l-transport xodisasi paytida avtomobil shiqastlansa) bo’lsa, u bu ziyonni to’lashi lozim. To’lanadigan pul – miqdori haydovchi o’rtacha maoshining uchdan bir qismidan oshmasligi kerak.
Кeltirilgan ziyonning o’rni ATК ma’muriyatining ko’rsatmasi bilan haydovchining ish haqidan ushlab qolish yo’li bilan to’ldiriladi. Haydovchi keltirgan ziyon aniqlangan kundan boshlab, ma’muriyat ko’pi bilan ikki xafta ichida buyruq, chigarishi kerak. Bu buyruq haydovchiga yetkazilganidan kamida etti kun o’tgach, bajarilishi kerak. Agar, haydovchi pul undirib olish haqidagi qaror, yoki, undirib olinadigan pul miqdoridan norozi bo’lsa, uning arizasiga ko’ra mehnat munozarasi qonunda ko’zda tutilgan tartibda ko’rib chiqiladi. Agar, haydovchi avtomobilni mast holda boshqarib, ATK ga moddiy zarar keltirgan bo’lsa, u bu ziyonni to’liq to’lashga javobgardir.
Zarar haydovchidan sud orqali, yoksu^ oi, qonunda ko’rsatilgan boshqa yo’l bilan undirib olinadi. ATK ga keltirilgan zararni haydovchidan undirib olish uchun ma’muriyat zarar aniqlangan kundan boshlab bir yil muddat ichida sudga murojaat qilishi mumkin.
Yuk tashish bo’yicha bajarilmagan ishni qo’shib yozish yo’li bilan ATK ga keltirgan zarar haydovchilardan, amaldagi qonunlarda ko’rsatilgan tartibda undirib olinadi. Haydovchining aybi bilan me’yordan ortiqcha sarflangan yonilg’i (benzin, yoki, dizel yonilg’isi) narxi haydovchidan 100% miqdorda ushlab qolinadi.Mazkur qarorda yana shu narsa ko’rsatib o’tiladiki, spidometri ishdan chiqqan, yoki, buzuq, hamda, plomba qo’yilmagan spidometrli avtomobil yo’lga chiqarilgan bo’lsa, bunday hollar kasaba uyushmasi ishtirokida ATK ma’muriyati tomonidan ko’rib chiqilishi, ayibdor shaxslar esa ko’rsatib o’tilgan tartibda javobgarlikka tortilishlari lozim.
Jamoatchilik asosida javobgarlik
Haydovchilar bunday javobgarlikka ATK jamoat tashkiloti, mehmat jamoasi va o’rtoqlik sudi tomonidan tortiladi.
O’rtoqlik sudlari 1) ATK kasaba uyushmasi, mahalla, uy boshqarmalari, fuqarolar yig’’ilishlarining xodimlari 2) mehnatkashlar xalq deputatlari; 3) ATK rahbarlari, 4) sud, prokuror, shuningdek, prokuror roziligi bilan tergov organlari bergan materiallar asosida; 5) fuqarolarning arznomalari bo’yicha; 6) o’rtoqliq sudining o’z tashabbusi bilan ham ishlarni ko’rib chiqadi.
O’rtoqlik sudi aybdor haydovchiga nisbatan quyidagi choralarni ko’rishi mumkin: jabrlanuvchidan, yoki, jamoadan jamoat oldida kechirim so’rashga majbur qildirish; o’rtoqlik ogohlantirishini e’lon qilish; jamoat oldida tanbeh berish; yozma ravishda, yoki, yozmasdan jamoatchilik nomidan hayfsan berish; g’ayri-qonuniy harakatlari bilan keltirgan zararning o’rnini to’ldirishga majbur qilish. Agar, o’rtoqlik sudi ishni ko’rib chiqib, qonun buzuvchini jinoiy va ma’muriy jazoga tortish lozim deb topsa, u holda materiallarni tegishli organlarga topshirish haqida hukm chiqaradi. O’rtoqlik sudi aniqlangan qonun buzilishi, yoki, boshqa jinoyat sodir bo’lish sharoitlarini va sabablarini jamoat tashkilotlari va mansabdor shaxslarga xabar qiladi. O’rtoqlik sudining hukmi uzil-kesil hisoblanadi. Belgilangan muddatda o’rtoqliq sudining qarori bajarilmasa, uning raisi ishni xalq sudiga topshiradi. Xalq sudi yuborilgan materiallar va chiqarilgan hukm qonuniy ekanligini ko’rib chiqib, sud ijrochisiga bajarish uchun ijro varag’ini topshiradi. O’rtoqlik sudi chiqargan ogohlantirish jamoatchilik nomidan tanbeh, yoki, hayfsan berish haqidagi qarori bir yil o’tgandan so’ng o’z kuchini yo’qotadi. O’rtoqlik sudi tomonidan jazolangan shaxs ana shu bir yil davomida qonunni yana buzmasa va jinoyat qilmasa, chiqarilgan hukm bekor qilinadi. O’rtoqlik sudi jamoat tashkilotlarining, ATK raxbarlarining, o’rtoqlik sudiga tortilgan shaxsning ariza­siga ko’ra, yoki, o’z tashabbusi bilan bir yil muddat o’tmasdan berilgan jazoni bekor qilishi ham mumkin.