«yuk ko`tarish transportlari» fanidan

Maxsus  qichqichlar.  Ba`zi  yuklarni  qisish  va  ilgakka  osish  uchun  turli 

qisqichlar  ishlatiladi.  Bularga  friktsion,  ekstsentrik  vakuumli  qisqichlar  va 

elektromagnitlar kiradi.  

Omburli  qisqichlar.  Omburli  friktsion  qisqichlarda  yuk  richagsimon  jag`lar 

orasida qisiladi. Omburli qisqichning hisobiy sxemasida (3.6-rasm) kerakli oʻlchamlar, 

ta`sir etuvchi kuchlar va reaktsiyalar koʻrsatilgan. 

---

30 

 

 

 

3.6-rasm. Omburli qisqichlar: a - qaytma; b - qisqich richaglari sharnirlari 

tarqalgan; v – toʻg`ri. 

Vertikal kuch Q ta`sirida hosil boʻladigan gorizontal kuch: 

 

           













tg

QgП

N

2

, N   

 

      (3.3) 

 

bu yerda N  - siquvchi kuch, N; Q – koʻtriladigan yukning massasi; P – siquvchi kuch 

uchun ehtiyot koeffitsiyenti; 



 - qiyalik burchagi; 



 - ishqalanish burchagi. 

Qisqichni  geometrik  hisoblashda  qisqich  massasi  e`tiborga  olinmaydi.  Bu  esa 

siquvchi kuchning ortishiga olib keladi ya`ni yukni qisish ishonchliligi oshadi.  

0





М

 shartdan: 

 





2

1

2l

tg

l

a

Q

N







, N  

 

 

(3.4) 

 

bu  yerda  a  –  vertikal  kuch  yelkasi; 

1

l

–  richagning  yuqori  yelkasi; 

2

l

  –  richagning 

pastki yelkasi; 



 - kuch ta`sirida paydo boʻladigan burchak.