Ю. В. Петров, Х. Т. Эгамбердиев, Б. М. Холматжанов, М. Алаутдинов


Булутлиликка боглик холда Павловскда



Download 7,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet109/164
Sana03.07.2022
Hajmi7,48 Mb.
#736073
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   164
Bog'liq
22. Атмосфера физикаси. Петров Ю.В, Эгамбердиев Х.Т

Булутлиликка боглик холда Павловскда
хаво хароратининг суткалик узгариши.
1 - очик хаво, 2 - булутли об-хаво, 3 - барча кунлар.
Кенглик ортиши билан туш вактида куёшнинг горизонтдан ба­
ландлиги камайиши сабабли хаво хароратининг суткалик амплиту­
даси камаяди. Курукликда йиллик уртача харорат суткалик ампли­
тудаси 20-30° кенгликларда 12"С, 60° кенгликда 6°С, 70° кенгликда
150


эса бор-йуги 3°С атрофида булади. К,атор куп кунлар давомида 
куёш чикмайдиган ёки ботмайдиган энг юкори кенгликларда 
хароратнинг мунтазам суткалик узгариши умуман йук-
Х,аво хароратининг суткалик узгариши атмосферанинг чегара- 
вий катламида яхши ифодаланган. Баландлик буйича суткалик ам- 
плитуданинг камайиши ва харорат максимумларининг кечрок соат- 
ларга силжиши суткалик узгаришнинг асосий хусуснятларидандир. 
Бу холат 23-расмдан яккол куринади.
Куруклик устида 1 км баландликда хароратнинг суткалик 
амплитудаси 1-2°С, 2 км баландликда - 0,5-ГС га тенг, кундузги 
максимум эса кечки соатларга силжийди.
Океан устида хароратнинг суткалик амплитудаси пастки бир 
километрли катламда баландлик буйлаб бироз ортади. Бирок, 
амплитуда кичик булиб колаверади.
23-расм. Олти суткалик кузатишлар кагори буйича
уртачаланган хаво хароратининг турли
баландликлардагн суткалик юриши. О’Нейл (АК;Ш),
1953 й. август-еентябр бошланиши.
Тогларда тушалма сиртнинг таъсири эркин атмосферанинг мос 
б ал а I) дл и к л ар и г а нисбатан кагтарок, суткалик амплитуда баланд­
лик буйлаб секинрок камаяди. Айрим тог чуккиларида
3000 
м ва 
ундан каттарок баландликларда у 
3-4°С 
ни ташкил этиши мумкин.

6 В 10 12 14 IS 1В 2 0 2 2 0 2
4
6 8
соат
чикиш
ботиш
151


Хаво х,ароратининг нодаврий узгаришларига сабаб булувчи 
хаво массалари адвекцияси хаво хароратининг суткалик узга­
ришига кучли таъсир курсатиши хакида юкорида айтиб утилган 
эди. Совук хаво адвекцияси совук атмосфера фронтининг утишида 
юз беради. Китъа ичкарисида хавонинг кишда ута сезиларли сову- 
ши харорат тахминан бир соат давомида 10-20°С га камайиши мум­
кин булганда кузатилади.
Совук арктик ва антарктик хаво массаларининг кириб келиши 
энг кучли совишга олиб келади. Океан устида совук хавонинг ки­
риб келиши тропикларгача утиб бориши мумкин.
Кишда денгиз хавосининг китъага кириб келиши урта кенглик­
ларда исишга, ёзда эса совишга олиб келади.
Тропик хаво массаларининг кириб келишида илик хдво адвек­
цияси энг кучли булади. 
Ёзда кутбий кенгликларда хаво 
хароратининг 25-30°С гача исиши шундай кириб келишлар билан 
боглик. Кишда эса урта кенгликлардан илик хавонинг олиб 
чикилиши окибатида Шимолий кутбда хаво харорати 0°С гача 
кутарилиши мумкин.
Х^аво хароратининг нодаврий узгаришларига олиб келувчи ик­
кинчи сабаб хавонинг пастга харакатланишида унинг 

Download 7,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish