Yu. S. Shokirova, E. Yunusaliyev

 
Tayanch iboralar: 
 
Korxona, tashkil etish, maqsad, obyekt, metod, sanoat korxonasi, boshqa 
fanlar bilan aloqasi: ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy, texnik fanlar, texnologik jarayon, 
mashina, apparat, jihozlar, oqilona foydalanish. 
 
Nazorat savollari 
 
1.
Fanning obyekti deganda nimani tushunasiz? 
2.
Fanning predmeti nima? 
3.
Fanning metodini aytib bering. 
4.
Tashkil etish o‘zi nima? 
5.
Korxonaning asosiy qismini nimalar tashkil etadi? 
6.
Fanning vazifalarini ayting.
7.
Fanning asosiy maqsadi nimalardan iborat? 
8.
Bu fan qaysi fanlar bilan chambarchas bog‘liq? 
9.
Texnik fanlar bilan bog‘liqligini ayting. 
10.
Bu faning iqtisodiyot va boshqarishga oid fanlar bilan qanday bog‘liqligi 
bor? 

---

9 
II - BOB. KORXONALAR VA ULARNING TASHKILIY-HUQUQIY 
ASOSLARI 
 
2.1. Bozor iqtisodiyotini rivojlanishida
korxonalarning o‘rni 
 
2.1.1. Korxona tushunchasi, turlari va vazifalari 
O‘zbekiston Respublikasining «Korxonalar to‘g‘risida»gi 1991 yil 15 
fevraldagi qonuni hamda 1993 yil 7 may; 1994 yil 23 sentyabr; 1995 yil 31 avgust; 
1996 yil 27 dekabr; 1997 yil 25 aprel; 1997 yil 30 avgust; 1998 yil 1 may; 1998 yil 
29 avgustdagi qonunlariga binoan kiritilgan o‘zgarish va qo‘shimchalarda
mulkchilikning barcha shakliga mansub korxonalarni barpo etish, ularning 
faoliyatini qayta tashkil etish va tugatishning umumiy va huquqiy, iqtisodiy hamda 
ijtimoiy asoslari belgilab berilgan. 
Qonun foyda olish maqsadida ish olib boradigan korxonalarning mustaqil-
ligini ta’minlashga qaratilgan bo‘lib, ularning huquqlari va mas’uliyatini 
belgilaydi, boshqa korxonalar va tashkilotlar, davlat hokimiyati, boshqaruv 
idoralari bilan olib boradigan munosabatlarini tartibga soladi. Shuningdek, 
qonunda korxona ta’rifi, turlari, vazifalari, korxonani barpo etish va uni ro‘yxatdan 
o‘tkazish tartibi, korxonani boshqarish, korxona xo‘jalik faoliyatining asoslari, 
korxonaning ijtimoiy kafolatlari, korxona huquqlari, korxonani tugatish va qayta 
tashkil etish shartlari belgilab berilgan. 
Huquqiy shaxs mavqeiga ega bo‘lgan, mulkchilik huquqi yoki xo‘jalikni to‘la 
yuritish huquqi bo‘yicha o‘ziga qarashli mol-mulkdan foydalanish asosida 
mahsulot ishlab chiqaradigan va sotadigan yoki mahsulotni ayirboshlaydigan, 
ishlarni bajaradigan, xizmat ko‘rsatadigan, mulkchilikning barcha shakllari teng 
huquqliligi sharoitida amaldagi qonunlarga muvofiq o‘z faoliyatini amalga 
oshiradigan mustaqil xo‘jalik yurituvchi subyekt