Yu. S. Shokirova, E. Yunusaliyev

 
INTELLEKTUAL TRENING 
1. Ta’mirlash murakkabligi toifasi 20 bo‘lgan lentali transporterning 
ta’mirlashlararo va ko‘ruvlararo davrlarini, ta’mirlash sikli davomiyligini 
hisoblang. 
2. Mashinasozlik zavodini mexanika sexida quyidagi dastgohlar mavjud. 
Dastgohlar turi 
Soni 
Murakkablik toifasi 
1 
2 
3 
Tokarlik vint qirquvchi stanok 
3 
8 
7 
28 
6 
7 
8 
9 
10 
12 
Tokarlik vint qirquvchi og‘ir stanok 
2 
1 
20 
26 
Tokarlik-revolverli stanok 
5 
8 
8 
10 
Tokarlik-ko‘p shpindelli stanok 
3 
1 
14 
24 
Vertikal-parmalovchi stanok 
8 
5 
10 
6 
8 
10 
Radial-parmalovchi stanok 
2 
8 
3 
5 
10 
12 
Ko‘shpindelli vertikal-parmalovchi stanok 
2 
1 
7 
11 
Gorizontal yo‘nuvchi dastgoh 
Gorizontal yo‘nuvchi og‘ir dastgoh 
Aylanma silliqlash stanogi 
Tekis silliqlash stanogi 
Markazsiz silliqlash stanogi 
2 
1 
5 
3 
2 
11 
38 
4 
8 
4 
Tish frezerlash stanogi 
3 
5 
1 
6 
8 
13 
Gorizontal frezerlash stanogi 
3 
2 
1 
10 
12 
14 
Vertikal frezerlash stanogi 
2 
1 
7 
14 

---

200 
Universal frezerlash stanogi 
6 
5 
1 
9 
14 
15 
To‘rt shpindelli og‘ir frezerlash stanogi 
Bo‘ylama-randalovchi stanok 
Bo‘ylama randalovchi og‘ir stanok 
1 
1 
1 
43 
14 
34 
Ko‘ndalang randalovchi stanok 
8 
3 
6 
9 
Zarb bilan o‘yib ishlaydigan stanok (dolbejniy) 
3 
6 
Cho‘zuvchi (protyajniy) stanok 
1 
1 
7 
9 
Universal-charxlovchi stanok
Parmali charxlash stanogi 
12 
4 
6 
6 
Zavod yirik seriyali ishlab chiqarish sharoitda ishlaydi. Stanoklarda 
cho‘yandan tayyorlangan zagatovkalarga ishlov beriladi. Kapital ta’mirlash ishlari 
hamda qolgan ta’mirlash ishlarini bajarish uchun zarur bo‘lgan barcha operatsiya-
lar ta’mirlash - mexanika sexida bajariladi. Stanoklar ishlayotganiga 10-20 yil 
bo‘lgan. Dastgohlarni ta’mirlash grafigi mexanika sexlaridagi ta’mirlovchi-
chilangarlikni, mexanika -ta’mirlash sexini bir me’yorda ish bilan ta’minlashni 
hisobga olgan holda tuziladi. Bitta ishchining yillik haqiqiy ish vaqti fondi-1740 
soat. 
Aniqlang: 
1) Dastgohlarni barcha tasnifiy guruhlari uchun ta’mirlash sikli, ta’mirlararo 
va ko‘riklararo davrlar davomiyligini;
2) Ta’mirlash ishlarining barcha turlarini (ko‘rik, kichik, o‘rta va kapital 
ta’mirlash) bajarish uchun o‘rtacha yillik sermehnatlik (trudoyomkost)ni; 
mexanika sexlaridagi ta’mirlovchi chilangar va boshqa ishchilar sonini 
hamda mexanika sexiga xizmat ko‘rsatuvchi ta’mirlash-mexanika sexidagi 
chilangar stanokchi va boshqa ishchilar sonini. 
3. Ta’mirlash murakkabligi 10 toifali quyish konveyeri ommaviy ishlab 
chiqarish sharoitida 3 smenada ishlaydi. Ta’mirlash sikli, ta’mirlashlararo, 
ko‘riklararo davrlar davomiyligini hisoblang. 
Konveyerlar o‘tgan yilning noyabr oyida ishga tushirilganligini hisobga olib, 
joriy yilga ta’mirlash va ko‘riklar grafigini tuzing. Ta’mirlash sikli davri va re-
jalashtirilgan yil uchun ta’mirlash ishlari sermehnatliligini aniqlang. 
4. Agar joriy yildagi ta’mirlash grafigiga binoan quyidagi ta’mirlash ishlari 
bajarilsa: 
Ta’mirlash murakkabligi toifasi …….......................7.10.12.23.32. 
ko‘riklar soni.............................................................10.20.30.3.2. 
kichik ta’mirlar soni..................................................5.10.14.2.1. 
o‘rta ta’mirlar soni.....................................................1.3.6.1.- 

---

201 
Ta’mirlash-mexanika sexidagi ta’mirlash chilangarlik ishlarining yillik 
hajmini hisoblang. Ishchining yillik haqiqiy ish hajmi 1740 soatga teng bo‘lsa, 
sexdagi ta’mirlovchi chilangarlar sonini aniqlang.
5. Quyidagi ma’lumotlar berilgan:
ta’mirlash murakkabligi toifasi...................................6.8.10.12.22.32. 
Rejalashtirilgan yilda kapital
ta’mirlar soni ..............................................................15.5.18.20.3.2. 
Ishchining yillik ish haqi fondi-1740 soat. 
Dastgohni kapital ta’mirlash uchun ta’mirlash-mexanika sexidagi yillik ish 
haj-mini hisoblang. Ta’mirlash-mexanika sexida ta’mirlash ishlarini bajarish uchun 
zarur bo‘lgan ishchilar sonini aniqlang.