Yozma nutqning rasmiy uslubida, asosan, quyidagi munosabatlar doirasidagi hujjatlar tuziladi

Matn va uning turlari. Matn deb u yoki bu holda tugallangan mazmun (ma’no) va nutqning birligini o‘zida shakllantirgan hamda ifodalagan og‘zaki yoki yozma asarga aytiladi.
Matnning belgilari quyidagilar: 1. Matn gap yoki gaplardan tashkil topadi. 2. Matndagi gaplar o‘zaro ichki (mantiqiy) va tashqi (grammatik) bog‘liqlikda bo‘ladi. 3. Matnda u yoki bu hodisa-voqea haqidagi mazmun bo‘ladi.
Suhbat. Ma’lum bir mavzu zasidan dialog (yoki polilog) tarzida ikki yoki bir necha kishi o‘rtasida bo‘lib o‘tgan nutqiy muloqot suhbat deyiladi. O‘qituvchining o‘quvchilar bilan o‘tkazadigan suhbatlari, asosan, ta’lim tarbiya mavzularida bo‘ladi. Suhbatning o‘ziga xos xususiyati shundaki, suhbatdoshlar o‘zlariga noaniq narsalar yuzasidan bir-birlariga savol beradilar, berilgan savollariga javob qaytaradilar. Bu xususiyati bilan suhbat ma’ruzadan farq qiladi. Ma’ruza, asosan, monologik nutqdir. Suhbat dialogik nutq hisoblanadi. Ma’ruza ma’lum mavzu yuzasidan notiqg‘ning mulohazalari bayonidan iborat bo‘ladi. Ma’ruza tugaguncha notiqqa hech kim savol bermaganidek, u ham tinglovchilarga biror masala yuzasidan savol tashlamaydi. Ma’ruza orasida tinglovchilar notiq fiklarini to‘ldirmaydilar. Suhbat birdan ortiq kishilarning erkin so‘zlashuvlaridan hosil bo‘ladi.
Muhokama - ma’lum bir masala yuzasidan ko‘pchilikni fikrini to‘plashni, ma’lum to‘xtamlarga kelishni anglatadi. Muhokamaning bahs predmetining hamma tomonlariga nazar tashlanadi, har bir ishtirokchi o‘zining erkin fikrlarini o‘rtaga tashlaydi.
Munozara - biror masala yuzasidan taraflarning bahsini, tortishuvini anglatadi. Bahs jarayonida har bir ishtirokchi o‘zining haq ekanligini isbotlashga intiladi.
Munozaraga qatnashuvchi oldiga quyidagi uch talab qo‘yiladi:
1. Munozara bo‘ladigan mavzuni to‘g‘ri tushunish.
2. O‘z fikrlarini quvvatlaydigan ash’yoviy va mantiqiy dalillar topa bilish hamda ularni til orqali to‘g‘ri ifodalay olish.
3. Keltirilgan dalillardan mantiqiy xulosalar chiqara bilish.
Bu talablarga javlb bermaydigan nutq tinglovchilarga ta’sir etmaganidek, notiqning munozarada yutib chiqishiga imkon ham yaratmaydi.