|
J
T
Yarim kechadan oqqanda, bolalar Jalolov bilan Tilovni
kuzatib chiqdilar. Osmon ochilib ketgan, yulduzlar tig‘iz,
sovuq charaqlardi.
-
Shu-da endi, - dedi Jalolov. - Odam deganning ko‘ngli
keng bo‘Isa tuzuk. Hali bittalaring ham aytdinglar: kishiga
uch gaz yer emas, butun yer shari kerak deb. Ko‘p ma’qul
gap. Haligi uylanishga kelsak, u qochmaydi, kishi har qa-
nday ishga oshiqsa oshiqsin-u, lekin bu ishga oshiqmagani
ma’qul. Men otalaringiz qatoriman, buni bilaman... Endi,
yigitlar, kattalar o‘zlari qilgan xatoni kichiklar takrorlama-
sin, deb gapiradilar-da.- So‘ng bolalami uyga borib turish-
ga taklif etib, xayrlashdi.
XII
Yoz keldi. 0 ‘riklar pishdi. Jamshid Toshkentga, SA-
GUlning jumalistika bo‘limiga, Tilov esa TIIMSX2ga
kirish uchun tayyorlana boshladi: keyingi vaqtda un-
ing agronom bo‘lish orzusi o‘zgargan, u injener-irrigator
bo‘lishga ahd qilgan edi. Umida esa pyesalarga sho‘ng‘idi.
Ulaming o‘zaro munosabatlari qanday?
Tilov bu to‘rt oy davomida Umidaga biror marta ham
yuzma-yuz kelmadi. Lekin uni ko‘rganda, unga o‘zi ista-
masa-da, taqdirga vaqtincha tan berganini anglatar, go‘yo,
«yaqin qoldi, yaqin qoldi», der edi.
Umida-chi? U o‘sha uchrashuvlardan so‘ng bir necha
kungacha parishon bo‘lib yurdi. So‘ng asta-sekin uning
tuyg‘ulari susaya boshladi. Jamshidga shunchaki ijirg‘anib
qarar, Tilovga nisbatan ko‘nglida shunchaki iliq bir hurmat
paydo bo‘lgan edi. Lekin gohida obrazlar olamida sayr etar-
kan, o‘sha bo‘ronli, tabiiy hayot oqimini ostin-ustun qilib
yuborishga qodir tuyg‘ulari birdan isyon qilib qolar, lekin
tezda bosilardi.
Jamshid qanday ahvolda? Buni bilish uchun uning o‘zi-
ga shu savolni berish kifoya. U yelkasini qisadi, xolos.
Lekin ko‘zlarida qandaydir g‘ashlik va tushunilishi qiyin
bo‘lgan bir o‘kinch ko‘rinadi.
Shunday kunlarning birida:
- Opa, mana o‘ninchini ham bitirdik, - dedi Tilov Zay-
nabxonga.
Zaynabxon Tilozga tikilib, uning vujudida barq urib
turgan ishonch va qat’iyatni hamda orziqib kutilgan baxt
qarshisidagi hayajonni ko‘rdi-yu:
- Yaxshi,- dedi. - To‘yni ham o‘tkazamizmi?
- Keyin, birga o‘qishga ketardik-da, - dedi Tilov.
- Xo‘p, ertaga sovchi yuboraman.
* *
it
-
Ertaga sovchi keladi.
- Sovchi? - dedi Umida qoshlarini ko‘tarib.
- Ha, - dedi Tilov. - Nima edi?
Umida och-pushti timoqlariga tezgina qarab olib,
kulimsiradi.
- Shunaqami?
-H a .
- Bilasizmi, Tilov...
- Umida, sen o‘zgarib qolganga o‘xshaysan?
- 0 ‘zgarganga o‘xshayman?
- Yashirma, Umida, yashirma.
- Nimani yashiraman?
- Ertaga sovchi keladi. To‘y ham shu hafta ichida bo‘ladi.
- To‘y?
- Umida!
- Sekinroq... - dedi Umida g‘ijinib. - Otam uyda.
- Xo‘sh? Mana, jim bo‘ldim... Gapir!
- Men sizga aytdim-ku, - dedi Umida dona-dona qilib,
- ertaga sovchi kelmasa, sevishingizga ishonmayman deb
o‘shanda?
- A-aa... Demak, hozir ishonmaysan?
Umida kulimsiragan bo‘ldi, indamadi.
- Umida, - jilmaydi Tilov. - Nima qilasan meni aldab?
Boshqani yaxshi ko‘rdim, deb aytib qo‘ya qolmaysanmi?
Qiziq... Axir, o‘shanda...
- Boshqani? Kimni? Qo‘ying bunday gaplam i- Umida
xotiijam gapirishga harakat qilgan bo‘lsa-da, lekin qizishib
borardi.
- Umida, - Tilovning ovozi birdan pasaydi. - Meni al-
jiratyapsan shekilli?
- Obbo.
- Xo‘sh, endi men nima qilay? Seni... seni o‘zi tushunib
bo‘lmaydi. Nima bo‘lgan senga o‘zi?
- Menga... - pichirladi Umida. Yonoqlari lov yondi-yu,
shart qayrilib, ichkariga kirdi. Darvozani zanjirlayotgan
edi, Tilov tezgina tirqishdan qo‘l solib, uning barmoqlarini
ushladi. Umida qo‘lini tortib chekindi. Tilov ham ichkariga
kirdi va ayvonga ko‘z tashlab, Umidaning qarshisiga o‘tdi.
Umida yig‘lardi.
- Umida! - Tilov uning qo‘lini tortdi. - Umida, nima
bo‘ldi? 0 ‘zingni tut. Gapir bunday.
- Men o‘zimni o‘zim tushunmayman, tushunmayman,-
dedi asta Umida va ilkis Tilovga boqdi. - Tilov, siz ayting,
men nima qilay?
- Meni... yaxshi ko‘rasanmi? Oldin sen shuni ayt? -
dedi Tilov.
Umida chetga boqib, bosh qimirlatdi.
- Oldin... yo‘q. Hozir... bilmayman. Tilov, bilmayman.
Birdan Tilovning xayoliga: «Qiz uyalyapti», degan o‘y
keldi va:
- Men ketay endi, - dedi.
- Endi nima bo‘ladi? Ertaga... sovchilar keladimi?
- Yo‘q,- dedi Tilov sekingina.
- Yo‘q?
- На. О‘zing aytding-ku!
- Uf. Tilov, mening kelajagim yaxshi bo‘lmaydi.
- Bekor gap.
- Yo ‘ q, men bilaman, bilaman.
- Qo‘y, bunaqa gaplami... Ertaga sovchi keladi! Umida
unga qaradi-yu, anqayib qoldi.
- Umida, nima bo‘lgan senga, nima? - o‘shqirdi Tilov.
Umida yerga qaradi va «menga bari bir-ku, bari bir-
ku!» - dedi. Dedi-yu, yana uzoq tumanlar orasidan Jam
shid ko‘rindi, yana qalbini uzoq tumanlar orasidan tanish
tuyg‘ular, fikrini tanish o‘ylar o‘rab ola boshladi: «Hamma
- odam... Jamshid... Tilov meni sevadi... 0 ‘ch... Qaynim...
Katerina... Jamila...»
- Xo‘sh? - dedi Tilov.
- Hozir. - Umida yana bir zum o‘ylanib tu rd i-d a e rta
ga ertalab javobini aytaman, - dedi.
Ertasiga:
- Sovchi kelsin, bugunoq kelsin, - dedi.
Tilov Umidaga boqib, o‘sha qish kunida, ko‘cha mu-
yulishida: «Meni sevasizmi?»—deb turgan shaddod qiz
Umidani ko‘rdi.
*
Do'stlaringiz bilan baham: | 
