Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

Tekshirish uchun savollar.
1. qonning vazifalari.
2. qonning fizik va kimyoviy xususiyatlari.
3. Qonning bolalar va kattalar organizmida miqdori.
4. qon plazmasining xususiyatlari.
5. Qonning shaklli elementlari.
6. lekasitlarning organizmdagi vazifalari.
7. immunitet nima?
8. yurakning tuzilishi.
9. katta va kichik qon aylanish doiralari.
Tayanch tushuncha
.
Qon, limfa, eritrosept, lekasit, trombosit, plazma , gemoglabin, immunitet.
10 – MA’RUZA
Mavzu: Nafas olish organlari va ovoz apparatining yosh hususiyatlari
va gigienasi.
Reja:
1. Nafas olishning ahamiyati.
2. Gazlar almashinuvi mexanizmi.
3. Nafas olish organlarining tuzilishi:
A) Burun bo’shligi va uning funksiyasi.
B) Hiqildok tuzilishi va bolaning rivojlanishi jarayonidagi o’zgarishlar.
V) Traxeya, uning tuzilishi va funksiyasi.
G) Bronxlar va o’pkada gazlar almashinuvi.
4. O’pka hujaylari alviollalarda gazlar almashinuvining yosh xususiyatlari.
5. Nafas olishning boshqarilishi.
6. Nafas olish gigiyenasi.
Tirik organizm nafas olish jarayoni tufayli, Atrof muhitdan kislorodni olib,
karbonat angidrit gaz va suvi parlarini tashqariga chiqarib turadi.
Odam organizmida sodir bo’ladigan oksidanish jarayonlarining asosiy qismi
kislorod ishtirokida yuzaga keladi. Shuning uchun xayotning davomiyligi, organizmga
doimo kislorod kirib turishi bilan
bog’liqdir. Parchalanish jarayonlarining mahsuloti
karbonat angidriddir, u jarayonlarning davom etishi uchun tashqariga chiqib turishi
shart. Ana shu jarayonni nafas olish organlari yuzaga keltiradi. Kislorodni o’pkadan
tukimalarga, karbonat angidridni tukimalardan o’pkaga qon tashib beradi.
Shunday qilib, organizmda gazlar almashinuvi uchta jarayondan iborat:

---

1. Tashki nafas yoki o’pka nafasi – organizm bilan tevarak
muxit o’rtasida
o’pka orqali gazlar almashinuvi.
2. Ichki nafas yoki to’kimalar nafasi – ho’jayralarda ro’y beradigan jarayonlarni o’z
ichiga oladi.
3. Qonnig gazlarning tashishi, ya’ni qon orqali o’pkada to’qimalarga kislorod va
to’kimalardan o’pkaga karbonat angidrid yetkazib berilish.
Odam nafas olganda havo burunga, so’ngra burun halqumiga, hiqildokga, traxeyaga,
bronxlarga, bronxiollalarga va nihoyat alviollarga kiradi.