Yosh tengdoshlar

o‘z 
zimmasiga olgan jamiyatimizning muhim bo‘lagidir. 
Mo‘’tadil ruhiy vaziyat sog‘lom oilani shakllantirish uchun zarur shartlardan biridir. Oilada 
barpo bo‘lgan birinchi kunidan boshlab, kundalik turmushni oila a’zolari sog‘lig‘ini mustahkam 
bo‘lishi uchun harakat qilish zarur.
Asosan: 
❑
Oila a’zolarining sog‘lom turmush tarzidan bilimdon va malakali bo‘lishlariga erishish; 
❑
Doimo o‘z vaqtida profilaktik tibbiy ko‘rikdan o‘tib borishlariga erishish; 
❑
Kun tartibini to‘g‘ri tashkil qilish; 
❑
Ruhiy hotirjamligini ta’minlash va saqlash; 
❑
Oila rahbari tomonidan muntazam ravishda oila a’zolarini dam olishlarini ta’minlash; 
❑
Zararli odatlarning bo‘lmasligi; 
❑
To‘g‘ri ovqatlanishni 12 tamoyiliga rioya qilish; 
❑
Jismoniy tarbiya va chiniqtiruvchi mashqlarni oila a’zolari bilan birgalikda muntazam 

---

54 
ravishda olib borish; 
❑
Oila a’zolarida ozodalik va orastalik ko‘nikmalarini shakllantirib, shaxsiy gigiyena 
qoidalariga rioya qilishlari; 
Oila a’zolarining salomatligini ta’minlash, ularning baxtli bo‘lishi avlodlar iqtidori va nasl-nasabi 
yaxshilanib borishida har bir oilada yuqoridagi tadbirlar o‘z vaqtida to‘g‘ri tashkil etilsagina 
amalga oshadi. 
Yigitlar uchun stress holatlarini bartaraf etish bo‘yicha mini ma’ruza. (10 daqiqa) 
Stress bu kuchli ruhiy zo‘riqish bo‘lib, u hayotdagi turli ruhiy zarbalar, asabiylashish, 
haddan ziyod muntazam davom etgan aqliy yoki jisomniy mehnat natijasida yuzaga keladigan 
psixologik holatdir. Bilamizki, erkaklarga stressni yengish ayollarga nisbatan ancha qiyinroq, 
chunki erkaklarga xos bo‘lgan vazminlik, o‘zini ustidan kuchli nazorat o‘rnatish, g‘urur hislari 
ularga yig‘lab, birov bilan dardlashib o‘zini qiynayotgan masalalardan holi bo‘lib olishga yo‘l 
bermaydi. Bu esa ko‘proq erkaklarda uchraydigan yurak-qontomir, oshqozon va o‘n ikki 
barmog‘li ichak xastaliklari, nevroz, qandli diabet, reproduktiv tizimdagi kasalliklarini keltirib 
chiqaradi.
Shunday ekan hayotdagi salbiy vaziyatlardan qochib qutilib bo‘lmaganigek, ularning domiga 
tushib qolish ham xavfli. Bunda quyida psixologlar tomonidan ko‘p tavsiya etiladigan 
psixoprofilaktik maslahatlarga amal qilish barchaga stressdan qutilishga yordam beradi.
• Stress holatidalarga psixologlar, avvalambor, o‘z hissiyotlarini oshkor etishdan qo‘rqmaslikni 
maslahat berishadi. Chunki, kulgu, yig‘i, shuningdek nafrat bilan chiqib ketmagan ichki turli 
quvvatlar to‘g‘ri yurak, jigar, oshqozonga zarba beradi. 
• Ichki garmoniyani (muvofiqlikni) tiklash uchun ko‘proq insonlar bilan yaqin aloqada bo‘lish 
zarur, shuning uchun atrofdagilar bilan shaxsiy aloqalar o‘rnatishga harakat qiling. Masalan, 
do‘stlik. 
• Bajarayotgan ishingizga o‘zingizda qiziqish uyg‘otishga harakat qiling, bu sizga o‘zingizga 
ishonch tuyg‘usini shakllantiradi. 
• Omadsizliklarni bosiqlik bilan qabul qiling va ulardan o‘zingizga dars olib xulosa chiqarishga 
harakat qiling. Kelajakda xatolarni qaytarmaslik uchun nizoli vaziyatlarni yaxshilab tahlil qilishga 
harakat qiling, aks holda ular stress sababchisi bo‘ladi. 
• O‘z o‘zini baholashda ko‘p noadekvatlikka (mantiqsizlikka) yo‘l qo‘yish xatodir. O‘zingizni 
to‘gri va ijobiy baholashga harakat qiling. Ustun jihatlaringizni topib ular bilan fahrlaning. 
Kamchiliklaringzini topsangiz ulardan qutilishga tirishing. 
• Vaqtingiz va kuchingizni to‘g‘ri va maqsadga muvofiq taqsimlang. Dam olish, hordiq chiqarish, 
muvaffaqiyatlarni nishonlash imkoniyatini qo‘ldan chiqara ko‘rmang. 
• Stess holatida o‘zingizga qisqa tanaffuslar berib turing, ko‘zlaringizni yumib qorin bilan chuqur 
nafas oling, nafas olayotganda beshgacha va chiqarayotganda yettigacha sanang. 
• Tinchlanish uchun quyidagilarni bir necha bor qaytaring: “Men endi oldingidan yaxshiroqman”. 
“Men yengillikni his qildim”, “Men ichki zo‘riqishlarimni yengdim”, “Bu muammo siqilishimga 
arzimaydi”, “Men hammasi zo‘r bo‘lishiga aminman”. 
• E’tiboringizni chalg‘iting. Buning uchun soatingizga qarang va diqqatingizni kelasi o‘n 
daqiqada shug‘ullanadigan mashg‘ulotingizga qarating, misol uchun, derazadan ko‘chani kuzatish, 
oq qog‘ozga turli shtrixlar chizish… 

---

55 
• O‘zingizni qachon bo‘lsada juda qulay his etgan joyingizni eslang, u shaxsiy xonangiz, dala 
hovli, dengiz bo‘yi, tog‘ etagi, hatto oddiygina uyingiz yonidagi maydoncha, bog‘, sayrgoh 
bo‘lishi ham mumkin va hayolan o‘zingizni o‘sha yerga ko‘chirib o‘tkazing. 
• Sevimli musiqangizni eslang va tasavvuringizda uni ijro eting. 
• O‘zingiz bilan sodir bo‘lgan voqea-hodisani tahlil qilib, bundanda yomon bo‘lishi mumkin 
bo‘lgan holatni o‘ylab ko‘ring va quyidagi savollarni o‘zingizga berib ko‘ring: “Men o‘z 
muammoyimni bo‘rttirib ortiqcha xavotirga berilmadimmi?”, “Haqiqatda buni mening hayotimni 
davom ettirishimga ta’siri shuncha kuchlimi?”, “Joriy yuzaga kelgan vaziyat, uni deb qattiq azob 
chekishimga arziydimi?”.