"Yosh biolog " To`garagi hujjatlar jildi "Yosh biolog" To`garagi rejasi

Mavzu: Bakteriyalar tuzilishi,xillari,ahamiyati

Darsning maqsadi:Bakteriyalar bo`limi, ularning tuzulishi va hayotini o`rganish.

Darsning borishi:Ko`zga ko`rinmaydigan kichik mavjudotlar mikroblar deb atalib “mikros” kichik degan ma’noni anglatadi. Mikroblarni birinchi bo`lib, 300 yil muqaddam A. Levenguk mikroskop ostida ko`rgan.Mikroblar juda xilma-xil bo`ladi. Ular orasidagi eng katta guruh bakteriyalardir.Bakteriyalarni o`rganuvchi fan mikrobiologiya deb ataladi.Bakteriya bitta hujayradan iborat bo`lib, hujayrasi faqat yupqa qobiq, va uning ichidagi yarim suyuq sitoplazmadan iborat.Bakteriyalar hujayrasida mag`iz aniq ko`rinmaydi. Bakteriyalar hujayra shakliga qarab , asosan uch guruhga bo`linadi.1. sharsimon bakteriyalar-kokklar, 2. Tayoqchasimon bakteriyalar- spirellalar.3.Bukilgan bakteriyalar-spirillalar.Bakteriyalar asosan tayyor organic moddalar hisobig a oziqlanadi.Bakteriyalarning ko`payishi bakteriya hujayrasning qoq o`rtasidan ikkiga bo`linishi bilan sodir bo`ladi.Bakteriyalar organic moddalar bilan oziqlanadi va ularni parchalab mineral moddalarga aylantiradi.tabiatdagi bu jarayon moddalar aylanishi deb ataladi.

Chirish jarayonini vujudga keltiruvchi bakteriyalar chirituvchi bakteriyalar deyiladi.Tuproqda yashaydigan chirituvchi bakteriyalar tuproq bakteriyalari deyiladi.Azotsiz organic moddalarning bakteriyalarning yordamida parchalanishiga achish deb ataladi.Oziqlanish usuliga ko`ra achituvchi bakteriyalar saprofit hisoblanadi. Sut kislotali achish pomidor, bodring va karamlarni konservalashda , yem-xashak o`simliklaridan silos bostirishda, qatiq pishloq, suzma tayyorlashda foydalaniladi.Bundan tashqari tuproq yoki o`simliklar ildizida yashab, havodagi erkin azotni o`zlashtiradigan bakteriyalar ham bor.Ularga burchoqdoshlar ildizida yashaydigan tuganak bakteriyalarni misol qilib keltirish mumkin.