Yorug‘likning molekulyar sochilishi

Lazer uskunalari inson faoliyatining turli sohalarida, jumladan, sanoat, tibbiyot, fan va ta'limda keng qo'llaniladi. Maxsus joyni gaz lazerlari - qurilmalar egallaydi, ularning xususiyati gazsimon moddadan faol vosita sifatida foydalanishdir. Ular birinchi marta taxminan 60 yil oldin inson tomonidan yaratilgan. O'shandan beri kvant elektronikasining bunday qurilmalari evolyutsiya va takomillashtirishning qiyin yo'lini bosib o'tdi, bu esa ulardan foydalanish samaradorligi va xavfsizligini oshirishga imkon berdi.Lazer uskunalari inson faoliyatining turli sohalarida, jumladan, sanoat, tibbiyot, fan va ta'limda keng qo'llaniladi. Maxsus joyni gaz lazerlari - qurilmalar egallaydi, ularning xususiyati gazsimon moddadan faol vosita sifatida foydalanishdir. Ular birinchi marta taxminan 60 yil oldin inson tomonidan yaratilgan. O'shandan beri kvant elektronikasining bunday qurilmalari evolyutsiya va takomillashtirishning qiyin yo'lini bosib o'tdi, bu esa ulardan foydalanish samaradorligi va xavfsizligini oshirishga imkon berdi.Elektr bilan pompalanadigan gaz lazeri gazsimon ishlaydigan muhitga ega bo'lgan muhrlangan naychadan va optik rezonatorning elementlaridan iborat. Energiya lazerning faol muhitiga gazdagi elektr razryadlari orqali pompalanadi, ular ko'pincha nay bo'shlig'idagi elektrodlar yordamida olinadi. Gaz atomlari bilan to'qnashgan elektronlar ularni hayajonlangan holatga o'tkazadi, so'ngra fotonlarni chiqaradi.Elektr bilan pompalanadigan gaz lazeri gazsimon ishlaydigan muhitga ega bo'lgan muhrlangan naychadan va optik rezonatorning elementlaridan iborat. Energiya lazerning faol muhitiga gazdagi elektr razryadlari orqali pompalanadi, ular ko'pincha nay bo'shlig'idagi elektrodlar yordamida olinadi. Gaz atomlari bilan to'qnashgan elektronlar ularni hayajonlangan holatga o'tkazadi, so'ngra fotonlarni chiqaradi.

24-v.2. dispersiyaning elektr nazariyasi
Yorug'likni elektromagnit to'lqin, modda tuzilishini esa elektron nazariya asosida tasavvur qilish etarli. Elektron nazariyaga asosan jism elektronlar vaionlardan tashkil topgan. Ular yorugʻlik ta'sirida tebranma harakatga keladi.Elektromagnit to'lqin jismdan o'tayotganda - e zaryadli har bir elektronga elektr kuch () va Lorens kuchi ta'sir qiladi:Eo ning amplituda qiymati, w - to'lqinning siklik chastotasi.Birinchi yaqinlashishda kuch faqat eng tashqi elektronlarni siljitadi, deb hisoblash mumkin.Lekin bu elektron bilan atomning qolgan qismi orasida kvazielastik kuchmavjudki, u elektronni avvalgi vaziyatiga qaytarishga harakat qiladi. Bu kuch siljishga proporsionaldir:U holda elektron harakati uchun Nyuton 2-qonunini quyidagicha yozsa bo'ladiIkkinchidan elektromagnit to'lqin ta'sirida elektronni siljishi tufayli hosilbo'lgan bunday sistemani elektr dipoli deb qarash mumkin. Bu dipolningyelkasi siljishga teng. Agar x maksimal siljish bo'lsa, dipol moment Re=ex0 ga teng.Gamma nurlar suyuqlik orqali o'tganda havorang tusdagi kuchsizgina nurlanish kuzatiladi (Cherenkov). Gamma nurlar suyuqlik atomlaridan urib chiqaradigan tez harakatlanuvchi elektronlar bu nurlanishni vujudga keltirishi aniqlandi. Lekin bu tormozlanish natijasida emas. Vavilov-Cherenkov nurlanishi ro'y berganda elektron tezligi yorugʻlikning shu muhitdagi tezligidan katta ekanligi ma'lum bo'ldi: