Yordamchi tarix” fanidan Sirtqi ( 2 otm )bo‘lim talabalari uchun sessiya oralig‘i nazorat ishlari to‘plami toshkent-2022 y

Rim kalendaridagi Uchinchi oyni nima deb nomlagan?.

1. 
   * mayus - xudo Merkuriyning onasi yer ma’budasi Maya nomi sharafiga qо‘yilgan.
   
2. 
   yunius - Yupiterning rafiqasi, osmon ma’budasi, ayollarning himoyachisi Yunona sharafiga qо‘yilgan.
   
3. 
   Kvintilis- imperator Yuliy Sezar sharafiga qо‘yilgan.
   
4. 
   sekstilis - imperator Oktavian Avgust (muqaddas kishi) nomi bilan atalgan.
   

24. 
    Arab kalendaridagi 4 oy nima deb atalgan?.
    

1. 
   *Rabiul-oxir – “ikkinchi kuz” ma’nosini anglatgan.
   
2. 
   Jumodul-avval - bu ikki oy qish kunlariga, sovuq qattiq bо‘lib, suv muzlagan paytini anglatuvchiga arabcha “jamoda” sо‘zidan olingan bо‘lib, “qotib qolmoq”, muzlamoq ma’nosini beradi.
   
3. 
   Jumodul-oxir – (29) kundan iborat.
   
4. 
   Rajab – (30) arablar bu oyni ulug‘laydilar, yana bu oyni “kar oyi” ham deb nomlaydilar, chunki ular bu oyda urush ovozini eshitmasdilar.
   

25. 
    Arab kalendaridagi 5 oy nima deb atalgan?
    

1. 
   *Jumodul-avval - bu ikki oy qish kunlariga, sovuq qattiq bо‘lib, suv muzlagan paytini anglatuvchiga arabcha “jamoda” sо‘zidan olingan bо‘lib, “qotib qolmoq”, muzlamoq ma’nosini beradi.
   
2. 
   Jumodul-oxir – (29) kundan iborat.
   
3. 
   Rajab – (30) arablar bu oyni ulug‘laydilar, yana bu oyni “kar oyi” ham deb nomlaydilar, chunki ular bu oyda urush ovozini eshitmasdilar.
   
4. 
   Rabiul-oxir – “ikkinchi kuz” ma’nosini anglatgan.
   

3-topshiriq. Tarixiy terminlar mazmuni va mohiyati, izoxini yozing. Ball talabani bilish darajasiga qarab aniklanadi.

1. 
   Xronologiya (Yunon. Yunon. Xronos - vaqt, logos - tushuncha bilim; vaqt haqida tushuncha) qadimiy xalqlar va mamlakatlarda amalda bo'lgan yil hisobi va taqvim (kalendarlar) ni o'rganuvchi soha. Xronologiya – turli xalqlarning turli tarixiy davrlarda vaqtni qanday hisoblashgani, kalendarlari, tarixiy voqealarning sanalarini aniqlaydi. Xronologiya yunoncha sо‘z bо‘lib, “xronos” – vaqt, “logos”- fan, ya’ni vaqtni о‘rganish haqidagi fandir. Xronologiya vaqtni о‘rganadigan fan sifatida XVI asrda vujudga keldi. Xronologiya vaqtni о‘rganish, hisoblash haqidagi fan sifatida ikki qismga bо‘linadi: astronomik (matematik) va tarixiy xronologiYа.
   
2. 
   Numizmatika.Numizmatika (лотинча. Numizma - танга) qadimiy pullarning kelib chiqishi, tarixi, material turi, shakli, vazni, yozuvlari va zarb etilgan joyi, vaqtini o'rganadi.
   
3. 
   Paleografiya Paleografiya (Yunon. Paleo - qadimiy, grafo - yozaman: qadimiy yozuv) qadimgi qo'lyozma asarlarning qog'ozi muqovasi, siyohi, yozuvi va yozish usullarini tekshiradi.
   
4. 
   Diplomatika Diplomatika (Yunon. Diploma - ikki buklangan kog'oz, hujjat) rasmiy hujjatlarni o'rganish va tahlil qilish bilan shug'ullanadi.
   
5. 
   Genealogiva.Genealogiva (Shajarashunoslik) «Yunoncha» urug'dosh, inson nasablarini kelib chiqishini tahlil qilish, o'rganish bilan shug'ullanadi. Shajara-arabcha (daraxt) inson nasablari va qon - qarindoshlik aloqalarining majmui.
   
6. 
   Geraldika.Geraldika (lotin. Gerold - gerb, belgi, nishon qadimiy gerblar) turli-tuman nishonlar va belgilarni ( masalan qadimiy turkiy qabilalarning tamg'alarini o'rganadi.)
   
7. 
   Sfragistika.Sfragistika (Yunon spragis - muhr) qadimiy muhrlar, podsholar, xonlar, amirlar va qozilarning muhrlari va ularning yozuvlarini tekshiradi.
   
8. 
   Epigrafika.Epigrafika (Yunoncha epi - ustida, teppasida, grafo - yozuv, biron predmet ustidagi yozuv) tosh, metall buyumlar, yog'och va boshqa qattiq predmet ustiga uyib bitilgan qadimgi yozuvlarni o'rganadi.
   
9. 
   Metrologiya.Metrologiya (Yunon. Metron - o'lchov, logos - tushuncha bilim : o'lchovlar haqida tushuncha, o'tmishda turli mamlakat va xalqlar orasida amalda bo'lgan ogirlik, masofa va satih o'lchovlarini o'rganadi.
   
10. 
    Toponimika.Toponimika – qadimgi va tarixiy joy nomlarini, ularning ma'no-mazmunini tadqiq qiluvchi fan sohasi.
    
11. 
    Kartografiya.Kartografiya – qadimiy, tarixiy, siyosiy, iqtisodiy, tabiiy, harbiy, dengiz, mahfiy va turli xaritalarni va xaritashunoslik tarixini o’rganuvchi fan sohasi.
    
12. 
    Onomastika.Onomastika - (Yunoncha so'z bo'lib «onoma-ism, nom» ma'nosini anglatadi.) tarixiy ismlar, tarixiy joy atamalari, qadimgi havonlar nomlari, osmon jismlarining nomlari, xadolar nomlari va boshqalarni o’rganuvchi soha.
    
13. 
    Lingvistika.Lingvistika – qadimgi va tarixiy xalqlar, elatlar, millatlar tillarini o’rganuvchi fan sohasi.
    
14. 
    Kriptografiya.Kriptografiya – mahfiy (yashirin) yozuvlarni o’rganuvchi fan sohasi.
    
15. 
    Etnografiya.Etnografiya – qadimgi va tarixiy xalqlar, millatlar va elatlarning kelib chiqishi, tarixi, madaniyati, urf-odatlari, an'ana va marosimlarini o’rganuvchi fan sohasi.
    

4 -topshiriq: Berilgan mavzulardan birini tanlab maktab dasturi asosida, interfaol metodlardan foydalangan holda, 45 daqiqalik dars ishlanmasini yarating. Dars ishlanma ilovasida mavzusi asosida taqdimot bo’lishi shart.

1.