Yoqilg’i turlari qattiq,suyuq va gazsimon yoqig’ilar

Quruq

Organik yoqilg’I massasi

Ishchi
Organik
Yonuvchi

Organik massa:

Cº + Hº + Sº + Oº + Nº = 100%

Organik massadagi oltingugurt tarkibiga kolchedanli oltingugurt kirmaydi. Yonuvchi massa (quruq kulsiz):
Cyo + Hyo + Syouch + Oyo + Nyo = 100%
(1)
(2)
Yonuvchi massa tarkibi yoqilgʻini yonish materiali sifatidagi xossalarini aniqlaydi.
Quruq massa:
Cq + Hq +Sq +Oq + Nq = 100%
uch
Quruq massa tarkibiga hamma moddalar, shu jumladan kul ham kiradi.
Ishchi massa:
Ci + Hi + Si + Oi + Ni + Ai + Wi = 100%
uch
(3)
(4)
Yoqilgʻining umumiy massasi, shu jumladan kul va namlik, ishchi massasi deyiladi. Yonish jarayoni tahlili bilan bogʻliq hisoblar, qoida boʻyicha ishchi massa boʻyicha olib boriladi.
Gazlar tarkibi komponentlar hajmiy tarkiblari yigʻindisi koʻrinishida yoziladi: CH4 + H2 + CO + CnHm + O2 +N2 + H2S = 100% (5)
Yoqilgi tarkibini bir massadan ikkinchi massaga oʻtkazib hisoblash kotffisientlari 2- jadvalda keltirilgan.
2- jadval

Yoqilgining berilgan massasi	Massaga otkazib hisoblash kotffisientlari
	ishchi	yonuvchi	quruq
ishchi	1	100 100  (Аи  Wи )	100 100  Wи
yonuvchi	100  (Аи  Wи ) 100	1	100  Ак 100
quruq	100  Wи 100	100 100  Aк	1

Suyuq yoki qattiq yoqilgʻining yuqori solishtirma yonish issiqligi uchun formula quyidagi koʻrinishga ega:
Qyu = 339C + 1256H - 109(O - S), kJ/kg (6)
1kg suvni bugʻlantirish uchun 2512 kJ issiqlik sarf qilinadi, W foizlarga
berilganligini hisobga olib, namlikni bugʻlantirishga ketayotgan issiqlik 25W ga teng.
Suyuq yoki qattiq ishchi yoqilgʻining quyi solishtirma yonish issiqligi ushbu formuladan aniqlanadi:
Qqi = 339C + 1030H - 109(O-S) - 25W, kJ/kg, (7)
bunda koeffitsientlar alohida elementlarning yonish issiqligini ifodalaydi va 100 ga boʻlingan soni keltiriladi; C,H,O,S-yoqilgʻidagi har xil elementlar tarkibi, %.
Gaz yoqilgʻisining yonish issiqligi 1m3 quruq gazga nisbatan normal sharoitlar uchun olinadi va tashkil etuvchi elementlar yonish issiqligi orqali toʻiladi:
Qqq = 358CH4 +638C2H6 +913C3H8 +108H2 +126CO+590C2H4 +234H2S ; kJ/m3 (8)
bunda CH4 ,C2H6 va boshqalar –gaz aralashmasidagi mos komponentlarning tarkibi, hajm boʻyicha % da.