Yo’nalishga kirish

 
40 
 
 
 
 Mazkur ko’rsatkich ro’yxatlarining o’zi ham bibliografiya deb ataladi. U bir 
necha  turlarga,  masalan,  vazifasi  jihatidan  hisobga  olish  tahdid  va  tavsiya 
bibliografiyalari,  asarlarinig  mazmuni  va  turi  jihatidan  umumiy  maxsus  sohalar, 
shaxslar, o’lkashunoslik bibliografiyalari asarlarining nashr etilgan vaqti jixatidan 
kundalik va kelajak bibliografiyalar, asalarning nashr etilgan joyi jixatidan davlat, 
mahalliy yoki o’lka bibliografiyalariga bo’linadi.  S.Dolimov 
va 
F.Ubaydullayevning  o’zbek  tilida  yozilgan  asarlarning  dastlabki  ko’rsatkichi 
ularning “Mukammal ilmiy bibliografiya” kitobidir. 
 Bundan  1925-31  yillarda  chop  etilgan    3  ming  kitobning  tavsifi  berilgan. 
1926  yili  O’zbekiston  bibliografiyasi  taraqqiyotida  muhim  bosqich  bo’ldi. 
Respublika davlat bibliografiyasining chinakam markazidir.   
 Ingliz  yozuvchisi  Tomas  Karleyl  (1795–1881)  kitobining  ahamiyati, 
jamiyatdagi  tutgan  o’rni  to’g’risida  ancha  batafsil  ta'rif  beradi:  “kitob”  insoniyat 
iqtidorining chinakam hayratlanarli va e'tiborga loyiq ko’rinishidir.   Kitoblarda 
zamonlarning aql-idroki yashaydi: hoki-tuproqlari tush singari allaqachonlar to’zib 
ketgan  odamlar,  ovozi  burro  va  aniq  eshitilib  turadi.  Insoniyat  yaratgan,  qayta–
qayta  o’ylab  ko’rgan  va  u  narsalarning  bari  –  huddi    sehrli  sandiqday  kitoblar  
saxifalarida  saqlanib  qolgan.  Insoniyat  ilmi  fanning  barcha  sohalariga  oid  katta 
qismi  qog’ozlarda,  kishilikning  qog’oz  xotirasi  bo’lishi  kitoblarda  yashaydi.  Yer 
yuzida  bundan  4,5  ming  yildan  avvalroq  (eramizdan  avvalli  XXVIII  –  XXIV 
asrlarda)  mavjud  bo’lgan  eng  qadimiy  kutubxonalarning  sopol  taxtachalarida 
bitilgan qo’lyozma boyliklari osuriy–vavilon  madaniyatini tushunishga yo’l ochib 
berdi, hamda boshqa arxeologik topilmalar bilan birga Mesopotamiyaning qadimgi 
madaniyatini,  tarixini,  o’qish,  yozuvi,  saroy,  cherkov  va  boshqa  kutubxonalari 
ochishga yordam berdi. 
Kitoblar tufayli bizgacha yetib kelgan juda ko’p turk, fors va arab tillarida 
qo’lyozma  kitoblar,  tarixiy  shaxslar  haqidagi  adabiy  manbalar  “jonli”  guvohlar 
bo’lib, ularda qadimda ular o’rta asrlarda O’rta Osiyoda qunt bilan ishning ko’zini 
bilib,  to’plangan  yirik  sulolali  kitob  fondlari,  machit  va  madrasalar  qoshidagi 

---

Konchilik sohasiga kirish