Yo’nalishga kirish

 
76 
 
 
 
Quyosh atrofida qizil rangda va tishlik shaklli xalqa - uning atmosferasi ko'rinadi. 
Protuberanetslar  deb  yurituvchi  -  “alanga  til”  lar  Quyosh  atmosferasida  ajoyib 
manzarani vujudga keltiradi. Quyosh o'zining “toji” bilan birgalikda (Quyosh toji 
Yerda Quyosh tutilganida Yaxshi ko'rinadi) oddiy ko'zga ko'rinadigan Quyoshdan 
bir  necha  marta  katta  shaklda  ko'zga  tashlanadi.  Oy  osmonida  yulduzlar,  Quyosh 
tojining ko'rinishi va shafaqning ko'rinmasligining sababi, oy sirtida atmosferaning 
yo'qligidandir.  Quyosh  chiqqandan  so'ng  to  tun  bo'lguncha  7  kunu  9  soat  vaqt 
ketadi. Bu  soyalarda  etarlicha salqin  bo'lishining  sababi, issiqni  “tashuvchi”  havo 
molekulalarning  yo'qligidir.  Shu  tufayli  Quyosh  nurlari  bevosita  tushmayotgan 
joylarda  tunning  sovug’i  uzoq  vaqtga  etadi.  Oyga  birgalashib  sayohatga  chiqqan 
kishi  sherigini  chaqirib  ovora  bo'lmasligi  kerak.  Chunki  u  hech  qanday  ovozni 
eshitmaydi.  Tovush  to'lqinlarini  tashuvchi  muxit  ham  havo  molekulalari  bo'lib, 
oyda  u  molekulalar  yo'q.  Buning  uchun  maxsus  radioperedatchiklardan 
foydalanishga to'g’ri keladi.  
Oy  osmoning  chiroyli  hodisalaridan  yana  biri,  planetamiz  -  Yerning 
ko'rinishidir.  Oy  osmonida  Yer  chiroyli,  ko'kimtir  shar  shaklida  ko'rinadi.  Biroq 
yarmidan ko'pi oq bulutlar hosil qilgan “dog’” lardan iborat bo'ladi. Yer qit'alari bir 
oz yorishib, okeanlardan rangi bilan farq qilib turadi. Qalin Yer atmosferasi ularni 
alohida - alohida qurishga imkon beradi. yer ham osmonda oy kabi turli shakllarda 
(fazalarda)  ko'rinadi.  Bu  holat  uning  Quyoshga  nisbatan  oyning  qaysi  tomonda 
turganiga  bog’liq  bo'ladi.  Yer  o’zining  “to'la  Yer”  fazasida  bo'lganda  oy  sirtini, 
“to'linoy”  erni  yoritgandagidan  40  martagacha  ravshanroq  yoritadi.  Oy  osmonida 
“to'liq er” kuzatiladigan payt - Yerdan qaraganda oyning “yangioy” bo'lgan vaqtga 
to'g’ri  keladi.  Shuningdek,  osmondagi  Yer  o’zri  atrofida  kantsentrik  xalqalar 
shaklida  to'q  qizil,  sariq,  ko'k  va  xokazo  ranglardan  iborat  chiroyli  kamalak 
kuzatiladi.  Agar  kosmonavt  oy  tutilayotgan  paytda  oy  satxida  bo'lsa,  u  Quyosh 
tutilishini  kuzatadi  va  bu  tutilishning  to'la  fazasi  Еrdagiday  bir  necha  minutgina 
davom etmay, rosa bir yarim soatcha davom etadi.