Yillarda psixologiya masalalari (I. P. Pavlov, oliy nerv faoliyati, Butun Ittifoq kengashi) Javob

49. Ilmiy psixologiya haqida tushuncha

Javob: Ko’p asrlar davomida ilmiy va psixologik bilimlar falsafa, tibbiyot, pedagogika va boshqa fanlar doirasida rivojlandi. XIX asrning ikkinchi yarmida psixologiya mustaqil fanga aylandi va XX asrda u juda ko’p bilimlarni to’pladi. Ilmiy psixologiya psixik hodisalarning namunalarini izlashga qaratilgan, ob’ektivlik bilan ajralib turadigan va olingan bilimlarning ishonchliligini oshiradigan fan usullaridan foydalanadi. Inson ruhiy olamini tasvirlash uchun olimlar mavhum ilmiy tushunchalardan foydalanadilar, masalan, faoliyat, individuallik, shaxsiyat, muloqot, qobiliyat va h.k. Ilmiy va psixologik bilimlar ratsionalizm va intellektualizm bilan tavsiflanadi; ruhiy hodisalarni tasvirlashda aniqlik va yaxlitlikning yo’qligi - ularni amaliy qo’llash yo’lida ikkita asosiy qiyinchilik. Ilmiy va psixologik bilimlarning xususiyatlari - ularning umumlashtirilishi, tizimliligi, dalillari, ilmiy faktlar va tushunchalarga tayanishi. Shu bilan birga, bu bilim ilmiy psixologiyaning o’ziga xos tilida berilgan, faqat professional psixologlarga tushunarli, lekin har doim ham amaliy emas va tayyorgarlikka ega bo’lmagan foydalanuvchi uchun tushunarli bo’lmaydi. Shu sababli, fan ko’pincha odamlarning kundalik amaliy ehtiyojlari uchun psixologik bilimlarga bo’lgan ehtiyojini qondira olmaydi. Ilmiy psixologiyani ko’pincha akademik psixologiya deb atashadi. Ilmiy psixologiyaning maxsus sohasi ham bor - amaliy psixologiya, amaliy muammolarni hal qilish uchun ilmiy va psixologik bilimlarni qo’llash usullarini o’rganadi.

50. Ilmiy psixologiyaga xos bo’lgan jihatlar

-ilmiy bilimlar maxsus yig’ilgan tajribalar tizimimi orqali uzatiladi;
-ilmiy psixologiyada olingan bilimlar maxsus tadqiqotlar o’tkazish yordamida aniqlanadi, bunda ilmiy tafakkur, idrok usullaridan juda keng foydalaniladi;
-ilmiy psixologiya ma’lumotlarning boyligi, rang-barangligi bilan hayotiy psixologiyadan tafovutlanadi;
-ilmiy bilimlarning umumiy xaraktristikasi uning tizimli va tartibli ekanligidadir.Bu esa mutaxassis psixolog uchun bilimlarni kengaytirishimkoniyatini yaratadi.