Yevropa ittifoqi

Yevropa tinchlik jamgʻarmasi
Yevropa Ittifoqi qiymati 5 milliard yevroni tashkil qiluvchi Yevropa
tinchlik jamgʻarmasini (EPF) tasdiqladi. Jamgʻarma mablagʻlari Yevropa
Ittifoqining sherik-davlatlariga xavfsizlik bilan bogʻliq vaziyatni
mustahkamlashda yordam berish uchun moʻljallangan. Pul mablagʻlari
fondning 2021–2027-yillardagi faoliyati uchun hisoblab chiqiladi.

---

Asosiy maqsad Yevropa Ittifoqining nizolarning oldini olish, tinchlikni
saqlash, xalqaro barqarorlik va xavfsizlikni mustahkamlashga qaratilgan
imkoniyatlarini oshirishdan iborat. Ushbu mablagʻ sherik mamlakatlarga
tinchlikni saqlash harakatlari uchun, shuningdek ularning qurolli kuchlar
jangovar qobiliyatini oshirishga ham yoʻnaltiriladi.
„Uzluksiz tinchlikni faqat xalqaro barqarorlik va
xavfsizlikka sarmoya kiritish yoʻli bilan qurish mumkin.
Yevropa Ittifoqining istagi bor va bugun zarur moliyaviy
vositalar yaratildi. Yevropa tinchlik jamgʻarmasi sherik
davlatlarimizga umumiy xavfsizlikni hal qilishda moddiy
yordam berishga imkon beradi“, — deydi Portugaliya tashqi
ishlar vaziri Augusto Santos Silva.
Bundan oldin esa Yevropa Ittifoqining koʻmagi faqat Afrika
mamlakatlaridagi tinchlikparvarlik operasiyalariga taqdim etilardi
[2]
.
Solnoma
1946-yil 19-sentabr kuni Buyuk Britaniyaning sobiq tashqi ishlar vaziri
Winston Churchill
Syurix universitetida soʻzlagan nutqida AQShga
oʻxshagan „Yevropa Qoʻshma Shtatlari“ tuzishni taklif etadi.
1949-yilda Yevropa Kengashi tashkil etiladi. Hozirga kelib, bu
tashkilotning 46 ta aʼzosi bor.
1957-yil: Yevropa koʻmir va poʻlat birlashmasi (YKPB) ga aʼzo
mamlakatlar Yevropa iqtisodiy hamjaniyati yoki „Umumiy bozor“ga asos
soluvchi Rim protokollari deb ataluvchi hujjatlarni imzoladilar. Bu
hujjatlar 12 yil mobaynida bojxona toʻsiqlarini tugatish, umumiy
soliqlarni oʻrnatish va keyinchalik umuman yoʻq qilish, ishchi kuchining
erkin harakat qilishini taʼminlash, bir xil ijtimoiy kafolatlar oʻrnatish va
yagona ish haqi toʻgʻrisida edi.
1959-yilda Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyati aʼzolari tomonidan Yevropa
parlamenti tashkil etildi.
1967-yilda uchta Yevropa hamjamiyati — Yevropa koʻmir va poʻlat
birlashmasi, Yevropa iqtisodiy hamjamiyati va atom energiyasi boʻyicha
Yevropa hamjamiyati Yevropa Hamjamiyati boʻlib birlashadi.
1968-yil: Yevropa Hamjamiyati mamlakatlari oʻrtasida barcha bojxona
soliqlari bartaraf etildi.

---

1979-yilda Yevropa parlamentiga ilk bora toʻgʻridan-toʻgʻri saylovlar
boʻlib oʻtdi.
1985-yili Grenlandiya oʻz-oʻzini mustaqil boshqarish huquqini qoʻlga
kiritdi va referendum natijasida Yevropa Ittifoqidan ajralib chiqdi.
1986-yilning fevralida Lyuksemburgda yagona Yevropa toʻgʻrisidagi
qonun (Single European Act) imzolandi. 1990-yil: Olmoniya Demokratik
Respublikasi GFR bilan birlashganligi bois uning hududi ham Ittifoq
hududiga kirdi.
1991-yil: Yevropa Hamjamiyatining Maastrixt shahrida (Niderlandiya)
yagona Yevropani yaratishni koʻzda tutuvchi Maastrixt bitimlarini
imzoladilar. Bu bitimlarda uch guruh shartnomalar — yagona Yevropa
valyutasini joriy etish, Yevropa siyosiy Ittifoqini shakllantirish va
Yevropa komissiyasini tasdiqlash koʻzda tutildi.
1999-yil dekabr:
Helsinkida
(Finlyandiya) 15 ta aʼzo mamlakatlar
rahbarlari inqirozli va tahlikali joylarda tinchlik va xavfsizlikni saqlash
uchun oʻz Yevropa qurolli kuchlarini yaratish haqida qaror qabul qildi.
2002-yil 1-yanvar: Yagona Yevropa pul birligi — yevro muomalaga
kiritildi. Buyuk Britaniya va Daniyadan tashqari qolgan barcha aʼzolar
oʻzlarining milliy valyutalaridan voz kechdilar.