Yetishtirish texnologiyasi va ekologiya



Download 7,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet186/235
Sana30.12.2021
Hajmi7,28 Mb.
#191515
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   235
Bog'liq
Dorivor o'simliklar vetishtirish texnologiyasi va ekologiya. Ahmedov O'. Ergashev A

Kimyoviy tarkibi. 
0 ‘simlik bargida 2,40-2,75%, gul to‘plamida
4-6%, poyasida 0,3% efir moyi bo‘ladi.
Qalampir  yalpizning  yangi  naviari  tarkibida  4-5%  gacha  efir 
moyi bor.


XI  DF  ga  ko‘ra  barg  tarkibida  (bargni  saqlash  davrida  efir 
moyining  uchib  ketishmi  nazarda  tutgan  holda)  1%  dan  kam  efir 
moyi  boTmasligi kerak.
Efir moyi 
0‘simlikning yer ustki qismidan  suv bug‘i  yordamida 
hay dab  olinadi.  Moy  tiniq  rangsiz  yoki  och  sariq  suyuqlik  boTib, 
hushbo‘y  hidga  va  og‘izni  uzoq  muddatgacha  sovitadigan  o ‘tkir 
mazaga ega.
XI  DF  ga  ko‘ra  qalampir  yalpizdan  olinadigan  efir  moyiniig 
zichligi  0,900-0,910,  refraksiya  soni  1,459-1,470,  qutblangan  nur 
tekisligini  og‘dirish  burchagi -   18°  ( -  20° -   32°),  kislota  soni  1,30 
gacha va efir soni  11,5  dan yuqori  (4%  dan  kam boTmagan mentol 
atsetat murakkab efiriga to‘g ‘ri keladi) boTishi lozim.
Efir  moyi  sovitilsa,  uning  stearoptini  -  mentol  kristali  holida 
ajraladi.  Moy  tarkibida  41-70%  mentol,  6-25%  menton,  pinen, 
limonen, dipenten,  fellandren,  sineol, pulegon, yasinin hamda 4-9% 
mentolning  sirka,  valeriana  va  boshqa  kislotalar  bilan  hosil  qilgan 
efirlari boTadi.
XI  DF  ga  ko‘ra  efir  moyi  tarkibida  yerkin  va  murakkab  efir 
holidagi  mentolning  umumiy  miqdori  50%  dan  kam  boTmasligi 
kerak.
Qalampir  yalpiz  tarkibida  efir  moyidan  tashqari,  40  mg  % 
karotin,  gesperidin,  evpatorin  va boshqa fiavonoidlar,  betain,  0,3% 
ursol va 0,12% oleanol kislotalar bor.
Ishlatilishi.  Qalampir  yalpiz  bargi  preparatlari,  efir  moyidan 
tayyorlangan  yalpiz  suvi  va  nastoykasi  ko‘ngil  aynishiga  va  qayt 
qilishga  qarshi  hamda  ovqat  hazm  qilish  jarayonini  yaxshilashda 
ishlatiladi.  Bundan  tashqari,  yalpiz  suvi  og‘iz  chayqash  va 
miksturalar ta’mini yaxshilash uchun qoTlaniladi.
Efir moyidan ajratib olingan mentol quloq, bunm,  nafas yoTlari 
kasalliklarida  hamda  tish  og‘rig‘ini  qoldirish  uchun  ishlatiladi. 
Mentoldan bosh og‘rig‘ini qoldiradigan migren qalami tayyorlanadi. 
Mentol preparati - validol, ko‘krak qisish (stenokardiya) kasalligida 
ishlatiladi.


Efir moyi  va  mentol  oziq-ovqat hamda parfyumeriya  sanoatida 
ham qoMlaniladi.
Dorivor  p rep aratlari,  Bargidan  damlama,  efir moyidan yalpiz 
suvi,  nastoyka  tayyorlanadi;  mentol  migren  qalami  va  validol 
(izovalerian kislotaning mentol bilan hosil qilgan murakkab efiridagi 
mentolning 25-30% li eritmasi) tarkibiga kiradi.
Barg  tinchlantiruvchi,  o ‘t  haydovchi,  m e’da  kasalliklarida 
ishlatiladigan yig‘malar-choylar va qorin og‘rig‘ini qoldirish uchun 
ishlatiladigan tabletka va tomchilar tarkibiga kiradi.
Mentol ingofen tarkibiga kiradi.
Yalpizning boshqa turlari tarkibida ham mentol bor.  Yaponiyada 
ekiladigan 

Download 7,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   235




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish