Yetishtirish texnologiyasi va ekologiya

(Linimentum volatile) 
va mingdevona moyi - 
Oleum Hyoscyanii 
tayyorlashda ishlatiladi.
Texnikada samolyotlar vintini  moylashda,  oziq-ovqat sanoatida 
esa  margarin  tayyorlashda  koTlaniladi.  Shuningdek,  yeryong‘oq 
moyidan sovun ham tayyorlanadi.
Yeryong‘oq magzi konfet va xolva tayyorlashda ishlatiladi.
Yeryong‘oqni o‘stirish texnologiyasi
Yeryong‘oqning  vatani  Braziliya  boTib,  Xitoy, 
Yaponiya, 
Birma,  AQSh,  Itaiiya va Afrika mamlakatlarida katta maydonlarda
168

---

ekilib  kelinadi.  0 ‘zbekiston  Respublikasining  barclia  viloyatlarida 
etishtirsa bo‘ladi. Yeryong‘oq faqat sug‘oriladigan bo‘z tuproqiarda 
ekilsa  yuqori  hosil  yetishtirish  mumkin.  Og‘ir  qumoq,  sho‘r  va 
botqoq tuproqlarga yeryong‘oq ekish tavsiya qilinmaydi. Almashlab 
ekishda bug‘doy, arpa, makkajo‘xori, kartoshka va ildizmeva ekilgan 
maydonlar  yeryong‘oq  uchun  eng  m o“ tadil  yerlar  hisoblanadi. 
U  azot  to ‘plovchi  o ‘simliklar  turiga  kiradi  va  ko‘plab  tuganaklar 
hosil  qiladi,  ya’ni tuproqni  azot bilan boyitadi  va  undan bo‘shagan 
yerlarga  boshoqli  va  makkajo‘xori  ekilsa  maqsadga  muvofiq 
bo‘ladi,  Yeryong'oq  ekiladigan  yerlami  kuzda  gektariga  15-20 
tonna  chirigan  va  40  kg  superfosfat  solib  25-28  sm  chuqurlikda 
haydab  qo‘yiladi.  Erta bahorda yerlami borona, mola mexanizmlari 
bilan  tekislanadi  va  begona  o ‘tlar  qoldiqlari  tozalanib  tashlanadi. 
Yer>'ong‘oq  issiq,  yorug‘  va  namsevar  о‘simlik.  Tuproq  harorati 
14-15  darajaga  etganda  (10-20  aprel)  makkajo‘xori  ekadigan  yoki 
moslangan  seyalkalarda  gektariga  70-100  kg  urug‘ni  90  x  20  x  1, 
70 x  15 x 2  sxemada,  5-6 sm chuqurlikda ekiladi.
Yeryong‘oq  bir  yillik  o ‘t  о ‘simlik,  ildiz  tizimi  baquvvat,  o‘q 
ildiz ikki metrgacha  chuqurga  etib boradi.  Uning urug‘i  ekilgandan 
keyin  7-8  kunda  unib  chiqadi  va  unga  ishlov  berishni  boshlash 
mumkin. Yeryong‘oqni yaxshi o ‘sishi va rivojlanishi, undan yuqori 
hosil  yetishtirish  uchun  qator  oralarini  ishlash  va begona  o ‘tlardan 
tozalashni tavsiya qilinadi.  0 ‘simlikda 3-4 ta chin barg chiqarganda 
gektar hisobiga 30 kg dan azot va fosfor o‘g‘iti bilan oziqlantiriladi. 
Mineral  o ‘g‘itlar  (NRK)  1  :  2  :  0,5  nisbatda,  ya’ni  vegetatsiya 
davomida  gektar hisobiga  90  kg  azot,  80  kg  fosfor  va  45  kg  kaliy 
o ‘g‘iti bilan oziqlantiriladi.
Yeryong‘oqning  gullash  va  meva  tugish  davrida  qolgan  azot 
va  kaliy  o ‘g ‘itlarini  berib  oziqlantirish  to ‘xtatiladi.  Yeryong‘oqni 
oziqlantirish  sug‘orishdan  oldin  amalga  oshiriladi.  Vegetatsiya 
davrida  sizot  suvning  chuqur  yoki  yuza joylashishi  va  tuproqning 
mexanik tarkibini hisobga olgan holda 6-8 marta sug‘orishni tavsiya 
qilinadi.  Yeryong‘oqni  о ‘suv  davrida  uning  yon  tomonida  hosil 
guganagi paydo qiluvchi o‘simtalar (soqol) mavjud bo ‘lib, o‘simtalar 
uziuksiz  ravishda  texnika  yoki  qo‘l  kuchi  yordamida  tuproq  bilan
169

---

ko‘mib turilsa yuqori hosi! taminlanadi. Yeryong‘oqnmg vegetatsiya 
davri o ‘rgacha  140-150 kun.