|
Reklamaning jamiyat hayotida tutgan o‘rni. Reklamaning sodda ko‘rinishlari
eramizdan avvalgi asrlarga borib taqaladi. Reklamalar dastlab og‘zaki tarzda
namoyon bo‘lib, chaqiriq, baqiriq, jalb qilish ko‘rinishida bo‘lgan. Jumladan,
qadimiy Sharqda ham reklama dastlab juda tushunarli va kerakli ko‘rinishda
og‘zaki tarzda amalga oshirilgan. Sharq bozorlaridagi «Obqoling, kebqoling»,
«olganlar darmonda, olmaganlar armonda» qabilidagi iboralar ota
bobolarimizning reklamadan yaxshi foydalanganliklariga dalil bo‘ladi. Oldi-sotti
ishlarida molning kamchiligini aytib sotish, torozidun urmaslikka, odob-axloq,
halollikka rioya qilish ajdodlarimizdan o‘tgan ma'naviy qadriyat ekanligini
ta'kidlash joiz.
XX asrda yevropadagi yirik korxona va idoralar o‘zlari ishlab chiqarayotgan
mahsulotlarni reklama firmalari va agentliklari orqali targ‘ib qila boshladilar.
Reklama ishbilarmonlarining eng asosiy va birinchi ish qurollari, yutuqlarining
garovigina bo‘lib qolmay, o‘sha firma tashkilotining yuzini ochib beradigan keng
targ‘ibot vositasi ham bo‘lib qoldi.
Rasmiy ma'lumotlarga ko‘ra hozirgi kunda vatanimizda yuzdan ortiq milliy
va xorijiy reklama agentliklari yuksak bosmaxona bazasi va tadqiqot markazlari
yordamida faoliyat ko‘rsatmoqda.
Uzoq tarixiy tajriba asosida sifat o‘zgarishlariga erishiladi. Bu yo‘l oddiy
axborot tarqatishdan boshlanib unga nisbatan shartli reflekslarning paydo bo‘lishi,
axborotni o‘ziga singdirish, ongli ravishda unga munosabat uyg‘otishgacha
bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tadi.
Reklamaning maqsadi. Reklama materiallari ko‘p maqsadlar uchun xizmat qiladi,
hattoki reklama bir maqsadni ko‘zlaydigandek ko‘rinsa ham to‘g‘risini aytganda
bu umuman bunday emas.
Reklamaning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat:
- Potensial xaridorlarning e'tiborini tortish.
- Xarid qilingan tovar xaridor uchun qanday foydali ekanligini ko‘rsatish.
- xaridorga tovarni qo‘shimcha o‘rganishi uchun sharoit yaratish.
- Tovar yoki xizmat to‘g‘risida iste'molchida aniq bilish darajasini
shakllantirish.
- Sotuvchi yoki ishlab chiqarish firmalarining imidjini yaratish va yana
iste'molchi va ishbilarmon sheriklar uchun savdo va sanoat markalarini tayyorlash.
-Ushbu tovarda, xizmatda ehtiyojni shakllantirish.
-Firmaga ijobiy munosabatni shakllantirish.- Potensial xaridorda aynan shu reklama qilinayotgan tovarni faqat
raqibidan emas, balki, shu firmadan xarid qilishga undash.
- Sotilgan tovar, xizmatlar uchun rag‘batlantirish.
- Tezkor tovar aylanishiga imkon yaratish.
- Xaridordan har doimgi mijoz, aynan shu firmaning tovaridan xarid etishga
undan va maqsadga yetish.
- boshqa firmalarda ishonchli sherik obrazini yaratish.
- Iste'molchiga firma va uning tovari haqida eslatish.
Tajribada reklama juda kam hollarda bir maqsadni ko‘zlaydi, qonundagidek,
bir reklama tadbirida maqsadlar kesishadi.
Reklama faoliyati boshidan oxirigacha bozorni chuqur o‘rganishga
asoslanadi.
Ma'lum bir maqsadga qaratilgan reklamaning vazifalari quyidagilardan
iborat:
- korxona obro‘-e'tiborini ko‘tarish. Tovarni tayyorlagan korxona xaridorga
tanish va yaxshi nom chiqargan bo‘lsa, ana shu taqdirdagina xaridor tovarni yuqori
bahoda sotib olishga tayyor turadi;
- mazkur tovarga ehtiyoj paydo bo‘lishiga ko‘maklashish, ya'ni talabni
yuzaga keltirish;
- iste'molchilarga tovar to‘g‘risidagi zarur axborotni berish;
-tovarlarni o‘tkazish, sotishni ta'minlash, shu sohada erishilgan natijalarni
qo‘llab-quvvatlash va kengaytirib borish.
Reklama faoliyatining asosiy tamoyili, muvaffaqiyatining muhim sharti
xaridor eslab qoladigan va konkret tovarni xayoliga keltiradigan reklamani doimiy
muomalaga kiritishdir. Mana shuning uchun ham korxona reklamasining asosiy
mavzui o‘zgarmasligi kerak; tovarga va uni tayyorlab chiqargan korxonaga
ishonch hosil qilish; mijozlarning ehtiyojlaridan kelib chiqish.
Reklama iste'molchining ruhiyati, xarid qilinadigan narsani tanlab olishdagi
rag‘batlarini o‘rganish va tahlil qilib chiqish bilan mahkam bog‘langan: mazkur
tovarga muayyan obraz (imidj) berish; tovarning firma nomi, tashqi ko‘rinishi va
o‘rovlari qanday bo‘lishini ishlab chiqishdan oldin potensial xaridorlar doirasini,
ularning madaniy saviyasini, urf-odatlari, o‘rganishlari va boshqalarni har
tomonlama tahlil qilib, aniqlab olish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
