Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
93
Bola‖ qalbi‖ go’yo‖ kulol‖ qo’lidagi‖ xom‖ gil‖ kabi‖ yumshoq‖ va‖ halimdir.‖ Ularning‖
hayotning zarbalaridan, achchiq-chuchuklaridan‖hali‖qotib‖ulgurmagan‖pok,‖beg’ubor,
rost-yolg’onni‖farqlay‖olmaydigan‖qalbi‖qay‖tarafga‖silab‖ishlov‖bersangiz,‖o’sha‖tarafga‖
ketaveradi.‖Ularni‖hayot‖deb‖atalmish‖uzun‖tuyilgan‖aslida‖qisqa‖yo’lning‖chuqurliklari,‖
do’ngliklaridan‖omon‖saqlovchi‖yagona‖kuch‖ – bu‖yaxshi‖ta’lim-tarbiyadir. Zero,‖‚eng‖
katta boylik –
bu aql-zakovat, ilm, eng katta meros – bu yaxshi tarbiya, eng katta
qashshoqlik – bu‖ bilimsizlikdir‛.
2
Yaxshi‖ ta’lim-tarbiya
esa albatta, yaxshi ustoz va
yaxshi‖kitobsiz‖bo’lmas.
‚Kitob – inson uchun eng‖ yaxshi‖ do’st,‖ eng‖ yaxshi‖ maslahatgo’y
‛ buni butun
olam‖ biladi.‖ O’z‖ pedagogik‖ faoliyatimdan‖ kelib‖ chiqib‖ ayta‖ olamanki,‖ buni‖ maktab‖
o’quvchilari‖ ham‖ juda‖ yaxshi‖ biladilar.‖ Bu
haqida har kuni ota-onalar ham, ustozlar
ham, televideniya, radio, internet tarmoqlarida ham qayta-qayta bong uradilar.
Shunday‖ ekan‖ nima‖ uchun‖ barcha‖ bolalar‖ kitob‖ bilan‖ darrov‖ do’st‖ bo’lib‖ olmaydilar?‖
Nima‖ uchun‖ shunday‖ beminnat‖ maslahatgo’y‖ bilan‖ kunda‖ sirlashmaydilar?‖ Chunki‖
barcha‖ kitob‖ do’st‖ ekanligini‖ aytadiyu,‖ lekin‖ nima‖ uchun‖ eng‖ yaxshi‖ do’st‖ ekanligini
aytmaydi,‖kitob‖yaxshi‖maslahatgo’y‖ekanligini‖aytadiyu,‖lekin‖o’z‖amaliyoti‖davomida‖
buni‖ko’rsatib‖bermaydi.‖Bolalar‖bilan‖o’z‖o’qigan‖asarlarini‖so’zlab‖berishva‖bu‖haqida‖
fikr‖almashish‖juda‖muhim.‖‚Albatta,‖bola‖maktabgacha‖bo’lgan‖yoshdayoq‖so’z‖san’ati‖
ichida‖bo’ladi‛.
3
Ona‖tili‖va‖adabiyot‖fani‖o’qituvchisi‖bo’lganim‖uchun‖deyarli‖har‖kuni‖qaysidir‖
yozuvchi‖ faoliyati,‖ ijodi‖ bilan‖ o’quvchilarni‖ tanishtiraman.‖ Qirq‖ besh‖ daqiqa‖ dars‖
soatining‖ atigi‖ o’n‖ besh-yigirma daqiqasi yangi mavzu uchun ajratiladi.‖ To’g’risi,‖ bu‖
vaqt davomida bir yozuvchining butun ijodiy faoliyatini yetarlicha yoritib berish juda
mushkul. Darsliklarda esa ayrim yozuvchilarning eng
shoh asarlarining nomigina
keltirib‖ o’tiladi.‖ Shunday‖ paytlarda‖ men‖ yozuvchi‖ ijodi‖ haqida‖ gapira‖ turib, ana
shunday darslikda atigi nomigina keltirilgan yoki nomi ham keltirilmagan asarini
mening‖ eng‖ sevimli‖ asarim‖ ekanligini,‖ uni‖ juda‖ katta‖ qiziqish‖ bilan‖ o’qib‖ chiqqanimni‖
aytib,‖ asarning‖ eng‖ kulminatsion‖ nuqtasidagi‖ sujetini‖ so’zlay‖ boshlayman.‖ Bilasizmi,
bolalarni‖ hissiyotlar‖ bobida‖ hech‖ qachon‖ aldab‖ bo’lmaydi,‖ ularga‖ bunday‖ hollarda‖
haqiqatan‖ sevimli‖ va‖ haqiqatan‖ oxirigacha‖ o’qib‖ chiqilgan‖ asar‖ haqida‖ gapirish‖ lozim.‖
Men‖asar‖sujetini‖so’zlay‖boshlar‖ekanman‖ko’zlarimda‖o’t‖chaqnaydi,‖asarni‖ilk‖marta
o’qib‖ chiqayotganimdagi‖ hissiyotlar‖ yana‖ meni‖ o’z‖ og’ushiga‖ oladi.‖ Mendagi‖ bu‖
kayfiyat‖ mitti‖ tinglovchilarimga‖ ham‖ darrov‖ yuqadi.‖ Shundan‖ so’ng‖ men‖ o’z‖
hayotimdagi biror kichik voqeani misol keltirib, men
ham xuddi asardagi biror
qahramonga‖ o’xshab‖ ish‖ tutganim‖ haqida‖ biror‖ hikoya‖ to’qib‖ so’zlab‖ beraman.‖ Bu‖
albatta,‖
o’quvchilarni‖
ijodkorlikka,‖
mustaqil‖
fikrlashga‖
undaydi.‖
Chunki‖
‚o’quvchilarning‖ mustaqil‖ ravishda‖ fikr‖ yuritish,‖ bilim‖ olish‖ va‖ ijodkorlik‖ qobiliyatini‖
tarbiyalashga‖ erishish‖ bugungi‖ umumta’lim maktablarining asosiy vazifalaridan
2
Mirziyoyev SH. Oliy Majlisga murojaatnomasi. – Toshkent, 25.01.2020.
3
To’xliyev B.Adabiyot o’qitish metodikasi. – Toshkent, 2010. – 42-bet.