Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

Fizika darsida «fizik kattaliklar va ularni o‘lchash» mavzusini o‘qitishda 
axborot-kommunikatsion texnologiyalardan (akt) foydalanishning ahamiyati. 
1
AG‘ILASH BAXITOVICH SAYLAUOV, 
2
ANARGUL TLEUMURATOVNA 
JUMAMURATOVA, 
3
HURLIMAN ARSLANBAEVNA KALMURATOVA 
4
BAUIRJAN JIENBAEVICH SEYTMURATOV. 
[e-mail]
 
Qoraqalpog‘iston Respulikasi, Nukus tumani. 
4
5-sonli maktab, 
3
12- sonli 
maktab, 
2
16- sonli maktab 
1
22- sonli maktab o‘qituvchilari.
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoev «Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak 
intellektual va ma’naviy‖ salohiyatga‖ ega‖ bo‘lib,‖ dunyo‖ miqyosida‖ o‘z‖ tengdoshlariga‖
hech‖ qaysi‖ sohada‖ bo‘sh‖ kelmaydigan‖ insonlar‖ bo‘lib‖ kamol‖ topishi,‖ baxtli‖ bo‘lishi‖
uchun davlatimiz va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbor etamiz»‖[1] 
dep takitlagan edi. 

---

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
26 
Darsda faqat latta bilan bo‘r‖ qo‘llanish‖ vaqti‖ o‘tdi.‖ O‘quvchilarni‖ natijaviy 
o‘qitish‖ uchun‖ kompyuterlar, proyektorlar‖ va‖ AKT‖ d{stúrlari‖ bilan‖ jihozlangan 
auditoriyalardan‖ foydalanishimiz‖ zarur.‖ AKT‖ kúndalik‖ hayot talabı‖ va‖ jamiyatning‖
globallashuvida katta ahamiyatga ega. 
Fizika‖ darsida‖ 3D‖ ekranda‖ «Fizik kattaliklar va ularni o‘lchash» mavzusini 
bosqichma – bosqich tushintiradigan vertual ko‘rinishlar paydo bo‘lsa, bunday 
ko‘rinishlarni o‘quvchi hech qachon unutmaydi va chuqur o‘zlashtirib oladi. Fizika bu 
har‖ gil‖ hodisa‖ va‖ voqealarni‖ atrofimizdagi‖ olam‖ bilan‖ bog‘liq ilmiy yondoshuv 
diagrammalari yordamida ko‘rib chiqish hisoblanadi [2, 3]. 
Fizik‖ kattaliklar‖ haqida‖ faqat‖ gina‖ kitobdan‖ o‘qib,‖ aniq‖ tushunchalarga‖ ega 
bo‘lish‖ oson‖ narsa‖ emas.‖ Mazmuni‖ tushunarli‖ va‖ qiziqarli‖ bo‘ladi‖ faqatgina amaliy, 
hayot‖bilan‖bog‘liq‖bo‘lsa‖*4+.‖Boshqa‖o’qish‖fanlarida‖aniq‖va‖multimediyali‖ko‘rinishlar‖
bir-birini yaxshi tushinishga yordam bersa, ulardan farqli ravishda, fizika fanida esa 
AKTdan asosiy g‘oyani aniqlashda foydalaniladi.
O‘quvchilar‖ ushbu‖ fan‖ haqida‖ teoriyani‖ egallashidan‖ ko‘ra‖ yangi‖ konsepsiya 
(g‘oya)ni‖tushunishi‖kerak.‖O‘qtuvchilar‖AKTdan‖foydalanishlari‖va‖fizika‖fani‖bo‘yicha‖
darslar natijali‖bo‘lishi‖kerak.‖O‘qtuvchilar har xil dasturlarni: Ms-Word, Ms-Excel, Ms-
Power‖ Point,‖ Photoshop,‖ Flash,‖ Movie‖ Maker‖ h{m‖ web‖ 2.0‖ dasturlarini‖ qo‘llanishlari‖
mumkin. Ms-Word‖yordamida‖savolnomalar,‖matnlar,‖ko‘rinishlar‖ va‖boshqa‖elektron‖
hujjatlar tayorlash imkoniyatiga ega [3]. 
Ms-Excel dasturi yordamida grafiklar, diagrammalar, gistogramma va sektorli 
diagramma ko‘rinishdagi‖ diagrammalar‖ yordamida‖ ma’lumotlarni shakllantirish va 
ko‘rsatish mumkin. Lavhalarning sifatini Photoshop dasturida tayorlangan lavhalar va 
Flash dasturida tayorlangan animatsiyalar qo‘llanilishi mumkin. Bunday qurollarni 
ishlatish orqali o‘quvchilar‖ konseptsiya‖ (g‘oyani)‖ yaxshi‖ o‘zlashtirishlari mumkin. 
Ushbu qurollar faqatgina o‘qitish jarayonini qiziqarli qilib qo‘ymasdan, o‘quvchilarda 
yaxshi tafsilot qoldiradilar [6]. 
O‘quvchilarning e’tiborini o‘zimizga qaratish uchun fotokameraga olingan video 
lavhalar va animatsiyalarni quyda ko‘rsatilgan dasturlarda tayorlashimiz mumkin. 
Photoshop dasturida tayorlangan foto lavhalar va Flash dasturda tayorlangan 
animatsiyalar qo‘llanilishi mumkin. Lavhaning sifatini Photoshop dasturida yaxshilsash 
mumkin. Lavhani Power Point dasturida yaratish va ular yordamida har xil 
konseptsiyalarni o‘rgatish mumkin [2]. 
Fizika darsida dars ishlanmalardan foydalanish samarali natiyja beradi. Deyarli 
barcha kompyuterlarda OFFICE dasturlari o‘rnatiladi. Ushbu dasturlardan elementar 
foydalanishni biladigan deyarli barcha o‘qtuvchilar darslarda WORD dasturida o‘zlari 
tayorlagan elektron elektron ishlanmalardan foydalanishlari mumkin.