Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1. Abu Nasr Forobiy. Risolalar. – Toshkеnt, Fan, 1975.
2. Abu Nasr Forobiy. Fozil odamlar shahri. – Toshkеnt, Abdulla qodiriy 
nomidagi xalq mеrosi nashriyoti, 1993.
3. Abu Nasr Forobiy. Fazilat, baxt, saodat va kamolot haqida. – Toshkеnt, 
Yozuvchi, 2001.
4.‖ Muhiddinova‖ F.‖ ‚Forobiy‖ siyosiy‖ – huquqiy‖ ta’limotida‖ qonun‖ va‖
qonunchilikni‖takomillashtirish‖konsepsiyasi‛.‖Toshkent,200 
O’QUVCHILARDA KITOBXONLIK MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH 
Kamola Siddiqova 
Namangan shahar 15-sonli maktab 
ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi 
Annotatsiya. Ushbu maqolada umumiy o`rta ta`lim maktablari yuqori sinf o`quvchilari 
o`rtasida kitobxonlik madaniyatini shakllantirish usullari haqida soz boradi. 
Kalit so`z. Kitobxonlik, ta`lim-tarbiya, bilimsizlik, usullar, syujet, kulminatsion nuqta. 

---

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
93 
Bola‖ qalbi‖ go’yo‖ kulol‖ qo’lidagi‖ xom‖ gil‖ kabi‖ yumshoq‖ va‖ halimdir.‖ Ularning‖
hayotning zarbalaridan, achchiq-chuchuklaridan‖hali‖qotib‖ulgurmagan‖pok,‖beg’ubor, 
rost-yolg’onni‖farqlay‖olmaydigan‖qalbi‖qay‖tarafga‖silab‖ishlov‖bersangiz,‖o’sha‖tarafga‖
ketaveradi.‖Ularni‖hayot‖deb‖atalmish‖uzun‖tuyilgan‖aslida‖qisqa‖yo’lning‖chuqurliklari,‖
do’ngliklaridan‖omon‖saqlovchi‖yagona‖kuch‖ – bu‖yaxshi‖ta’lim-tarbiyadir. Zero,‖‚eng‖
katta boylik – bu aql-zakovat, ilm, eng katta meros – bu yaxshi tarbiya, eng katta 
qashshoqlik – bu‖ bilimsizlikdir‛.
2
Yaxshi‖ ta’lim-tarbiya esa albatta, yaxshi ustoz va 
yaxshi‖kitobsiz‖bo’lmas. 
‚Kitob – inson uchun eng‖ yaxshi‖ do’st,‖ eng‖ yaxshi‖ maslahatgo’y‛ buni butun 
olam‖ biladi.‖ O’z‖ pedagogik‖ faoliyatimdan‖ kelib‖ chiqib‖ ayta‖ olamanki,‖ buni‖ maktab‖
o’quvchilari‖ ham‖ juda‖ yaxshi‖ biladilar.‖ Bu haqida har kuni ota-onalar ham, ustozlar 
ham, televideniya, radio, internet tarmoqlarida ham qayta-qayta bong uradilar. 
Shunday‖ ekan‖ nima‖ uchun‖ barcha‖ bolalar‖ kitob‖ bilan‖ darrov‖ do’st‖ bo’lib‖ olmaydilar?‖
Nima‖ uchun‖ shunday‖ beminnat‖ maslahatgo’y‖ bilan‖ kunda‖ sirlashmaydilar?‖ Chunki‖
barcha‖ kitob‖ do’st‖ ekanligini‖ aytadiyu,‖ lekin‖ nima‖ uchun‖ eng‖ yaxshi‖ do’st‖ ekanligini 
aytmaydi,‖kitob‖yaxshi‖maslahatgo’y‖ekanligini‖aytadiyu,‖lekin‖o’z‖amaliyoti‖davomida‖
buni‖ko’rsatib‖bermaydi.‖Bolalar‖bilan‖o’z‖o’qigan‖asarlarini‖so’zlab‖berishva‖bu‖haqida‖
fikr‖almashish‖juda‖muhim.‖‚Albatta,‖bola‖maktabgacha‖bo’lgan‖yoshdayoq‖so’z‖san’ati‖
ichida‖bo’ladi‛.
3
Ona‖tili‖va‖adabiyot‖fani‖o’qituvchisi‖bo’lganim‖uchun‖deyarli‖har‖kuni‖qaysidir‖
yozuvchi‖ faoliyati,‖ ijodi‖ bilan‖ o’quvchilarni‖ tanishtiraman.‖ Qirq‖ besh‖ daqiqa‖ dars‖
soatining‖ atigi‖ o’n‖ besh-yigirma daqiqasi yangi mavzu uchun ajratiladi.‖ To’g’risi,‖ bu‖
vaqt davomida bir yozuvchining butun ijodiy faoliyatini yetarlicha yoritib berish juda 
mushkul. Darsliklarda esa ayrim yozuvchilarning eng shoh asarlarining nomigina 
keltirib‖ o’tiladi.‖ Shunday‖ paytlarda‖ men‖ yozuvchi‖ ijodi‖ haqida‖ gapira‖ turib, ana 
shunday darslikda atigi nomigina keltirilgan yoki nomi ham keltirilmagan asarini 
mening‖ eng‖ sevimli‖ asarim‖ ekanligini,‖ uni‖ juda‖ katta‖ qiziqish‖ bilan‖ o’qib‖ chiqqanimni‖
aytib,‖ asarning‖ eng‖ kulminatsion‖ nuqtasidagi‖ sujetini‖ so’zlay‖ boshlayman.‖ Bilasizmi, 
bolalarni‖ hissiyotlar‖ bobida‖ hech‖ qachon‖ aldab‖ bo’lmaydi,‖ ularga‖ bunday‖ hollarda‖
haqiqatan‖ sevimli‖ va‖ haqiqatan‖ oxirigacha‖ o’qib‖ chiqilgan‖ asar‖ haqida‖ gapirish‖ lozim.‖
Men‖asar‖sujetini‖so’zlay‖boshlar‖ekanman‖ko’zlarimda‖o’t‖chaqnaydi,‖asarni‖ilk‖marta 
o’qib‖ chiqayotganimdagi‖ hissiyotlar‖ yana‖ meni‖ o’z‖ og’ushiga‖ oladi.‖ Mendagi‖ bu‖
kayfiyat‖ mitti‖ tinglovchilarimga‖ ham‖ darrov‖ yuqadi.‖ Shundan‖ so’ng‖ men‖ o’z‖
hayotimdagi biror kichik voqeani misol keltirib, men ham xuddi asardagi biror 
qahramonga‖ o’xshab‖ ish‖ tutganim‖ haqida‖ biror‖ hikoya‖ to’qib‖ so’zlab‖ beraman.‖ Bu‖
albatta,‖
o’quvchilarni‖
ijodkorlikka,‖
mustaqil‖
fikrlashga‖
undaydi.‖
Chunki‖
‚o’quvchilarning‖ mustaqil‖ ravishda‖ fikr‖ yuritish,‖ bilim‖ olish‖ va‖ ijodkorlik‖ qobiliyatini‖
tarbiyalashga‖ erishish‖ bugungi‖ umumta’lim maktablarining asosiy vazifalaridan 
2
Mirziyoyev SH. Oliy Majlisga murojaatnomasi. – Toshkent, 25.01.2020. 
3
To’xliyev B.Adabiyot o’qitish metodikasi. – Toshkent, 2010. – 42-bet.

---