Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

Birinchidan: axborot resurslari bo‘lishi kerak. 
Bularga shaxsiy kompyuter; proektor; multimediya vositalari; skaner; raqamli 
fotoapparat;‖ video‖ kamera;‖ printer;‖ nusxa‖ ko‘chiruvchi‖ qurilma‖ va‖ boshqa‖ resurslar‖
kiradi. 
Ikkinchidan: maxsus dasturiy ta’minotlar bo‘lishi kerak. 
Ta’lim‖ tizimida‖ multimediyali‖ elektron‖ o‘quv‖ adabiyotlar,‖ ma’ruzalar,‖ virtual‖
laboratoriya‖ishlari,‖har‖xil‖animatsion‖dasturlar‖va‖qo‘shimcha‖ishlarni‖bajarish‖uchun‖
kerak‖ bo‘ladigan‖ maxsus‖ dasturlar‖ hisoblanadi.‖ Bunday‖ dasturlar‖ bir‖ necha‖ turga‖
bo‘linib‖ ularning‖ hozirgi‖ kunda‖ keng‖ qo‘llanilmoqda.‖ Misol‖ uchun,‖ animatsion rolik 
yaratish uchun Macromedia Flash MX dasturidan foydalaniladi. Multmediali taqdimot 
ma’ruzalarini‖ yaratish‖ uchun‖ bizga‖ ma;lum‖ bo‘lgan‖ Power‖ Point‖ va‖ Macromedia‖
Authorware‖dasturi‖qo‘llaniladi.‖Elektron‖o‘quv‖adabiyotlarni‖yaratish‖davomida‖keng‖
foydalaniladigan tahrirlovchi‖ dasturlar‖ mavjud‖ bo‘lib,‖ ulardan,‖ misol‖ uchun‖ Adobe‖

---

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
116 
Photoshop dasturidan rasmlarni tahrirlash, sifatini oshirishda foydalaniladi, CorelDraw 
dasturi orqali har xil grafiklarni yaratish mumkin, tovush va videolarni tahrirlash 
uchun esa Sound Forge va Adobe Primier keng foydalanish mumkin. Shuninhdek, 
ta’lim‖tizimida‖tayyor‖ishlab chiqilgan multmediali elektron‖o‘quv‖qo‘llanmalar hozirgi 
kunda keng tarqalgan. 
Axborot texnologiyalari imkoniyatidan foydalangan holda kompyuter 
modellaridan‖ o‘quv‖ jarayonlarida foydalanish‖ o‘zining‖ samarasini‖ beradi.‖ Kompyter‖
modellarini‖o‘quv‖jarayonida‖qo‘llash‖tamoyillari‖qo‘yidagilardan‖iborat: 
1. Kompyuter‖ dasturi‖ tajribani‖ o‘tkazish‖ mumkin‖ bo‘lgan‖ yoki‖ tajriba‖ kuzatib‖
bo‘lmas‖darajada‖harakatlangan‖paytda‖qo‘llanilishi‖lozim. 
2. Kompyuter‖ dasturi‖ o‘rganilayotgan‖ detalni‖ aniqlashda‖ yoki‖ yechilayotgan 
masalaning illyustratsiyasida yordam berishi kerak. 
3. Ish‖ natijasida‖ o‘quvchilar‖ model‖ yordamida‖ xarakterlovchi‖ kattaliklarning‖
ham‖sifatiy,‖ham‖miqdoriy‖bog’lanishlarini‖ko‘ra‖bilishlari kerak. 
4. Dastur bilan ishlash davrida foydalanuvchilarning vazifasi turli qiyinlikdagi 
topshiriqlar‖ ustida‖ ishlashdan‖ iborat,‖ chunki‖ bunday‖ jarayon‖ o‘z‖ ustida‖ mustaqil‖
ishlashga imkon beradi. 
Bugungi‖kunda‖o‘qitishning‖an’anaviy‖ko‘rinishidan‖farq‖qiladigan zamonaviy 
axborot‖texnologiyalarini‖qo‘llash‖yuqori‖samaradorlikka‖erishishga‖imkoniyat‖
yaratadi. 
Pedagogik texnologiyani ishlab chiqish va amalga oshirish uchun ilmiy 
muammo sifatida maxsus tadqiqotlar olib borishni nazarda tutadi: 

Ta’lim‖texnologiyalarini ilmiy ishlab chiqish va amaliyotga joriy qilish uchun 
ijtimoiy pedagogik asoslar mavjudligini aniqlash; 

Ta’lim‖tizim‖sifatida‖nimani‖anglatishi‖va‖qanday‖tarkibiy‖qisimlardan‖tashkil‖
topganligini belgilash; 

Ta’lim‖ texnologiyasining‖ funksional‖ tizimi‖ jarayon sifatida nimalardan 
iboratligini aniqlash; 

Ta’lim‖ texnologiyalari‖ Kadrlar‖ tayyorlash‖ milliy‖ dasturi‖ maqsadlariga‖ qay 
darajada‖to‘g’ri‖kelishini‖va‖baholash‖mezonini‖ko‘rsatib‖berish; 

Pedagogik texnologiya tizimlari nazariyasining asosiy qonuniyatlariga 
mosligini‖nazarda‖tutib,‖ularning‖yo‘l-yo‘rig’ini‖ishlab‖chiqish. 
Kompyuterlashtirish jarayoni shunday shiddat bilan ketmoqdaki, har bir kishi 
shaxsiy‖ kompyuteriga‖ ega‖ bo‘liblmoqda.‖ Shuning‖ uchun‖ kompyuterlardan‖ o‘quv‖
jarayonlarida foydalanishning uslubiy-o‘quv‖qo‘llanmalarni‖islab‖chiqish‖zarur.‖Birinchi‖
navbatda‖ elektron‖ qo‘llanma,‖ virtual‖ laboratoriyalarni ishlab chiqish kerak. Elektron 
darsliklarni‖ barcha‖ fan‖ pedagoglariga‖ o‘z‖ darslarida‖ qo‘llash‖ va‖ shu‖ yordamida‖
ma’ruzalarni‖o‘tish‖vazifasi‖yuklatiladi. 
Xulosa‖ qilib‖ shuni‖ aytish‖ mumkinki,‖ ma’ruza,‖ laboratoriya,‖ amaliy‖ mashg’ulot‖
jarayonida‖ kerakli‖ axborotni‖ o‘quvchilarga‖ ko‘rgazmali‖ qilib‖ yetkazish imkoniyati 
tug’iladi.‖Bu‖esa‖o‘quv‖samaradorligini‖oshirishning‖muhum‖omili‖bo‘lib‖xizmat‖qiladi.