Янги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар белгиланишини, имтиёзлар тўлиқ ёки қисман бекор қилинишини, солиқ солинадиган база оширилишини назарда тутувчи солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатлари улар расмий эълон қилинган пайтдан эътиборан камида уч ой

Soliq solish usullari uch xil ko’rinishda amalga oshirilib, ular quyidagilarga: soliq solishning kadastrli, deklaratsiya va manba oldidan soliq solish usullariga ajratiladi.

Soliq davri u tugaganidan keyin soliq solinadigan baza aniqlanadigan hamda soliq miqdori hisoblab chiqariladigan davrdir. Soliq davri bir necha hisobot davriga bo’linishi mumkin. Hisobot davrlari yakunlanganda soliq hisobotlarini taqdim etish lozim bo’ladi. Joriy avans (bo’nak) to’lovlarini to’lash davri hisobot davri bo’lmaydi.

Soliqlarni to’lash muddatlari va tartibi. Soliq qonunchiligida har bir soliq turini byudjetga to’lash muddati belgilangan. Soliqni to’lash muddatlari deganda soliq to’lovchilarning davlat byudjeti oldida soliq majburiyatlarini bajarish muddati ifodalanadi. Soliqni to’lash muddatlari o’z mohiyatiga ko’ra ikki xil ko’rinishga ega: joriy avans (bo’nak) to’lovlari va haqiqiy daromad olingandan keyingi to’lovlar.

Soliqni to’lash tartibi esa soliqning yo’naltirilganligi (byudjetga yoki byudjetdan tashqari fondlarga), soliqni to’lash vositasi (milliy valyuta – so’mda yoki boshqa mamlakatlar milliy valyutasida. O’zbekiston Respublikasi soliq qonunchiligiga muvofiq soliqlar faqat milliy valyuta – so’mda to’lanishi mumkin) hamda soliqni to’lash shakllarida (naqd pul yoki naqd pulsiz) ifodalanadi.

Soliq yuki – soliq to’lovchi muayyan vaqt oralig’idagi faoliyati natijasida to’lagan soliqlarining yig’indisini ifodalaydi. Bunda soliq to’lovchilar to’laydigan barcha soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning yig’indisi ifodalanadi. Soliq yukining aniq soliq to’lovchilar zimmasiga qancha to’g’ri kelganligini aniqlash ancha murakkab jarayon hisoblanadi. Biroq to’g’ri (bevosita) soliqlarda soliq og’irligi aynan soliqni byudjetga hisoblab o’tkazuvchi soliq to’lovchilar zimmasiga tushsa, egri (bilvosita) soliqlarda esa soliq yuki soliqni to’lovchilar emas, balki tovar (ish, xizmat)larni iste‘mol qiluvchilar zimmasiga tushadi. Muayyan turdagi yuridik va jismoniy shaxslar bo’yicha soliq yukini bir yilda byudjetga to’langan barcha majburiy to’lovlar yig’indisi bilan aniqlash mumkin. Soliq yukini ifodalashning bir qancha ko’rinishlari mavjud: makrodarajadagi soliq yuki, mezodarajadagi soliq yuki va mikrodarajadagi soliq yuki. Soliq yuki makrodarajada ifodalanganda butun mamlakat miqyosida ifodalanib, asosiy ko’rsatkich sifatida muayyan vaqt oralig’ida davlat byudjetiga kelib tushgan soliqlar yig’indisining ana shu vaqt oralig’ida yaratilgan yalpi ichki mahsulot (YaIM) yoki milliy daromad (MD)ga nisbati olinadi. Mezodarajada ifodalanganda alohida olingan soha, tarmoq yoki sektorga to’g’ri keladigan soliq yuki ifodalansa, mikrodarajada esa aniq bir olingan sub‘ektga to’g’ri keladigan soliq yuki ifodalanadi.