Yangi pedagogik texnologiyalar

“Монодия”
юнонча сўз бўлиб, 
“монос”
– бир, 
“одос”
– куйловчи, яъни том маънода бир куйчи 
қўшиғи демак.
“Монодик маданият” 
тушунчаси кÿповоз-
ли ликнинг турли кÿринишларини ÿзида мужас-
самлаштирса-да, лекин кишилар тушунчасида 
“монодия” 
атамаси ҳамон “бир овозлик” маъноси-
ни англатади.
Ҳақиқатда эса, бу ÿзига хос кўповозлилик аср-
лар давомида ÿз санъатини сайқаллаб келган 
ўзбек ҳалқининг мусиқа маданиятида том маъно 
кашф этади.
Хусусан, ўзбек халқи полифонияси – ривож-
ланган монодик маданиятнинг эришган юксак 
бойлиги бўлиб, ҳар томонлама ўрганилиши ва 
замонавий мусиқа санъатида ўзлаштирилиши 
лозим. Ўзбек халқ мусиқаси ўз табиатига кўра 
кўповозлилик хусусиятига ҳам эга. Афсуски 
XVIII – XIX асрлар давомида мусиқа назариётчи-
лари томонидан бу муаммога етарли эътибор бе-
рилмади. Бу мусиқа вақт ўтиши билан бир овоз-
лик деб тан олинди.
Шарқ фольклорининг монодик асарларида 
кўповозлилик асосий ўрин эгалламаган бўлса-
да, мусиқа ифода воситалари – усул, куй, оҳанг 
(тембр), қочирим, нолалар – анча ривожланган 
эди.
Ўрта аср Шарқ олимларининг
(Форобий, ибн 
Сино, Урмавий, Шерозий, Жомий, Кавкабий, Дар
-
веш Али Чангий, Марогий
ва бошқалар) асарла-
рида биз кўповозлиликнинг ифода воситаларини 
англашга бўлган уринишларни учратамиз, аммо 
ўзбек халқ анъанавий мусиқасидаги кўповозлилик 
маъноси кам ўрганилганлигини кўрамиз.
Абдураҳмон Жомийнинг (1414 – 1492) 
“Мусиқа 
рисоласи”
да масалан: “катта бутун тон” ҳақида 
қуйидага изоҳни учратиш мумкин: 
“икки тон 
ҳамоҳангликда майин бўлмай, балки кетма-