Yangi o’zbekistonning umidli yoshlari” 1(3)-son

Natijalar.
Maktabgacha yoshi ijodkorlikni rivojlantirish uchun qulay davr 
hisoblanadi.Shu
davrda ko‘plab sohalarda ilg‘or o‘zgarishlar yuz berdi, aqliy 
jarayonlar (diqqat, xotira, hislar, fikrlash, nutq, tasavvurlar) yaxshilanadi, shaxsiy 
fazilatlar faol rivojlanadi.
Tadqiqotlar (K.Yu.Belaya, N.E.Varaksa, N.S.Denisenkova, T.V. Doronova, 
L.B. Shnayder va boshqalar) ko‘rsatganidek, zamonaviy rus jamiyatida oila (ota-
onalar, bobo-buvilar, boshqa qarindoshlar) bolaning rivojlanishiga qiziqish ortib 
bormoqda. Shu munosabat bilan, bolaning qobiliyatlarini rivojlantirishda oilaning 
o‘rni, bu jarayonga qanday ta'sir qilishi, maktabgacha yoshdagi bolaning aql-idroki va 
ijodkorligini rivojlantirishga qanday yordam berishi mumkinligi haqida savol tug‘iladi. 
1
П.Юсупова-Мактабгача тарбия педагогикаси-Тошкент 1993-246 б 

---

35 
CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES
(CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. 
“YANGI O’ZBEKISTONNING UMIDLI YOSHLARI” 1(3)-SON 
2022-YIL 28-APREL 
Bolaning qobiliyatlarini rivojlantirishga ta'sir qiluvchi oilaviy tarbiyaning bir qancha 
omillari mavjud:
•
Ota-onalarning bolaning rivojlanishiga nisbatan pozitsiyasi va unga ta'sir qilish 
usullari
•
Bolaning qobiliyatlarini rivojlantirishga munosabat
•
Bolalar va ota-onalar o‘rtasidagi munosabatlar uslublari
•
Bolani boshqarish va boshqarish uslubi
•
Oila tarkibi va undagi munosabatlar
Keling, ushbu sohalarning har birini ko‘rib chiqaylik. E.L. asarlarida. Porotskaya 
va V.F. Spiridonov, maktabgacha yoshdagi bolalarning intellektual va ijodiy 
rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko‘rsatishi aniqlandi. 
Ko‘pchilik olimlar oilaning 
to‘liqligi, ya'ni ikkala ota-onaning mavjudligi va ularning birgalikda yashashi 
qobiliyatlarning rivojlanishini belgilamaydi,bu yerda muhim omil - oila a'zolarining 
moddiy va psixologik farovonligideya ta’kidlagan. 
Bir-biriga va bolaga ijobiy 
munosabatda bo‘lgan ajrashgan ota-onalar, doimo ajralish yoqasida bo‘lgan ona va 
dadadan ko‘ra, uning kognitiv rivojlanishiga ko‘proq hissa qo‘shishi mumkin.
Ijodkorlik qulay psixologik muhit va bo‘sh vaqtning mavjudligini talab qilishi uzoq 
vaqtdan beri ma'lum, shuning uchun ijodiy qobiliyatlarni muvaffaqiyatli rivojlantirish 
oilada va bolalar jamoasida iliq, do‘stona muhitni taminlashdir. Kattalar bolaning 
ijodiy izlanishdan va o‘z kashfiyotlaridan qaytishi uchun xavfsiz psixologik bazani 
yaratishi kerak. Bolani doimo ijodiy bo‘lishga undash, uning muvaffaqiyatsizliklariga 
hamdardlik ko‘rsatish, hatto haqiqiy hayotda g‘ayrioddiy g‘alati g‘oyalarga ham sabr-
toqatli bo‘lish muhimdir. 
Xulosa.
Shunday qilib, bolaning kamol topishida yurtimizda yaratilayotgan 
shart-sharoitlar nihoyatda ko‘p. Lekin har bir ota-ona tarbiya avvalo oiladan 
boshlanishini anglab yetishi kerak,. Bolaning qanchalik bilimli, lider bo‘lib 
yetishishi,kelajakda yuksak marralarni zabt etishi uning yoshligida oladigan 
tarbiyasiga bog‘liqdir.Buning uchun ota-ona doimo Maktabgacha ta’lim tashkilotlari 
bilan hamkorlikda faoliyat olib borishi, kerak bo‘lsa oilada ona pedagog bo‘la olishi 
lozim. Maktabgacha ta’lim tashkilotida ta’lim jarayonining asosiy prinsiplariga 
maktabgacha ta’lim tashkilotining oila, mahalla va maktab bilan hamkorligining
kirishi
2
ham bu jarayonning qanchalik muhim ekanligining yaqqol isbotidir.Ota-onalar 
bola tarbiyasiga jiddiy e’tibor berib o‘z bolalarini qanday insonlar bo‘lib yetishib 
chiqishini nazardan chetda qoldirmasliklari kerak. Har bir ota-onada pedagogik 
2
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Maktabgacha ta’lim va tarbiyaning davlat 
standartini tasdiqlash to‘g‘risida” 2020 yil 22 dekabrdagi 802-sonli qaroriga 1-ilova Maktabgacha 
ta’lim va tarbiyaning Davlat Standarti. 

---

36 
CENTRAL ASIAN RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES
(CARJIS) ilmiy jurnali bilan hamkorlikda. 
“YANGI O’ZBEKISTONNING UMIDLI YOSHLARI” 1(3)-SON 
2022-YIL 28-APREL 
bilimlar mujassam bo‘lishi kerak. Bu bilimlar ota-onalarning bolalarni yosh va 
individual xususiyatlarini o‘rganishga, xulqini to‘g‘ri tahlil qilishga, uning tarbiyasi 
uchun to‘g‘ri yo‘lni tanlashga yordam beradi. Hozirgi kunda ayniqsa yoshlar ota-onalik 
ma’suliyatini his qilgan holda, qachon o‘zlarini tayyorligiga amin bo‘lib turmush 
qurishsa ajralishlar soni kamaygan bo‘lar edi.