Yangi mineral o’g’itlar turlari, olinishi va ishlatilishi. Reja

Natriy nitrat (Chili selitrasi). Suyuq nitrat kislota ishlab chiqarish zavodlarida, qo'shimcha mahsulot sifatida olinadi. Bu zavodning chiqindi gazlari tarkibidagi NO₂ ni minoralarida Na₂CO₃ eritmasi bilan o'zaro ta'sir ettirib olinadi.
2NO₂ + Na₂CO = NaNO₃ + NaNO₂ + CO₂
Bu reksiya natijasida hosil bo'lgan NaNO₂ ga nitrat kislota ta'sir etib NaNO₃ ga aylantiriladi.
3NaNO₂ + 2HNO₃ = 3NaNO₃ + 2NO + H₂0
Ammoniy sulfat. (NH₄)₂SO₄ - minеrаl o’g’it sifаtidа, achitqilar olishda, yonishga chidamli qog’ozlar olishda (qog’ozga yuttiriladi) sanoatda uni olish quyidagi reaksiyalarga asoslangan (suvli ammiak va CaSO₄ dan iborat eritmadan CO₂ gazi o’tkaziladi).
Koks gazlari tarkibida NH₃ ni sulfat kislota bilan neytrallab olinadi va koks kimyo zavodlarining qo'shimcha mahsuloti hisoblanadi.
2NH₃ + H₂SO₄ = (NH₄ )₄SO₄ + 274 kJ
Keyingi yillarda kapron ishlab chiqarish zavodlarining qo'shimcha mahsuloti, to'g'rirog'i chiqindisi sifatida ham olinmoqda.
Chet mamlakatlarda kam miqdorda gips konversiyasi asosida olinadi.
CaSO₄ + ( NH₄)₂CO₃ = (NH₄)₂SO₄ + CaCO₃
Suyuq azotli o'g'itlar. Suyuq azotli sifatida: suyuq ammiak, ammiakning suvdagi eritmalari va suyuq ammiaklar (aminlar) aminlar — ammoniy nitrat, karbamid, ammoniy karbonat va boshqalarning ammiakdagi yoki suyuq ammiakdagi eritmalari ishlatiladi.
Qattiq ammiaklarga NH₄NO₃∙_nNH₃∙_mH₂O yoki Ca(NO₃)₂•_xNH₄NO₃∙_nNH₃ ∙_mH₂O misol bo'ladi. Ular kristall holdagi NH₄NO₃, Ca(NO₃)₂ larni NH₃ da eritib olinadi.