Янги конструкциядаги саралаш машинаси ишчи юзасининг қиялигини аниқлаш

3-расм. Ишчи юзанинг горизонтга нисбатан қиялиги α нинг ишқаланиш коэффициентига боғлиқлиги

Машинанинг ишлаш шароити, иқлим, картошка туганакларининг ҳолатига кўра ишқаланиш коэффициенти ўзгарганда саралаш юзаси қиялиги – α нинг қиймати ҳам ўзгартириш талаб этилади (3-расм).

Туганаклар саралаш юзасида сирпаниб ҳаракатланишидан ташқари думалаб ҳаракатланиши ҳам мумкин. Энди туганакларнинг думалай бошлаши учун саралаш юзаси қандай ҳолатда бўлиши кераклигини кўриб чиқамиз.
Ох ўқида жойлашган А нуқтани оламиз ва туганакка таъсир этадиган кучларнинг шу нуқтага нисбатан моментларини аниқлаймиз (4-расм):
,
,
.
Туганак ҳаракатга келиши учун қуйидаги шарт қаноатлантирилиши керак:
ёки
,
.
Математик алмаштиришлардан туганакнинг ҳаракатланиш шартини қуйидагича ифода қилишимиз мумкин:
.

l - туганакнинг эни, с - туганакнинг қалинлиги
4-расм. Горизонтга нисбатан α бурчак қияликда жойлашган ишчи юзада жойлашган картошка туганагига таъсир этадиган кучлар

Картошканинг махаллий навлари учун нисбатни ўртача 1 – 1,4 оралиқдаги қийматда қабул қиламиз. Демак, туганакнинг ҳаракатланиш шарти қуйидагича бўлади:

ёки
.
Назарий хисоблашлардан ишчи юза қиялик бурчагини шартни қаноатлантирадиган миқдорда, яъни 35,39º га яқин қийматда ўрнатамиз. Қиялик шундай ўрнатилганда туганаклар саралаш юзаси бўйлаб думаламасдан, унча катта бўлмаган тезликда бир текисда сирпаниб ҳаракатланади ва саралаш аниқлиги юқори бўлади.
Юқорида биз статик усулда ишчи юза қиялигининг таҳминий қийматини аниқладик. Аниқланган қийматдан машинанинг дастлабки тажриба нусҳасини ясашда фойдаланамиз. Назарий жиҳатдан аниқланган бурчак машинанинг хар икки томонлама – юқоридаги барабандан пастдаги барабан томон ва саралаш юзасининг бошидан охирига томон қиялиги учун ўринли. Лекин машина ишлаши давомида эластик тўр ҳаракатланади. Эластик тўрнинг ҳаракати тўғри чизиқли текис ҳаракат бўлсада, амалда тўрнинг эластиклиги ҳисобига туганакка турли таъсирлар бўлиши мумкин. Шунинг учун саралаш юзаси қиялик бурчакларининг оптимал қийматларини келгусидаги назарий ва экспериментал тадқиқотларимизда янада аниқлаштириб оламиз.