Янги даврда ғазал жанрининг тарақҚиёт тамойиллари

 
44 
davr ruhini, zamonaviy lirik qahramon olamini yoritishga ojizlik qiladi, degan 
fikrlar aytildi. Bir tomondan, bu gap haqday tuyuladi. Chunki Oktabr to‗ntarishi, 
fuqarolar urushi, kolxozlashtirish davrlarida tilimizga xorijdan, xususan, 
Yevropadan shunchalar ko‗p yangi siyosiy so‗zlar kirib keldiki, ular mumtoz 
adabiyotimizning nafosatini bera olmas edi. Ular siyosiylashgan so‗zlar edi. Biroq 
60-yillarga kelib aruzga munosabat o‗zgara boshladi. Uning o‗zbek adabiyoti, 
she‘riyatidagi o‗rni tiklanibgina qolmay, E.Vohidov, J.Kamol kabi shoirlar ijodida 
yuksak bosqichga ko‗tarildi. Aruzning zamonaviy o‗zbek adabiyotidagi nafosati, 
o‗ziga xos badiiy-estetik ahamiyatini namoyish qilishda Jumaniyoz Jabborovning 
ham xizmatlari katta. «Aruz she‘riyatimizning go‗zal vazni, musiqasi, san‘ati, – 
deydi shoir. – Uni yanada sayratish mumkin. Gap – aruzda qanday ijod eta olish 
ustida. Uning imkoniyatlari beqiyos. Aruz vaznida chiroyli, zamonaviy namunalar 
yaratildi. Uning ochilmagan qirralari yanada ko‗p. Faqat qofiya va radifning 
chegaralangan sirtmog‗idan yulqinib chiqa bilmoq kerak‖
1
. 
Aruz juda murakkab san‘at. Shu bois mumtoz adabiyotshunoslikda 
poetika masalalari ―ilmi aruz‖, ―ilmi qofiya‖, ―ilmi bade‘‖ kabi tarkibiy 
qismlardan 
tashkil 
topgan. 
Mumtoz 
adabiyotimizdagi 
bu 
masalalar 
adabiyotshunos olimlar tomonidan jiddiy o‗rganilgani uchun ularga alohida 
to‗xtalishga zarurat yo‗q. Biz faqat mavzu nuqtai nazaridan J.Jabborov 
she‘riyatidagi aruz vaznida yozilgan namunalarda estetik ideal va poetik tasvir 
masalasiga qisqacha to‗xtalib o‗tamiz.

1
 
Jabborov J. Yulduzlarda xayolim. – Toshkent: O‗zbekiston Milliy kutubxonasi, Jabborov J. 
Yulduzlarda xayolim. – Toshkent: O‗zbekiston Milliy kutubxonasi 2006. – B.155.
 

---