Ялпи ишлаб чиқариш ва хизматлар статистикаси

Тақсимлаш усулида ЯИМ қуйидаги бирламчи даромадларни жамлаш ёрдамида аниқланади:
ЯИМ = МҲ+С+ЯФ
Бу ерда,
МҲ - ёлланган ходимларнинг меҳнат ҳақи; С - ишлаб чиқариш ва импортга солиқ (ишлаб чиқариш ва импортга берилган субсидия солиқ суммасидан айириб ташланади); ЯФ - ялпи фойда ва ялпи аралаш даромадлар.
ғлланган ходимларнинг меҳнат ҳақи қуйидаги икки муҳим унсурни ўз ичига олади: меҳнат (иш) ҳақи; ходимларнинг суғуртаси учун ажратмалар.
Меҳнат ҳақи барча кўринишдаги ҳақ ва тўловларни, яъни турли қўшимча тўловлар, мукофотлар, пул ва натура шаклидаги рағбатларни ўз ичига олади. Буларнинг ҳаммаси таннарх ва корхона фойдаси ҳисобидан берилади. Меҳнат ҳақи солиқ тўловларини бажармасдан олдин ҳисобланади.
Социал суғурта учун ажратмалар ходимларнинг келажакда нафақа олиш ҳуқуқига ега бўлиши учун амалга оширилади. Социал нафақалар давлат, суғурта ташкилотлари, давлат ва нодавлат нафақа фондлари томонидан берилади. Бундай нафақаларни бериш заруриятини қуйидагилар белгилаши мумкин: касаллиги туфайли даволанишга муҳтож бўлиш, бола туғилиши, ногирон ёки қариб қолиши; боқимандагиларни таъминлаш зарурияти; боқувчисини йўқотганларни қўллаб- қувватлаш; нафақага чиқиш, ишсизлик, касаллиги туфайли умуман ёки тўлиқ ишлай олмайдганлрни қўллаш; таълим учун тўлай олмайдиганларга мадад бериш; кам даромадлиларнинг уй-жой, коммунал хизмат ҳақларини тўлай олмайдиганларни қўллаб- қувватлаш ва ҳ.к.
Ишлаб чиқариш ва импортга солиқ - бу ишлаб чиқариш ва товар (хизмат)лар импорти ёки ишлаб чиқариш омилларидан фойдаланганлиги учун давлат солиқ ташкилотларига қайтариб олмаслик шарти билан мажбурий тўланадиган тўловлардир^.
Ялпи фойда ялпи аралаш даромадлар - бу барча тўловларни, яъни ёлланган ходимларнинг меҳнат ҳақи, ишлаб чиқариш ва импорт учун тўланган солиқни йиғиб ташлангандан кейин ҚҚ нинг қисмидир.
Ялпи фойда ва ялпи аралаш даромад қуйидагича ҳисобланади:

• 
  макроиқтисодиёт бўғинда:
  

ЯФ=ЯИМ-МҲ-С+СС
бу ерда,
СС - ишлаб чиқариш ва импортни қўллаб қувватлаш учун ажратилган субсидия.

• 
  тармоқлар ва секторлар бўғинида:
  

ЯФ=ҚҚ-МҲ-ҚҚС-БС+ИТС+БСС
бу ерда,
ҚҚС - қўшилган қиймат солиғидан ташқари маҳсулот ва импорт учун солиқ; БС - ишлаб чиқаришга солинадиган бошқа солиқлар;
ИТС - импортдан ташқар маҳсулот учун ажратилган субсидия; БСС - ишлаб чиқариш учун ажратилган турли субсидиялар.