Yalpi ichki mahsulot (yaim)

Yakuniy foydalanish usuli yoki yalpi ichki mahsulotni xarajatlar bo'yicha hisoblash

Yalpi ichki mahsulot ko'rsatkichini shu tarzda hisoblashda siz iqtisodiy jarayonlarning barcha ishtirokchilarining xarajatlarini qo'shishingiz kerak, xususan:

• 
  Fuqarolarning iste'mol xarajatlari (Uy xo'jaliklari tomonidan amalga oshiriladigan barcha xarajatlar, shuningdek byudjet tashkilotlarini saqlashga sarflanadigan xarajatlar, nodavlat notijorat firmalarining shaxsiy va umumiy mahsulotlarni sotib olish xarajatlari, agar tashkilotlar uy xo'jaliklariga xizmat ko'rsatsa, xarajatlar uzoq muddatli bo'ladi, masalan, mashina sotib olish va boshqalar.) qisqa muddatli - xizmatlarni sotib olish xarajatlari, shu jumladan kredit bo'yicha alohida ajratilgan mahsulotlarni sotib olish,
  
• 
  Iqtisodiyotga kiritiladigan investitsiyalarning umumiy qiymati (Investitsiyalar bu tashkilot yoki xususiy shaxs tomonidan investitsiya qilingan mablag'lar, masalan, asbob-uskunalarni sotib olish, shuningdek kompaniyaning ishlashi uchun ko'chmas mulk yoki dasturiy ta'minot sotib olish. Aktivlar almashinuvi investitsiya hisoblanmaydi, pulni olish esa tejash hisoblanadi. Shuningdek, sotib olishning o'zi ham). agar keyinchalik kompaniya ushbu daromadni ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish uchun ishlatmasa, qimmatli qog'ozlar investitsiya hisoblanmaydi.
  
• 
  Davlat xarajatlari (Tayyor mahsulot sotib olishga davlat tomonidan sarflanadigan mablag'lar. Bu davlat xizmatchilariga ish haqini to'lash va qurol sotib olish, shuningdek davlat investitsiyalarini o'z ichiga oladi.)
  
• 
  Sof eksport (import qilingan va eksport qilingan mahsulotlarning umumiy qiymati o'rtasidagi farq)
  

Yakuniy foydalanish usuli yordamida YaIMni aniqlaydigan YaIM xarajatlarini hisoblash formulasini olamiz:

YaIM = C + I + G + Xn

Xarajatlar formulasida: C - iste'mol xarajatlari, I - investitsiyalar, G - davlat. xarajatlar va X - sof eksport ko'rsatkichi (eksportning umumiy qiymatidan biz import miqdorini kamaytiramiz).