Як [ф. — бир, битта, якқа, ягона] кам қўлл. Бир, якка, ягона. Олма, анорингга бал-ли, Як дона холингга балли. Ҳамза, Майса-ранинг иши. Як жилов қилмоқ

ЯККА-ЯРИМ
Оз миқцорда, битта-яримта. Катта ҳовлида якка-ярим навкар-лар от қашлаб, жул-жубба ямаб, ивирсиб юрар. А. Ҳакимов, Илон изидан. Дам ўт-май.. якка-ярим чакшлаб турган ёмғир худ-ди челаклаб қуйгандек шаррос қуя кетди. Ш. Ғуломов, Қалб ундайди.
11	ЯККАҚУЛ	Оз миқцорда, битта-яримта. Катта ҳовлида якка-ярим навкар-лар от қашлаб, жул-жубба ямаб, ивирсиб юрар. А. Ҳакимов, Илон изидан. Дам ўт-май.. якка-ярим чакшлаб турган ёмғир худ-ди челаклаб қуйгандек шаррос қуя кетди. Ш. Ғуломов, Қалб ундайди.Оила-рўзғор ишида асосий (касбий) ишни фақат ўзи бажарадиган, биргалашадиган кишиси йўқ. Яккақўл ко-сиб. шт Жамоадан.. баъзи яккақўл ўртаҳол деҳқонлар бу ишга [ёппа колхозлашишга] ав-вал совуққонлик билан қараб, у қадар қар-шилик кўрсатмаган эдилар. Ҳ. Шамс, Душ-ман.
12	ЯКРУЯ	. — самимий, очиқ, тўғри; «бир юзлама», бир томонлама] кам қўлл. Бир томонига пардоз берилган, бир томонлама. Якрўя газлама. Якрўя рўмол
13	ЯКСОН	ф. tjl — тенг, бир хил, ўх-шаш] эск. кт. Бир, бирга, бирлиқца. Кимни-ки инсон десанг, инсон эмас. Шаклда ҳам феълда яксон эмас. Алишер Навоий. О, она табиат! Сен билан яксонман.. Жоним ши-ринлиги.. тириклиги сендан. А. Мухтор
14	ЯКТАК	. — бир қават, астарсиз кийим] Узун, кўкрак олди очиқ, эркаклар кўйлаги. Бўз яктак қичитар, Яхши хотин тинчитар. Мақол. mm Яктак ва чопонининг очиқ ёқасидан кўриниб турган кенг кўкраги совуқ таъсиридан қизарган эди. Ҳ. Шамс, Душман. Чанг ва тердан ҳосил бўлган кир-нияктак этаги билан юзидан сидириб таш-лади. Ойбек, Танланган асарлар.
15	ЯКТАН	[ф. (уЛ_. — яккаю ягона; ёлғиз, ноёб ] Фикри, мақсади бир хил, бир тан-бир жон; ҳамжиҳат, аҳил. [Тантибойвачча:] Шарт шу: бундан кейин ҳар хусусда мен билан яктан бўлиб ишласангиз. Ойбек, Тан-ланган асарлар
16	ЯКТО	ф. I'^j - бир, биргина, ёлғиз; тенги, ўхшаши йўқ] кт. кам қўлл. Ҳеч ким, ҳеч нарса тенглашолмайдиган, тенги йўқ, мисли кўрилмаган; ягона. Ёш Ниёзни се-вибди бир қиз — Қизларнинг энг яктоси ёл-ғиз. Ҳ. Пўлат. [Ўзбек ойим Зайнабни] Чи-ройлиликда танхо, ақллиликда якто топиб.. ўғлига «хотин бу бўлибдир!» деган. А. Қоди-рий, Ўтган кунлар. Мен ёр, дедим.. Манамен, деб шеърдан боқди якто юрак. У. Азим
17	ЯКШАНБА	[ф. ^l^JL> - бир(инчи) шанба; ҳафта куни] Ҳафтанинг сўнгги, еттинчи куни; умумий дам олиш куни; бо-зор куни
18	ЯКҚАЛАМ	айлаб якқа-лам, Бир мактуб йўлладим Сизга сўнгида. Б. Бойқобилов, Мени кутинг, юлдузлар ф. + a. - қалами, ёзу- ви бир: бутунича, бутунлай, тўлиқ; бир-дан]: якқалам қилмоқ (ёки этмоқ, айламоқ) эск. кт. Ялписига қўлга олмоқ; бирлаш-тирмоқ. Турк назмида чу мен тортиб алам, Айладим ул мамлакатни якқалам. Алишер
19	ҳам-	ф. — бирга, бир-бири билан; бирга бажарувчи, тенг, бир хил] отларга қўшилиб, асосдан англашилган тушунчага алоқадорлик, уни биргаликда бажариш ка-би маъноларни ифодаловчи отлар ясайди: ҳамкасб, ҳамсуҳбат, ҳамфикр каби. Кўп ҳолларда бу қўшимча -дош қўшимчаси би-лан синоним бўла олади (қ. -дош
20	шунос [	. ^L^i. — билувчи, билимдон; jji^U-i — «билмоқ, таниш бўлмоқ; танимоқ, тушунмоқ» фл. нинг ҳоз. зам. шакли] отлар-га қўшилиб, касб-ҳунар, мутахассислик, машғуллик оти ясайди: адабиётшунос, тил-шунос, товаршунос, тупроқшунос, шарқшу-нос, ҳуқуқшунос каби.
21	c	ф. — еювчи, ичувчи; очкўз; — «емоқ, овқатланмоқ, ичмоқ, ют-моқ» фл. нинг ҳоз. зам. шакли] отларга қўшилиб, асосдан англашилган предметни ейдиган, ичадиган ёки кўп ейдиган, кўп ичадиган шахсни билдирувчи, хусусият, ҳолат сифатларини ясайди: ароқхўр, гўжа-хўр гўштхўр, нонхўр, паловхўр, чойхўр, шафтолихўр, қимизхўр. Бундай сифатлар баъзан от вазифасида ҳам қўлланади.
22