Ядро моделлари. Ядро моделлари тўғрисида тасаввурлар

ω
(М-ядро массаси, σ-сирт таранглик коеффициенти) σ=10²⁰ерг/см²
Е_σ= 4πσR²А^2/3 = U_σА^2/3;
Ядро томчи тебранма энергияси
ω₁ 
Томчи моделига кўра ядронинг сирт тебранма энергиясини ядронинг қўзғалган (уйғонган) ҳолатлари энергияси деб қарашмумкин. Ҳамма жуфт-жуфт ядролар биринчи уйғонган ҳолатининг характеристикаси 2⁺. Биринчи уйғонган ҳолатда бир фотон, иккинчисида икки фотон ва ҳ.к. Спинлари 1 ва 3 бўлган ҳолатлар тақиқланган. 1-расмда ядроларнинг тебранма уйғонган энергия сатҳларининг назарий схемаси келтирилган.

Н=3 Е=3ҳW________________0⁺ 2⁺ 3⁺ 4⁺ 6⁺

Н=2 Е=2ҳW________________0⁺ 2⁺ 4⁺
Н=1 Е=ҳW ________________2⁺
Н=0 Е=0 ________________0⁺

1-расм.

Реал ядролар ҳақиқатдан ҳам тебранма моделнинг олдиндан тавсифларига мос спектрга эга.
Томчи моделига асосланиб, Вейцзеккер деярли бирча ядролар учун тажрибаларга қаноатланарли равишда тўғри келадиган ядро боғланишэнергиясининг ярим емпирик формуласини яратди.
Томчи моделига кўра изобар ядроларда β-емирилишга нисбатан β-турғунлик шартини ва β-емирилиштурларини кўрсатишмумкин. Бўлардан ташқари, бу модел асосида ядроларнинг бўлинишини тушунтиришосон. Масалан, ядродаги протонлар Кулон ўзаро таъсир энергиясининг сирт деформациясига таъсири З-нинг катта қийматларида сезиларли бўлади. Агар протонларнинг Кулон энергияси сирт таранглик энергиясидан катта бўлса, шартни қаноатлантирадиган ядро сирт деформацияларига нисбатан барқарор бўлолмай қолади ва ўз-ўзидан икки бўлакка парчаланиб кетади. Ядронинг бўлинишига нисбатан барқарорлик шарти тажриба натижаларига мос келади.
Шундай қилиб, томчи модели тебранма ҳолатлар, β-емирилишга нисбатан турғунлик шартларини, ядро боғланишэнергияларини, ядронинг бўлинишшартларини яхши тушунтиради, лекин магик ядролар ядронинг уйғонган ҳолат хоссаларини тушунтира олмайди. Қобиқли моделларда - ядроинг барча елементларини ташкил етувчилари ташкил етувчилари ҳосил қилган бази бир потенсиал майдонда нуклонлар бир-бирига боғлиқ бўлмаган ҳолда ҳаракат қиладилар. Нуклонлар ўртасидаги тасирлашиш кучсиз қолдиқ тасирлашиши деб қаралади.