Yad qurilmaları

Yad qurilmaları


Joba :

1. Disklar, olardıń túrleri

2. Magnit disklardaǵı yig'uvchilar
3. Diskta maǵlıwmattı adreslew
4. Mayısqaq magnit disklardaǵı yg'uvchilar
5. Qattı, magnit disklardaǵı yig'uvchilar
6. Optikalıq disklardaǵı yig'uvchilar
7. Cifrlı DvD videodisklari
8. FAT32 fayllar sisteması
9. Jámlewshi tezligi
10. Klaster kólemi
11. NTFS penenfayllar sisteması

Disklar, olardıń túrleri

Sırtqı yad apparatı yamasa basqashasına aytqanda, sırtqı eslep qalıw apparatı (TEQQ) júdá túrme-túr bolıp tabıladı. Olardı bir qatar belgiler boyınsha klassifikaciyalaw múmkin: tasıwshı kórinisi boyınsha, konstrukciya tipi boyınsha, maǵlıwmatlardı jazıw hám oqıw principi boyınsha, shaqırıq qılıw usılı boyınsha hám t.b.
Tasıwshı - maǵlıwmatlardı saqlaw qábiletine iye bolǵan materiallıq ob'ekt bolıp tabıladı... G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'kmG'2354____. JPGTasıwshınıń tipiga baylanıslı túrde barlıq TEQQ larni magnit lentadagi yig'uvchilar hám disklı yig'uvchilarga ajıratıw múmkin.
Magnit lentadagi yig'uvchilar óz gezeginde, eki túrli boladı : bobinali lentadagi yig'uvchilar hám kassetali lentadagi yig'uvchilar (strimerlar). SHK de tek strimerlar isletiledi.
Disklar tikkeley shaqırıq etiletuǵın maǵlıwmattı mashinalı tasıwshılarǵa tiyisli bolıp tabıladı. «Tikkeley shaqırıq» túsinigi sonı ańlatadıki, SHK qıdırilaetgan maǵlıwmat baslanatuǵın yamasa jańa maǵlıwmattı jazıw kerek bolǵan ótiw ornına jazıwG'o'qish gellegi qayda jaylasıwınan qaty názer tikkeley «murojaat etiwi» múmkin.
Disklardaǵı yig'uvchilar túrme-túr bolıp tabıladı:
• disklarda yamasa disketalarda;
• qattiq magnit disklardaǵı yig'uvchilar yamasa vinchesterler;
• almashinadigan qattı, magnit disklardaǵı yig'uvchilar, olarda Bernulli effekti isletiledi;
• floptik disklardaǵı yig'uvchilar, basqashasına floptical-yig'uvchilar;
• o'ta joqarı tıǵızlıqtaǵı jazıwlı yig'uuvchilor basqashasına, vHD-yig'uvchilar;
• optik kompakg-disklardaǵı CD ROM (Compact Disk ) yig'uvchilar;
• CC WORM tipidagi (Continnous penenComposite Write Once Read Many, bir ret jazıw -kóp ret oqıw ) optikalıq disklardaǵı yig'uvchilar;
• magnit optikalıq disklardaǵı yig'uvchilar (MODY);
• raqamli videodisklardagi DvD (Digital versatile Disk ) yig'uvchilar hám b.
2. MAGNIT DISKLARDAGI YIG'UvCHILAR.. G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'kmG'2412____. JPGMD orayından birdey aralıqta jaylasqan MD trotuarlar jıyındısın «cilindr» dep ataladı.
Hár bir ótkel sektorlarǵa bólingen. Hár bir sektorda 128, 256, 512 yamasa 1024 báyit jaylastırılıwı múmkin, lekin ádetde 512 báyit bahalar jaylanadı... G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'kmG'disk tuzulishi. JPGMDY hám AX ortasındaǵı bahalardı almaslaw izbe-iz pútkil sandaǵı sektorlar menen ámelge asıriladı.
Maǵlıwmattı jazıwda hám oqılıwında MD óz o'ki átirapında aylanadı, magnit gellekti basqaratuǵın mexanizm bolsa onı maǵlıwmattı jazıw yamasa oqıw ushın saylanǵan trotuarǵa alıp keledi.
Magnit disktaǵı maǵlıwmattı oqıw hám jazıw apparatı diskovod dep ataladı.
Uzınıń tiykarǵı xarakteristikası - informaciya sikinidan tısqarı, disklı yig'uvchilar eki waqıt kórsetkish menen: shaqırıq qılıw waqıtı hám qatarasiga oqıw tezligi menen xarakterlenedi.
Disktaǵı maǵlıwmatqa shaqırıq qılıw waqıtı (access time), yaǵnıy diskovod bahalardı oqıwdı baslagunga shekem sarp etiw etetuǵın waqıtı bir neshe qurawshılardan ibarat esaplanadi:
- magnit gellekti kerekli trotuarǵa jılısıw waqıtı (seek time);
- gellekti ornatıw jáne onıń shayqalıwın sóndiriw waqıtı (setting time);
- aylanıwdı kútiw waqıtı (rotatoin latemy) -disktıń aylanıwı nátiyjesinde kerekli sektor gellek astına tug'ri keliw momentin kútiw.
Maǵlıwmatqa shaqırıq etilgennen keyin onı izbe-iz satrlab oqıw ámelge asıriladı - jaqsı diskovodlar sekundına 1 Mbayt hám odan joqarı satrlab oqıw tezligin (transfer rate) támiyinleydi.
Disklardaǵı bahalar fayllarda saqlanadı, olar sol maǵlıwmatlardı tasıwshılardaǵı yad uchastkaları (taraw, maydan ) menen ádetde bir-birine teńlestiriledi.
Jaratılǵan faylǵa estelik maydanı klasterlerdi anıqlanǵan sanına jup etip ajratıladı. Klaster - maǵlıwmatlardı diskta jaylastırıwdıń eń kishi birligi bolıp, ol trotuardı bir yamasa bir neshe qasında sektorlarınan shólkemlesken. Bir faylǵa ajıratılǵan klasterler disklı yadtı qálegen bos jayında jaylasıwı múmkin hám álbette qasında bolıwı shárt emes. Disktaǵı tarkatilgan klasterlerde saqlanıp atırǵan fayllar lavholashtirilgan dep ataladı.

3. DISKDA MA'LUMOTNI ADRESLASH

BIOS penensistemasında 3 ólshemlik cilindr (trotuar ), magnit gellegi (disk tárepi), sektor nomeri. DOS penensistemasında sırtqı 0-cilindrdan (yo'lqadam), 0-gellek, 1-sektordan baslap sektorlardı satrlab izbe-iz nomerlew.

Hár bir disketada 2 tarawdı : sistemalı hám bahalar soholarini ajıratıw múmkin.
Sistemalı tarawda (0-yo'lqadam, 0-tárepden, 1-sektordan baslanadı ) 3 zona jaylasqan, olar óz ishine tómendegilerdi aladı :
1. Jukleytuǵın jazıw (boot record) - DOS penenni sistemalı disktan AX
ga baslanǵısh jukleytuǵın programmanı (1 sektordı esleydi);
2. Fayllardı jaylastırıw kestesi (file allocation table - FAT) - format kodın hám sektorlardı fayllarǵa tiyislilik tolıq haritasini óz ishine aladı. FAT klasterler dizimi kórinisinde islengen (olar 2 den NQ1 ge shekem nomerlenedi, bul erda N - EMD dagi klasterlerdiń tolıq sanı ), hár bir klaster ushın kestede onıń belgisin on altılıq kodı kórsetiledi: FF7 - nuqsanlı klaster, 002-FFO - fayllar menen isletiletuǵın klasterler, FFF - klaster fayldıń aqırǵı bólegin óz ishine aladı, 000 - bos klaster, FF8-FFE - yamasa fayl aqırı (kem halda ), yamasa bos. Disketada bar bolǵan hár bir fayl ushın katalogda (sistemalı tarawdıń 3-zonası ) onıń baslanǵısh klasteriniń nomeri kórsetiledi, bul baslanǵısh hám keyingi klasterlerde FAT de uyqas penentúrde fayldıń keyingi klasterleri hám sol tártipte aqırısigacha kórsetilib, bunda FFF kodı (kemrek FF8-FFE kodı ) kórsetiledi.
Fayllardı jaylastırıw kestesi júdá zárúrli bolıp tabıladı, sebebi onıńsız diskta fayldı izbe-iz oqıw múmkin bolmay qaladı (ásirese, eger fayl klasterleri satrlab emes, bálki basqa fayllar menen bánt bolǵan aralıqlarǵa jazılǵan bolsa ). SHu sebepli isenimlilik ushın FAT tákirar jazıp quyıladı.
Fayl disktan óshirilgen waqıtta onıń hámme klasterleri bos sıyaqlı belgilep shıǵıladı, lekin fayldıń ózin bahaları óshirilmaydi (tek olardıń ornına basqa bahalar jazılǵanda óshirip taslanadı ), yaǵnıy óshirilgen fayllardı qayta tiklew múmkin (DOS penendıń UNDELETEG'UNERASE buyrıqları, NC dıń UNERASE utilita);
3. Diskettiń ózek katalogı - fayllardıń yamasa qims penenkataloglardıń onıń parametrleri menen dizimi.
Kiymatlar tarawinde bólekkataloglar hám bahalardıń ózleri jaylasqan.
Tap sonday tárzde qattı disklar da strukturlashtirilgan, bunda sistemalı tarawdıń hár bir logikalıq diskta jaratıladı.
4. EGILUvCHAN MAGNIT DISKLARDAGI YG'UvCHILAR

Mayısqaq magnit diskta (EMD) magnit katlani mayısqaq tıykarǵa yurgiziladi. UIK de isletiletuǵın EMD 5, 25" hám 3, 5" form-faktorga iye boladı. EMD sıyımlılıqı 180 Kbaytdan 2, 88 Mbaytgacha aralıqta boladı. 5, 25 dyuym diametrli tıǵız mayısqaq konvertga jaylastırıladı, 3, 5 dyuymlisi bolsa shańdan hám mexanik buzulishlardan qorǵaw ushın plastmassali kassetaga ornatıladı.

5. QATTIQ, MAGNIT DISKLARDAGI YIG'UvCHILAR.. G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'kmG'qattiq disk. JPGvinchester atı astındaǵı qattı magnit disklardaǵı yig'uvchilar (KMDY) SHK larda keń tarqilishgan.

vinchester termini sıyımlılıqı 16 Mbayt ( IBM, 1973 jıl ) bolǵan qattı disk birinshi modeliniń jargonli atınan kelip shıqqan bolıp, ol hár biri 30 ta sektordan ibarat 30 ta trotuarǵa iye esaplanadı, bul malum bolǵan «vinchester» ań miltig'ini «30 G'30» kalibri bilan áyne sáykes keledi.
Bul yig'uvchilarda bitga yamasa bir neshe qattı disklar bolıp, olar alyuminiy yamasa keramika eritpesinen tayarlanǵan hám ferrilok menen oralǵan, germetik yopik korpusqa oqıw -jazıw magnit gellegi blokı jaylastırılǵan bolıp tabıladı. Bul yig'uvchilarning sırın alınbaytuǵın konstrukciya esabına eriwiladigan oǵada joqarı jazıw qısıqlıǵı sebepli bir neshe mıń megabaytgacha etedi; olar operativliligi da EMDY ga salıstırǵanda saldamlı dárejede júdá joqarı bolıp tabıladı.
1997 jıldaǵı eń úlken bahalar :
- sıyımlılıqı 9000 Mbayt (1997 jılǵa sıyımlılıq standartı - 1200 Mbayt);
- aylanıw tezligi - 8000 aylG'min;
- shaqırıq qılıw waqıtı - 5 ms;
- transferi - 17 baytG's.
QMDY júdá reń-barang bolıp tabıladı. Disk diametri kóbinese 3, 5" (89 mm), lekin basqaları da bar shıǵar, atap aytqanda 5, 25" (133 mm) hám 1, 8" (45 mm) da bar. Diskovodning eń kóp tarqalǵan korpusınıń bálentligi stol ústi SHK larda-25 mm, mashina -serverlerde-41 mm, ıqsham SHK larda-12 mm hám b.
Zamanagóy vinchesterlerde zonalı jazıw usılı isletiline baslandı. Bul jaǵdayda disktıń pútkil maydanı bir neshe zonalarǵa bólinedi, usınıń menen birge sektorlardıń sırtqı zonalarına ishkisine salıstırǵanda kóbirek bahalar jaylasadı. Bul, atap aytqanda, qattı disklardıń sıyımlılıqın shama menen 30 % asırıw imkaniyatın beredi.
Óz quramına trotuarlardı hám sektorlardı alǵan disk strukturasın magnit tasıwshında súwretlew ushın ol jaǵdayda fizikalıq, yamasa tómen dárejeli formatlaw dep atalatuǵın process penenatqarılıwı kerek (physical, yamasa low-level formatting). Bul processni orınlaw waqtında qadaǵalawshı tasıwshına xizmetker maǵlıwmattı jazadı, ol sektorda disk cilindrlarini belgilewdi anıqlaydı hám olardı nomerleydi. Tómen dárejeli formatlaw disktı isletiw processinde buzıq sektorlarǵa shaqırıq qılıwdı biykar qılıw ushın olardı markirovka etip de shıǵadı... G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'kmG'232_____. JPG
Maksimal sıyımlılıq hám bahalardı uzatıw tezligi yig'uvchi isleytuǵın interfeyske baylanıslı (disklı interfeysler aldınǵı paragrafda kórip shıǵılǵan ). Standart aylanıw tezligi mısalı, EIDE interfeysi ushın - 3600, 4500 hám 5400 aylG'min.
Processordıń disklar menen malumotlar almaslaw tezligin asırıw ushın QMDY ni keshlash kerek, disklar ushın kesh yad tiykarǵı yad ushın keshning funkcional wazıypası sıyaqlı wazıypaǵa iye esaplanadı, yaǵnıy diskka jazılıp atırǵan yamasa odan o'qilayotgan malumotlarni qısqa waqıt saqlaw ushın tez háreketlenetuǵın yad buferi bolıp xızmet etedi. Kesh-yad diskovodga salıstırǵanda dúzilgen bolıwı múmkin, operativ yadta programmalı jol menen jaratılıwı da múmkin (mısalı, Microsoft Smartdriv drayveri menen). Processordıń disk kesh-yadı menen malumotlarni almaslaw tezligi 100 MbaytG's penenga etiwi múmkin.
SHK de ádetde bitga, kem jaǵdaylarda bir neshe qattı magnit disklardaǵı yig'uvchilar boladı. Lekin MS penenDOS penende programma quralları menen bitga fizikalıq disk bir neshe «mantiqiy» disklarǵa bólimiwi múmkin; usınıń menen birge bir yig'uvchida bir neshe QMD initaciya etiledi.
Alınatuǵın vinchesterler de isletiledi - olardıń sıyımlılıqı ádetde 1 Gbaytdan aspaydı.
Birinshi qattı magnit disklı yig'uvchi 45 jıl ilgeri payda bolǵan, onıń kólemi 5 M báyit bolıp, bahası 50 mıń dollar átirapında hám kólemi kiyim shkafidek bolǵan. HDDning bul birinshi áwladı 24 dyuymli (61 sm, sovet televizorları sıyaqlı ) diametrde 50 disklı plastinaga iye bolǵan, aylanıw tezligi 1200 obG'min hám urtacha kirisiw vakti-1 sek bolǵan. Házirgi kúnde urtacha HDD ádetde 95 mmli (notbuklar ushın bunnan da kishi) eki plastinaga iye, kólemi 120 Gbayt, aylanıw tezligi 7200 obG'min (HDD SCSI ushın bolsa 15000 obG'min) hám urtacha kirisiw vakti 5 msdan da kem. Mine sonday taraqqiy etiw.
Ulıwma kurinishda HDD turtta tiykarǵı elementlerden shólkemlesken: tarqatuvch i- disk plastinalar kompleksi, bir ukda aylanıwshı jazıw - ukish (golovkasi) úskenesi, pozitsioner (úskeneni kerekli izga pozitsiyalashtiradi) hám kontrolyor ( ol maǵlıwmatlar etkazish hám basqarıwdı támiyinleydi). HDDning ónimliligi shpindel aylanıwı tezligi, bir plastinaga jazıw qısıqlıǵına baǵlıq boladı, kem midorda kontrolyorning kyosh buferi kólemine hám de HDD hám atap aytqanda kompyuter ortasında maǵlıwmatlar almaslawda paydalaniletuǵın interfreysdan kemrek dárejede baylanıslı boladı. Aylanıw tezligine kelsek, jumıs penenjayı shahsiy kompyuterlerinde eki túrdegi HDD bolıp olardıń tezligi 5400 hám 2700 obG'min. Bir plastinaga jazıw qısıqlıǵı búgingi kúnde 20 -40 Gbaytni quraydı. Kesh buferi kólemi 2 den tap 4 Mbayt arasında (SCSI HDD de ol 16 M baytǵa shekem etedi). 2 Mbaytli bufer standart esaplanadı. Eń kup tarqalǵan dep búgingi kúnde ATA 100 (uzatıw tezligi 100 MbaytG'sek ge shekem onı taǵı E1 DE UDMA 100 dep da ataydilar) interfreysi esaplanadı. Meniń biliwimcha tek Maxtog kompaniyası ATA 133 interfreysli qattı disklardı islep shıǵaradı. Serverler hám saldamlı jumıs penenstanciyalarında SCSI interfreysidan aktiv qollanıladı, biraq ATA 100 maxsuldorligi boyınsha SCSI ga jaqınlasdı hám jumıs penenjayı shahsiy kompyuterlerinde atap aytqanda tek ol islediladi. 2003 jılı jańa Serial (SATA), maǵlıwmatlar etkazish tezligi 150 MbaytG'sek bolǵan úzliksiz interfreysga aktiv túrde ótiw názerde tutılmaqta. Bunnan tısqarı jańa interfreysda uzatıw tezligi asırılǵan, kabeli talay ıqshamlaw (ATA úlken, kóp sımlı shleyfidan ayrıqsha túrde) hám hawa aylanıwına múmkinshilik beredi, kabelning múmkin bolǵan uzınlıǵı da 0, 45 metrden 1 metrge shekem asdı (tuwrı hár bir HDD óz kabeli menen óz kontrolyoriga jalǵanadı, ATA de bolsa eki HDD ni ulıwma shleyfga jalǵaw múmkin edi). Búgingi kúnde xali SATA interfreysli HDD uchramay turıptı, sol sebepli HDD ATA 100 eń jaqsısı esaplanadı.
Baslanǵısh dárejedegi kompyuterler ushın ATA 100 túrindegi 5400 obG'min aylanıw tezligine iye qattı disklardı usınıs qılıw múmkin (lekin 7200 obG'min tezlikke iye bulgan tek 7-10$ kimmatrok bolıp tabıladı) Pentium 4 hám Ahlton bazası sistemalar ushın jaqsısı 7200 obG'min. HDDni tańlaǵan jaqsı. Kólemi haqqında gápirsak, búgingi kúnde 40 Gbayt bulgan disklardı eń kishi dep esaplaw múmkin (bunnan kishileri bar sonda da ). Men 60 Gbayt kólemli disklardı satıp alıwdı usınıs etardim, sebebi olar 1, 5 ese kóbirek kólemge iye bola turıp (jazıw qısıqlıǵı da joqarı, sonday eken, tezligi de úlken) 40 Gbayt kólemli HDD bar yug'i 10 -15 dollarǵa qımbat turadı.
Óndiriwshiler haqqında gápiradigan bolsaq, búgingi kúnde qattı disklardı 8 ge jaqın firmalar islep shıǵaradılar (Fujitsu, Hitchi, IBM, Maxtor, Samsung, Seagate, Tamaqtasıba hám Western Digital). Usınıń menen birge Fujitsu, Hitachi hám Tamaqtasıba firmaları tek ǵana notbuklar ushın islep shıǵaradılar.
Bizde kóbirek Seagate hám WD lar islep shıǵarǵan HDDlar satıladı. Biziń bazarımızda sawda etiwshi derlik hámme óndiriwshilerdiń ónimi jaqsı esaplanadı, bólek qandayda bir bir kórsetpeler bere almayman. Olarǵa kepillik beriwde bolsa bizde nege bolıp tabıladı xatto sapası jaqsı bolǵanları ushın da bir jıllıq kepillik berediler (ádetde 6 ay kepillik berediler), kóplegen óndiriwshiler bolsa óz ónimine 3 jıllıq kepillik berediler.
Seagate qattı diskın bólimlerge ajıratıw
Qolımızǵa Seagate ga tiyisli SCSI interfeysli qattı disk alamız. Bul qattı disktı qandayda bir bir jumısqa jaramsız ekenine isenim bolsańız.
Maǵlıwmatlardı saqlawshı disk, yaǵnıy bul qattı disk, elektro-mexanik apparat qattı disktıń mexanik bólegi zamanagóy mashinalar menen teriledi, sebebi qattı disk zarba, tolqın hám korpus xavosining tazalıǵina baylanıslı túrde isleydi. Elektronika bólegine bolsa basqarıw kontrolleri hám maǵlıwmatlardı oqıw -jazıw kanalı kiredi.

1. Disklı plastinkalar paketi

Maǵlıwmatlar qatti? disktıń alyuminiy yamasa shıysheden islengen diskı yamasa bir neshe diska jazıladı. Plastinkalar diametri qattı disktıń úlkenligine baylanıslı : 5, 25; 3, 5; 2, 5; 1, 8; 1, 0 dyuym. Plastinkanıń maydanı jaqsılap tegislenedi, onıń ústine magnitlı jumısshı qatlam júritiledi.
2. Shpindel
Plastinkalar kompleksi qattı disk motorındaǵı shpindelga qotiriladi. Bul shpindel júdá kata tezlik menen aylanıw ushın járdem beredi (zamanagóy vinchesterde 5400 den 15000 aylG'min.), sol sebepli olardı ornatıwda kútá úlken itibarlıq talap etiledi. Qattı disktıń shawqımın tómenletiw uchuí shpindelning jalǵanıw jayında gidrodinamik podshipniklar ornatıladı.
3. Oqıw hám jazıw golovkalari
Maǵlıwmatlardı oqıw hám jazıw qattı disktıń miniatyurali golovkalari járdeminde ámelge asıriladı. Islew processinde golovkalar plastinka qatlamlarına tegmaydi. Oqıw hám jazıw golovkalari hár túrlı bolıp, olardıń sanı plastinkalar jumısshı maydan tarawine qaray esaplanadi.
4. Golovka sudragichlari
Oqıw hám jazıw golovkalari mayısqaq metall sudragichlarga bekkemlengen, aerodinamik forması forması samolyottıń qanatların yadǵa saladı hám ol plastinka ústinde golovka parlanishini támiyinleydi.
5. Golovka blokı richaglari
Golovkalar menen sudragichlar shetleri menen qattı richagga bekkemlenedi, bul qattı richag plastinkalar ústinde golovkaning radius boylap háreketleniwine járdem beredi.
6. Golovka o'qi ótkeriwshileri.
Golovka blokı o'qqa bekkemlengen, ol kósher golovka blokına mayatnik sıyaqlı háreketleniwine járdem beredi.
7. Golovka ótkeriwshii
Golovka blokınıń háreketleniwi ayrıqsha simga beriledi. Odan golovka menen richaglarning plastinkalar ústinde pozitsiyasini tez hám anıq ózgertiw talap etińinadi. Aldın golovka blokı ótkeriwshilerinde kvarts penensaatlarda isletiletuǵın qádemli elektrmatorlar ishdatilgan.
8. Elektronika platası, interfeys kolemleri hám derek
Qattı disktıń hámme elektronika bólegi tek bir plataǵa qotirilgan, ol qattı disktıń korpus jıynagichiga qotirilgan. Kolemler, tiykarınan qattı disktıń elektr derekke jalǵanıwına mólsherlengen.
6. OPTIK DISKLARDAGI YIG'UvCHILAR
Sońǵı jıllarda optikalıq disklardaǵı yig'uvchilar (ODY) barǵan sayın kóbirek tarqalıp atır. Kishi ólshemleri (kóbirek 3, 5", 4, 72" hám 5, 25" diametrli kompaktdisklar isletiledi, lekin 12" hám 14" da bar shıǵar ), úlken sıyımlılıqı hám isenimliligi sebepli bul yig'uvchilar jáne de ǵalabalıqlasıp barıp atır.
Qayta jazılmaytuǵın lazer-optikalıq disklar CD-ROM.. G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'qurilmalarG'DYSAN_P7020718_COPY. JPGQayta jazılmaytuǵın lazer-optikalıq disklardı ádetde kompakt -disklar - Compact Disk (CD) ROM dep ataydılar. CD diametri 4, 72 dyuym hám qalıńlıǵı 0, 05 dyuymli plastik disktan ibarat, orayında diametri 0, 6 dyuymli tesik bar, eki qatlamlı : juqa kaytaruvchi metall aktiv qabatı hám lakli qatlam. Bul disklar firma -tayarlawshı tárepinen aldınan jazılǵan maǵlıwmat (atap aytqanda programma támiynatı ) menen jetkizip beriledi. Olarǵa maǵlıwmattı jazıw laboratoriya sharayatlarında kúshli quwatlı lazer nurı menen SHK den sırtda ámelge asırılıwı múmkin, bunda lazer nurı CD dıń aktiv qatlamında ız - mikroskopik tereńchali trotuar qaldıradi. SHunday etip, baslanǵısh «usta-disk» jaratıladı. CD-ROM dıń ǵalabalıq kóbeytiw procesi «usta-disk» boyınsha basım astında qoyıw jolı menen atqarıladı.
CD dagi trotuar, magnit disklarınan ayrıqsha bolıp esaplanıw, spiral hám júdá tor bolıp tabıladı. CHuqurcha tereńligi shama menen dyuymning 5 milliardinchi úlesine hám keyingi dyuymning 24 milliardinchi úlesine teń bolıp tabıladı; trotuarlar qısıqlıǵı - dyuymda 16000 trotuar. Pútkil spiral trotuardıń uzınlıǵı 5 km den kóbirek.
SHK dıń optikalıq diskovodida trotuarlardan maǵlıwmat salıstırǵanda kem quwatlı lazer nurı menen oqıladı. Lazer nurı disk trotuarında fokuslanadi hám aktiv qatlamnan qaytadı : eger ol erda tereńshe bar bolsa, nurning qaytıw múyeshi ózgeredi hám kaytgan nur fotoqabul qılatuǵınǵa (fotodiodga) tushmaydi.
Oqılıwında (jazıwda ) CD ni múyesh tezligi tasıwshınıń gellek astındaǵı turaqlı sızıqlı tezligin támiyinlew maqsetinde murındıqatuǵın (jazılatuǵın ) trotuar uchastkasınıń jaylasqan jayına baylanıslı túrde ózgeredi - bunıń menen jazılıp atırǵan bahalardıń turaqlı optimal qısıqlıǵı menen islew múmkinshiligi hám disklardıń joqarı sıyımlılıqı támiyinlenedi... G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'qurilmalarG'vERBATIM_P7020723_COPY. JPG
CD-ROM maǵlıwmattı oǵada joqarı jazıw qısıqlıǵı sebepli 250 Mbaytdan 1, 5 Gbaytgacha sıyımlılıqǵa iye esaplanadı, shaqırıq qılıw waqıtı túrli optikalıq disklarda 50 den 350 ms penenge shekem oynaydı, maǵlıwmatlardı oqıw tezligi 150 den 3000 KbaytG's penenge shekem.
Qánigelerdiń bahosiga kóre, házirgi waqıtta 85 % ten kóbirek jeke kompyuterler CD-ROM diskovodlari menen buyımlanǵan, 65 % ten kóbirek SHK lar bul kórinistegi standart ornatılǵan diskovodlar menen sotilmoqda.
7. RAQAMLI DvD vIDEODISKLARI
Sırtqı eslep qalıw apparatları texnikası daǵı haqıyqıy búklemdi, birinshi ret 1996 jılda payda bolǵan hám ólshemleri ápiwayı CD-ROM niki sıyaqlı bolǵan jańa cifrlı videodisklar jaratadı, lekin olardıń sıyımlılıqı házirdayoq 17 Gbaytgacha etedi hám tekǵana DvD-ROM, bálki DvD-RAM ni da islep shıǵarıw rejelestirilip atır... G'..G'AppDataG'LocalG'Documents penenand SettingsG'vASIG'Application DataG'MicrosoftG'WordG'Documents penenand SettingsG'ZAFG'Diplom_2005 G'ERKIN_AKAG'Ofis penentexnikasıG'mnG'darslikG'albumG'albumG'qurilmalarG'TECH_P7020740_COPY. JPGCD-ROM de bahalardı jazıwdı zichlashtirish oqıytuǵın nur diametrin eki ret kemeytiw jolı menen erisilgen, bunda trotuar daǵı qońsılas noqatlar arasındaǵı aralıq azayadı hám trotuarlar sanı artadı. YAzıwdı zichlashdan tısqarı eki qatlamlı hám óz-ara jazıw isletiline baslandı. SHunday texnologiya boyınsha tayarlanǵan disklardı cifrlı DvD-ROM videodisklari dep atala baslandı.
Búgingi kúnde óz ishine tórtew DvD-ROM tipini alǵan standart bar bolıp tabıladı:
DvD5 - sıyımlılıqı 4, 7 Gbayt; bul jalan qatlı jazılatuǵın bir tárepleme disk (bir tárepleme CD-ROM ga uqsas, lekin jazıwı zichlashtirilgan);
DvD9 - sıyımlılıqı 8, 5 Gbayt; bul jalan qatlı jazılatuǵın bir tárepleme disk bolıp tabıladı; joqarı qabatı lazer nurı ushın yarım ashıq - tómengi qabatınan oqıw birinshisidan tolqın uzınlıǵı menen parıq etetuǵın ekinshi lazer menen atqarıladı ;
DvD10 - sıyımlılıqı 9, 4 Gbayt; bul jalan qatlı jazılatuǵın óz-ara disk bolıp tabıladı;
DvD18 - sıyımlılıqı 17 Gbayt; bul eki qabatlı jazılatuǵın óz-ara disk bolıp tabıladı.
Olarda eń joqarı oqıw tezligi házirshe 1400 KbaytG's penenden aspaydı.
Tayın ónim retinde házir tek bir tárepleme oqıytuǵın diskovodlar shıǵarılıp atır, DvD10 hám DvD18 diskların isletgende olardı qolda terissine aylandırıwǵa tuwrı keledi.
Qayta jazılatuǵın disklarǵa kelsek (DvD-RAM hám DvD-R), olardıń 2, 6 -9, 4 Gbayt kólemli birinshi modelleri bazarda 1997 jıl aqırında payda boldı.
ODY larning tiykarǵı abzallıqları :
• yig'uvchilarni almasınıwı hám kompaktlıǵı (ıqshamlıǵı );
• katta maǵlıwmat sıyımlılıqı ;
• CD hám oqıw -jazıw gellekleriniń joqarı isenimliligi hám ko'pga shıdawı (50 jıl );
• kirlanishlarga hám silkinıwlarǵa kishi bayqaǵıshlıǵı (MDY larga salıstırǵanda );
• elektromagnit maydanlarǵa bayqaǵıshmaslik.
8. FAT32 FAYLLAR SISTEMASI

Bul fayllar sisteması FAT16 dıń ornına Windows 95 Releas penen2 den baslap keldi. Onıń FAT 16 dan tiykarǵı ayırmashılıǵı ol disktaǵı klasterlerge uyqas penenFAT fayllar jaylasıw kesteindegi jazıwlardı 32 razryadlı sanlar arqalı ańlatadı. hám usınıń nátiyjesinde jazıwlardıń maksimal sanı 4294967296 ǵa teń boladı (2 dıń 32 dárejesi). Sonnan kelip shıqqan halda tóbediń maksimal kólemi 2 Tbaytgacha ko'payadi. Qalǵan jixatlari boyınsha sistema derlik aldınǵıday saqlanıp qalǵan edi. Lekin úlken úshekler hám hújjetler menen islew zárúrshiligi bul sistemanıń bir neshe kemshilik táreplerin ashıp beredi. Sonday eken, olardı Birma -bir kórip chikamiz.

Berilgen fayllardı izlew

Bul bólekte informaciyanı izlew máselesi kórip shıǵıladı. Maǵlıwmatlarǵa shaqırıqtı kórip utirmaymiz. Sebebi bul process penenbarlıq sistemalar ushın birdey. Gáp real berilgen faylǵa shaqırıq aldından sistema atqaratuǵın artıkcha ámeller boyınsha barıp atır. Bul parametr qálegen fayl fragmentine shaqırıq tezligine tásir etedi hám fayllar sistemasınıń ózi fayllar fragmentaciyasidan nakadar kiynalishini kursatadi.jáne bul erda FAT32 ózin jaqsı tárepden kursatmaydi. Kesteniń úlken tarawdıń iyelewiniń ózi eger fayl fragmentleri pútkil disk buylab jaylasqan bolsa, úlken kiyinchiliklar tugdiradi. Gáp sonda fayllar jaylasıw kestesiniń ózi diskdıń mini-kórinisin akslantiradi jáne bul erda onıń hár bir klasteri de sáwlelendiriledi. FAT32 de fayl fragmentine shaqırıq etiw ushın FAT dıń málim bólegine shaqırıq etiledi. Mısalı, eger fayl 3 fragmentinde jaylasqan bolsa, disk basında -urtasida- aqırında FAT sistemasında da aldın FAT dıń basına, urtasiga hám aqırına shaqırıq etiwimiz kerek. FAT16 da eger FAT dıń maksimal tarawdıń kólemi 128 Kb bolsa, bul mashqala keltirip chikarilmaydigan bolsa, FAT32 de bul FAT tarawları bir neshe 100 kb den jay alıwı saldamlı mashqalalardi keltirip shıǵaradı. Eger fayl bólimleri disktıń túrli bólimlerinde jaylasqan bolsa, bul sistemanıń vinchester boshchasini fayl bólimleri neshe sohachaga taslanǵan bolsa, sonsha ret háreketleniwine májbúr etedi, bul bolsa fayl fragmentlerin qıdırıw jaraenini júdá páseytiwtiradi.

Sonnan kelip chikkan halda fayl fragmentalari disktıń túrli bólimleri buylab jaylasqan bolsa, FAT32 funkciyasi FAT salasından artıkcha 100 erin kbaytni oqıw ǵa alıp keletuǵın kiyinchiliklarga dús keliwin kóriw múmkin. Úlken kólemli fayllardı oqıw de FAT32 kútá úlken kiyinchilikni basınan ótkeredi, sebebi fayldıń ol yamasa bul fragmenti disktıń kaysi salasında jaylasqanlıǵın biliw ushın klasterler jaylasıwın basdan aqırıǵa shekem qaray shıǵıwımız kerek. Sonı da aytıw kerek eger fayl fragmentatciyalashgan bolsa hám kompakt tudachada bolsa, FAT32 onsha kiynalmaydi, sebebi FAT bólegine shaqırıq da kompakt hám buferlashgan halda boladı.

Fayl hám kataloglar menen islew

Hár bir fayllar sisteması fayllar menen elementar operaciyalarni atqaradı ; shaqırıq, ushırıw, jaratıw, kúshiriw hám xokazo... Bul operaciyalar tezligi bólek fayllar jaylasıwı haqqındaǵı maǵlıwmatlardıń dúziliwi hám kataloglardıń struktura apparatına baylanıslı. Bul parametrler fayllar menen atqarıladı. Hár qanday operaciyalar tezligine tásir etedi, atap aytqanda kóp sanlı fayllar jaylasqan kataloglarda FAT32 júdá kompakt kataloglarǵa iye, olardıń hár birewiniń jazıwı júdá kishi. Odan tısqarı fayldıń uzın atların saqlaw ushın FAT kataloglarında onsha nátiyjesiz, bir karaganda júdá áwmetsiz jaratılǵan, lekin júdá ıqsham fayldıń uzın atların saqlaw strukturası engizilgen. FAT de kataloglarǵa shaqırıq júdá tez ámelge asıriladı, sebebi fayldan farkli halda kataloglar fragmentaciyalashmagan hám diskdıń bir salasında jaylasadı. Kataloglar menen jumıstı páseytiwtiriwshi birden-bir kursatkich bul katalog ishinde jaylasqan fayllr sanı bolıp tabıladı. Maǵlıwmatlardı saqlaw sisteması -chizikli dızbek - bunday kataloglarda fayllardı tabıwdıń effektiv usılın qollay almaydı jáne bul fayldı tabıw ushın úlken kólem degi maǵlıwmatlardı qayta kórip shıǵıw kerek. Joqarıda aytıp ótilgeninen usıdan ayqın boladı FAT32 kóp fayllardan ibarat kataloglar menen effektiv isley almaydı.

9. JAMLOvCHI TEZLIGI

Sonday eken, jıynagichning fizikalıq parametrleri fayllar sistemasın tezligine tásiri barma yamasa joq ekenligin kórip utamiz. Xa tásiri bar. Onsha kúshli bolmasada tásiri bar ( ámeldegi halda ATA-66 hám ATA-100 dıń farki ko'rinmayapti) vinchesterdiń sistema tezligine tásir kiluvchi parametrlerin kórip chikamiz:

Kútpegende shaqırıq waqıtı (RANDOM SEEK TIME) FAT32 dıń faylar sisteması ápiwayı to'zilishga iye bolǵanlıǵı ushın disktıń sistemalı tarawlarına shaqırıq etiw ushın disk boshchasi kóp háreket etiwi shárt emes. Bul bolsa FAT paydasına kútá úlken plyus bolıp tabıladı.
Bus penenMasteriń bar ekenligi. Bus penenMasteriń -bul drayver hám kotrolerning arnawlı jumıs penenrejimi esaplanadı. Bul rejimde disk menen informaciya almasınıw processor aralasıwisiz ámelge asıriladı. Házirgi kúnde kópshilik IDE -kontroler Bus penenMasteriń sisteması menen birge kelayapti. Bunday sistema tezrok isleydi, lekin FAT tezligine kútá úlken tásir kursatmaydi.
Qattı disk dárejesinde oqıw hám eziw keshlash - FAT sistemasına ko'prok paydalı bolatuǵın faktor maǵlıwmattı fizikalıq dárejesinde keshlash nátiyjesinde FAT bir kancha unamlı ózgeriwge iye boladı, lekin vinchester buferi ólshemin fayllar sisteması tezligin bahalawda itibarǵa alıw shárt emes.
Nátiyjede sonday juwmaqqa kelamiz. FAT32 asterok vinchesterlerde ózin áp-áneydey kursatadi.

10. KLASTER HAJMI

Klaster kólemin derlik qálegen beriw múmkin. (512 bayttan 32 kbaytgacha) Klasterdiń úlken kólemi -bul derlik mudami joqarı tezlik bolıp tabıladı. Tiykarınan klaster ólshemi FAT32 sistemasına tásir etedi. Gáp sonda klaster kólemin eki ret ko'paytirgan halda biz olardıń sanın eki retke qısqartiramiz hám FAT tarawı da eki ret qisqaradı. Óz gezeginde FAT salasınıń qısqarıwı sezilerli dárejede tezleniwge alıp keledi, sebebi fayllar sisteması sistemalı maǵlıwmatlar kólemi qisqaradı hám fayllar jaylasıwın oqıw ǵa ketetuǵın waqıt sol maǵlıwmattı buferlew ushın kerekli operativ yad tarawı kólemi de qisqaradı. FAT32 de tipik klaster ólshemi 4 kbaytni quraydı jáne onı 8 kbaytga, xattoki 16 kbaytga asırıw júdá tuwrı jol esaplanadı. Operativlik asıwı menen klaster kóleminiń asırılıwı bir qatar kemshiliklerge iye. FAT de bir fayl keminde bir klaster jay alıwın eskertip ótemiz. Mısalı bizde 2 kbaytli fayl bulsin. Klaster kólemi 4 kbayt bolsa, biz 2 kbayt jaydı ısırap etken bulamiz. Eger klaster kólemi 16 taga etkazilgan bolsa 12 kbayt orından maxrum bulamiz. Sol sebepli klasterler kóleminiń asırılıwına kóp da itibardı karatmaslik kerek, sebebi operativlik asıwı bos tarawdıń azayıwına alıp keliwi múmkin.

11. NTFS penen FAYLLAR SISTEMASI

NTFS penen fayl sisteması (New Technologi File System) bunnan bir kancha aldın Windows NT ushın islep chikilgan edi. Házirgi waqıtta bolsa ol Microsoft Windows NT hám Windows XP shańaraǵı daǵı sistemalarda fayl sisteması bolıp xızmet etedi. NTFS penenetarli dárejede quramalı fayl sisteması esaplanadı, sol sebepli onıń kemshilik hám yutuklarini bir neshe bólimlerde sanap utamiz.

NTFS penendıń fizikalıq strukturası

Ulıwma dálillerden baslaymız. NTFS penentarawı teoriyalıq jixatdan derlik ixtieriy ulchamda bolıwı múmkin. Ol 16 ekzabaytgacha bolǵan úlken disklardı qollap kuvvatlaydi. (1 ekzabaytq1073741824 Gigabayt). Kanchalik bul úlken? Ápiwayı bir mısal alaylıq. Aytaylik disk 1 sekundda 1 mbayt informaciya eziw múmkinshiligine iye bulsin. Ol halda 1 ekzabayt informaciyanı eziw ushın (16 emes penen1) oǵan 1000 milliard sekund waqıt kerek boladı. 1 jılda 3 million sekundlıǵın itibarǵa alsaq, 1 ekzobayt informaciyanı eziw ushın diskka 300000 jıl waqıt kerek boladı!!! Bunday úlken disklardıń qollanıwı esaplaw texnologiyasın keyingi 400 jıl rawajlanıw jaraenidagi informaciyanı eziwge etip artadı. Rawajlanıwdıń hár qanday tempida da.
Al ámeliyatda jumıslar qanday jolǵa qoyılǵan? Tap sonday NTFS penensalasınıń ólshemi menen shegaralanadı tek. NT4 tarawǵa (razdelga) urnatilaetgan waqıtta birpara máselelerge ushraydı, eger onıń qandayda bir bólegi disktıń fizikalıq baslanıwınan 8 Gbaytga asqan bolsa. Lekin bul mashqala tek júklew tarawına tiyisli.
NT4. 0 dıń urnatilishining ayriqsha tárepleri. NT4. 0 ni bos diskka ornatıw usılı ayriqsha hám NTFS penenhaqqındaǵı nadurıs pikirlewge alıp keliwi múmkin. Siz ornatıw programmasına disktı NTFS penende formatlawdı surasangiz, ol sizge 4 Gbayt kólem degi maksimal tarawdı usınıs etedi. NTFS penentarawı kólemi shegaralanbaǵan bolsa, ne ushın buncha kem? Gáp sonda, kanchalik paradoksli bolmaydıin urnatuvchi sekciya bul fayllar sistemasın bilmaydi. Ornatıw programması disktı ápiwayı FAT de formatlaydı. Onıń NT dagi eń úlken kólemi 4 Gbayt hám sol FAT de NT urnatiladi. Operacion sistemanıń birinshi júkleniw jaraenida tarawdı demde NTFS penenga ótkeredi. Sonday kilib paydalanıwshı hesh nárseni sezbey koladi. endi NTFS penendıń ózi haqqında.

Jurnallaw

NTFS penenhár qanday real qáwipler hám ózilishlarga shıdam bere alatuǵın hám óziniń tuwrı jaǵdayına qayta alatuǵın sistema. Hár qanday zamanagóy sistemalar tranzakciya degen túsinik tiykarında kórilgen. Tranzakciya -pútkilley tulik hám tuwrı yamasa ulıwma atqarılmaytuǵın ámeller bolıp tabıladı. NTFS penende aralıq (qáte yamasa nadurıs ) jaǵday bolmaydı. Ózgeris penenkvantı sboydan aldın yamasa keyin bóliniwi múmkin emes, ol yamasa atqarıladı yamasa atqarılmaydı.
Jurnallawdıń paydaların bilip alıw ushın bir neshe mısallar kórip chikaylik.
Birinshi mısal. Diskka maǵlıwmatlar jazılıp atır. Kútpegende biz jazıwshı bolǵan maǵlıwmattıń bir bólegi fizikalıq zálellengen júzege ugri kelip qalǵanlıǵı aniklandi. NTFS penenbul halda ózin júdá tuwrı tutadı : eziw tranzakciyasi pútkilley -alınadı sistema eziw múmkin emesligin túsinedi.
Jay sboy jaǵday dep qabıl etiledi, maǵlıwmatlar bolsa basqa jayǵa eziladi hám jańa tranzakciya payda etinadi.
Ekinshi mısal. Odan da quramalırok jaǵday. Diskka eziw jaraeni barmokda. Tusatdan energiya dereksi uchadi hám sistema qayta juklenedi.
Jazıw qaysı fazada toqtatildi, maǵlıwmat qayda, “taslandıq” qayda? Járdemge
basqa mexanizm keledi -tranzaciya jurnalı keledi.
Gáp sonda sistema diskka eziw xoxishini kózkóreki óz jaǵdayın $LogFile metafayliga ezib kuyadi. Kaytib júkleniwden sung bul fayl urǵanılıp shıǵıladı, tamamlanmagan tranzakciyalar avriya jaǵdayında ezilgen yamasa olardıń jaǵdayı aytıp bolmaytuǵın dárejede bolsa, bul tranzakciya biykar etiledi. Eziw atqarılaetgan jaylar qaytaldan bos dep belgilep kuyiladi, MG'T indeksleri hám elementleri baslanǵısh jaǵdayǵa keltiriledi hám sistema ulıwma halda stabil saqlanadı. Eger qátelik jurnalǵa eziw jaraenida júz bergen bolsashı? Hesh qanday kurkinchli jaǵday júk: tranzakciya yamasa xali baslanǵanı júk, yamasa tawsılǵan, yaǵnıy tranzakciya atqarılıp bolǵan dep esaplanadı. Aqırǵı jaǵdayda sistemanıń keyingi qayta júkleniwinde sistemanıń ózi tamamlanmagan tranzakciyaga itibar bermesten hámmesi jaqsı jaǵdayda ekenligine isenim payda etedi.
Ne bo'lganda da jurnallaw bul jetilisken panaciya degeni emes, tek ǵana qátelik hám sistema bo'zilishini kemeytiriwshi qural tek. NTFS penendıń paydalanıwshısı sistema qateligine dús keliwi yamasa CHkDsk ni isletiw extimolligi júdá kem. Tájiriybeden ekenin aytıw kerek NTFS penenxattoki disktıń eń aktiv jaǵdayında da sistemanı tulik korrekt xoliga keltira aladı. Siz xattoki disktı optimallashtirishni buyırip jumıs peneneń kizgin bolǵan waqıtta Reset tuymesin bsishingiz múmkin. Hátte sol halda da maǵlıwmatlardıń yukolib ketiw extimolligi júdá kishi boladı. Sonı túsiniw kerek NTFS penendıń qayta qayta tiklew sisteması fayl sistemasınıń tikleniwine kepillik beredi, lekin sizdiń maǵlıwmatlarıńızǵa emes. Eger siz diskka eziw jaraenida avarıyaǵa ushrassańız -sizdiń maǵlıwmatlarıńız ezilmasligi da múmkin. Káramat júz beriwi júdá kishi itimallıqta.

NTFS penenúsheklerin qayta qayta tiklew strategiyası

Shama menen oylayıq NTFS penensistemalı kompyuter óziniń sonshalıq ishochlligiga kapustaasdan júklemeyapti. Bul jaǵdayda ne qılıw kerek? Maǵlıwmatlardı qanday qayta tiklew múmkin? Eki qıylı bir-birin qorǵaw jaǵdayınan paydalanıw múmkin. Baxtga karshi NT ni hám soǵan uyqas penenNTFS penenni qayta tiklewdiń ańsat jolı ( algoritmı ) júk, sebebi NTFS penenjúdá kiyin sistema hám ápiwayı jukleytuǵın quralları júk. Sonday eken,
vARIANT 1. sistema NTFS penende jaylasqan. Bul halda 90% itimallıqtı NTFS penendıń ózi emes, Windows NT dıń ózi túsip ketedi. Sol sebepli NTFS penenni emes penenbálki NT dıń ózin qayta qayta tiklew kerek. Bul halda maǵlıwmatlar haqqında kaygurish jaramaydı. Operacion sistemanıń tikleniwine tuxtalib utirmaymiz, sebebi bul temanı ózi taǵı bir sol kólem degi kurs jumısı boladı.
DIQQAT!!! NTS penen0 dıń paydalanıwshıları qandayda bir maǵlıwmattı shifrlaǵan bolsalar extietrok bulishlarini maslaxat berer edim. Shifrlaw principi haqqında pastrokda aytıp utiladi, lekin operacion sistemanı qayta tiklagan halda da paydalanıwshınıń ózi bul maǵlıwmatlarǵa shaqırıq eta almaydı.
vARIANT 2. sistemada óz ornında islemokda, lekin diskka shaqırıq ta'kiklangan. Disc Admınıstrator sizdiń diskıńızdı Unknown dep qabıl kilmokda, kópshilik qallarda bul júklew salasınıń qayta ústinen ezilgenligi menen tusintiriledi. hám NT bul tarawdıń NTFS penenligini hesh da aniklay almaydı. NT operacion sisteması hár extimolga karshi júkleniw sektorın disktıń aqırına rezerv sapasıdı ezib kuyadi hám eger sol sektordı kaytib basına nusqalay alsaq sistema óz-ózinen tikleniwi múmkin.

Paydalanılǵan ádebiyatlar :

1. Skott Myuller «Modernizaciya i remont PK» Izd-vo «Piter», 2001.

2. A. Jarov, «Jelezo» IBM 2000 Moskva : «MikroArt»
3. Barzenko A. «IBM PC ustroystvo, remont i modernizaciya» M. 1995.
4. Web - server jurnal Kompyuterra http:G'G'www. computerra. ru
5. A. Myachev «Periferiyno'e ustroystva EVM» Zaochniuy institut CP vNTO priborostroeniya. Moskva 1988.
6. www. zıyanet. uz