Ya. O. Ruzmetov

L4. Tarmoqli rejalashtirish va boshqarish tizimi
Tizim rejalashtirishning alohida bir turi bo iib , unda rejalashtirish va 
hisobga olish birligi b o iib murakkab obyekt yoki uning yirik yig‘ish 
birligi xizmat qiladi.
Ta'mirlashning uzluksiz tezkor boshqaruvi brigadirlar va masterlar 
bilan ikki tomonlama aloqada boigan muhandis-dispetcher tomonidan
amalga oshiriladi. Tarmoqli grafik asosida ishlab chiqarish jarayoniarmi
17 
\ V '..

---

rejalashtirish va boshqaruvni optimallashiirish bajariladi. Dispetcherlar 
xonasida maxsus tablo o‘matiladi, unda oqimii liniya pozitsiyalarida 
ta’mirlash texnologik jarayonning borishi aks ettiriladi. Bu tabloga 
oqimii liniya poziiyalaridagi ta’mirlash ishlarining to‘liq etalon tarmoqli 
modeli kiritilgan. Ishlaming borishi haqidagi ma’lumot oqimii Hniya- 
ning barcha poziiyalaridan muhandis-dispetcher tablosiga kelib tushadi. 
Agar ishlar grafikda ko‘rsatilgan vaqtdan chetlanishlar bilan bajarilayot- 
gan bo‘Isa ishlaming amaldagi bajarilish vaqti kompyuterga kiritiladi, u 
yuzaga kelgan vaziyat bo‘yicha yangi tarmoqli grafik ishlab chiqadi va 
ishlami bajarish vaqti, kritik y o i vaqti va tarmoqli grafikning boshqa 
parametrlaxi bo‘yicha maiumot beradi. Ushbu hisoblashlar asosida 
muhandis-dispetcher reglamentlangan ishlab chiqarish taktiga nova 
qilish maqsadida pozitsiyalar bo‘yicha ishlab chiqarish resurslarini taq- 
simlash bo‘yicha qaror qabul qiladi. Masteriar va brigadirlar dispetcher 
ko‘rsatmasiga muvofiq ishlami bajaruvchilarga tegishli topshmqlami 
beradilar.
Tarmoqli rejalashtirish quyidagi imkoniyatlami beradi:
• rejalashtirlayotgan davrda korxonaning barcha boiinmalari va 
xizmatlari topshiriqlarini yagona strategik maqsad bilan o‘zaro bog‘lash;
• rejalami tuzishga bajarilishi rejalashtirilayotgan ishlar bo'yicha 
tajribali va yuqori malakaii ijrochilami jalb etish;
• korxona resurslarini samarali taqsimlash va tejamli foydalanish;
• ishlaming asosiy bosqichlarini bajariiishining borishini bashorai- 
lash va o ‘z vaqtida ulami bajarilish muddatlariga tuzatishlar kiritish;
• torli texnologik usullar va ishlami bajarish ketma-ketliklari bo‘yi- 
cha ko‘p variantli iqtisodiy tahlil o‘tkazish;
• ishlarni bajarilishi grafigiga ichki va tashqi vaziyat o ‘zgarisblarini, 
shuningdek boshqa bozor sharoitlaridan kelib chiqib tuzatishlar kiritish;
• amaldagi holat va ishlaming borishi, yetishmovchiliklar va ishlab 
chiqarish natijalari bo‘yicha kerakii ma’lumotlami tezkor olish.
Tarmoqli rejalashtirish va boshqarish tizimi turli faoliyat sohaiarida 
keng qoMlaniladi. jumladan:
18

---

• sanoat obyektlari qurilishi va montaji;
• murakkab texnologik j ihozlami ta’mirlash va modemizatsiyalash;
• mahsulotni tajribaviy va seriyali ishlab chiqarishni o‘z!ashtirish;
• ishiami bajarish vaqti noaniq bo'lgan sharoitlarda ko'p sonli bog'- 
kmishiarga ega murakkab uzoq muddatii ishlab chiqarish jarayonlari;
• tashkiliy-texnologik loyihalami amalga oshirish;
• ilmiy-tadqiqot ishlari;
• tajriba-konstmktorlik ishlanmalami loyihalashtirish;
• marketing tadqiqotlari;
• yangi mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha biznes-rejalar ishlab 
chiqish;
• mavjud ishlab chiqarishni yuzaga kelgan bozor talablaridan kelib 
chiqqan holda restmkturizatsiyalash;
« innovatsion faoliyatni boshqarish va boshqalar.