|
Ташқи сиёсат.
1991 йил 28 декабрда Таиланд ҳукумати Россия Федерациясини суверен давлат сифатида тан олди ва ўзаро манфаатли икки томонлама муносабатларни ривожлантириш ниятларини тасдиқлади.
ХХИ аср бошидан бери. ҳамкорликнинг муҳим йўналишлари бўйича икки томонлама муносабатлар изчил суръатда ривожланмоқда. 2003-йил октабр ойида Россия Федерацияси Президенти В.В.Путин ва унинг рафиқаси томонидан Таиландга ташрифи ушбу жараённинг якуни бўлди, бу Россия давлати раҳбарининг СССР парчаланганидан кейин Таиланд Қироллигига биринчи ташрифи бўлди. Бу сафар халқаро дипломатик протокол нуқтаи назаридан ҳам ўзига хос бўлди, жумладан, Россия Президентининг Таиланднинг ўша пайтдаги Бош вазири Таксин Шинаватра таклифига биноан шахсий ташрифи, Таиланд Бош вазирининг таклифига биноан расмий ташрифи, Олий Мажлиснинг саммитидаги иштироки. Осиё-Тинч океани иқтисодий ҳамкорлиги (AПЕC) ва ниҳоят, Қирол Рама ИХ Пҳумибол Aдулядет таклифига биноан давлат ташрифи. Умуман олганда, саёҳат 5 кундан ортиқ давом етди.
Томонлар қатор конструктив келишувларга еришдилар, хусусан, собиқ СССРнинг Таиланд олдидаги 36,5 миллион долларлик қарзини тартибга солиш бўйича.
Президент Путин ва собиқ Бош вазир Таксин Шинаватра 2003 йилда AПЕC саммити бошланишидан олдин
2005 йил 13 декабрда Россия ва Таиланд ўртасида визасиз саёҳат тўғрисидаги битим имзоланди, бу россияликларнинг Таиландда ва Таиландда Россияда 30 кунгача туристик мақсадларда визасиз қолиш имкониятини кўзда тутади. Шартнома 2007 йил 23 мартда кучга кирди[22].
Камбоджанинг Таиланд билан чегарасининг айрим участкалари, жумладан, денгиз аниқ белгиланмаган.
2009-йил 5-ноябрда Таиланд Камбоджа ҳукумати томонидан Таиланднинг собиқ йетакчиси Таксин Шинаватранинг иқтисодий маслаҳатчи[23] етиб тайинланишига норозилик сифатида ўз елчисини Камбоджадан олиб чиқиб кетди, бу еса икки давлат ўртасидаги дипломатик муносабатларнинг ёмонлашишига олиб келди[24].
Харбий салоҳияти.
Қироллик Таиланд Қуролли Кучлари учта бўлинмадан иборат: Қироллик Таиланд армияси, Қироллик Таиланд денгиз флоти ва Қироллик Таиланд ҳаво кучлари. Мамлакатда еркаклар учун мажбурий ҳарбий хизмат мавжуд, хизмат муддати икки йил. 2017 йилда мудофаа харажатлари ялпи ички маҳсулотнинг 1,5 фоизини ташкил етди. Қуролли кучлар сони 306 минг киши, яна 245 минг заҳирадагилар[25].
Aфзалликлари: Барқарор бозор иқтисодиётига муваффақиятли ўтиш. Паст инфляция (3,2%)[26]. Нисбатан юқори иқтисодий ўсиш ва паст давлат қарзи. Осиё ва Йевропанинг ривожланган мамлакатлари билан солиштирганда ҳали нисбатан арзон ва яхши ўқимишли, ишчи кучи. Ишсизлик даражасининг кескин пасайиши ва ишчи кучи танқислигининг кенгайиши билан 2019 йилдаги иш ҳақининг ўсиши иқтисодий пасайиш билан чекланмайди.
Бангкокнинг енг катта савдо марказига БТС Дивергенcе йўналиши[нима?]
Камчиликлари: кучли коррупция. Бозор ислоҳотларини секин олға силжитиш. Инфратузилма ва илмий-тадқиқот ишларига кам инвестициялар. Енг катта муаммо туғилишнинг пастлиги ва аҳолининг дунёнинг бошқа, бадавлат давлатларига кўп емиграцияси туфайли меҳнатга лаёқатли ишчи кучининг йил сайин ортиб бораётгани ва пенсионерлар сонининг ортиб бораётганидир.
Таиланд иқтисодиёти кўп жиҳатдан експортга боғлиқ бўлиб, мамлакат ялпи ички маҳсулотининг ярмидан кўпини ташкил қилади. Aсосий експорт товарлари[27]: машиналар, асбоб-ускуналар ва електроника, 2017 йилда ушбу товар гуруҳининг умумий ҳажми 84,8 миллиард долларга баҳоланди, бу тахминан 39,5% ни ташкил етади; кейинги ўринларда каучук ва пластмассадан тайёрланган маҳсулотлар – 26,1 млрд доллар (ёки 12,1%), шунингдек, кимё, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, жумладан, озиқ-овқат ва йенгил саноат маҳсулотлари. 2017-йилда експортнинг умумий ҳажми 215 миллиард долларни ташкил етади.
2012 йилда Таиланд дунёдаги енг йирик автомобил ишлаб чиқарувчилар орасида 9-ўринни егаллади; Япония ва Корея компаниялари асосан ўз ишлаб чиқариш қувватларини шу ерда жойлаштирдилар[28][29][30].
2020-йил 1-январдан бошлаб енг кам иш ҳақи минтақага қараб кунига 313 дан 336 баҳтгача (кунига 10,44 дан 11,21 долларгача) ташкил етади[31][32][33].
Таиланд дунёдаги енг йирик гуруч ишлаб чиқарувчилари ва експорт қилувчиларидан бири ҳисобланади: мамлакат ҳар йили жаҳон бозорига 9 миллион тоннагача турли навли гуруч йетказиб беради. Жумладан - машҳур "ясемин" гуруч, нозик табиий хушбўйлиги туфайли шундай номланган. Таиланд ялпи ички маҳсулотидаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг улуши тахминан 10% ни ташкил қилади. Гуручдан ташқари кассава, маккажўхори, ширин картошка, ананас, кокос (асосан жанубий минтақада), шакарқамиш, банан, соя, палма ёғи ҳам ишлаб чиқарилади. Мамлакат “мевалар қироли” – дуриан[34] експортидан катта даромад олади, уни биринчи бўлиб шу йерда йетиштириш ўрганилган. Таиланд денгиз маҳсулотлари, биринчи навбатда қисқичбақалар бўйича дунёда учинчи йирик експортчи ҳисобланади.
Қишлоқ хўжалигида аҳолининг қарийб ярми ишлайди ва Таиланд ҳудудининг 40% дан кўпроғига ишлов беради ва бу улушнинг ярмидан кўпи шоли майдонлари билан банд; гуруч ишлаб чиқариш бўйича мамлакат узоқ вақтдан бери дунёда етакчи бўлиб келган, фақат нисбатан яқинда Ҳиндистон ва Ветнамга етакчиликни йўқотган[35][36].
Туризм Таиланд иқтисодиётига катта даромад келтиради ва мамлакат ялпи ички маҳсулотининг тахминан 16-18% ни ташкил қилади. Шу билан бирга, сезиларли улуш ички туризмга тўғри келади[37].
2018 йилда Таиландга 38 миллиондан ортиқ хорижлик ташриф буюрди[38]. Енг машҳур сайёҳлик йўналишлари - Бангкок, Чианг Май, Паттая, Пхукет, Коҳ Самуи ва Краби.
Do'stlaringiz bilan baham: |
