Xususiyatlari reja: 1

Internetning eng muhim xususiyatlariga quyidagilar kiradi: vaqtga

bog‘lanmaganligi (ma’lumot resurslari har kuni 24 soat mobaynida butun yil

• davomida foydalanish

• uchun qulay), foydalanuvchining manziliga

• bog‘lanmaganligi (geografik olislik ahamiyatga ega emas); integratsiyalashuv
• (Internet tarmog‘ida alohida komponentlar va servislar o‘zaro bog‘langanligi).
• O‘zbekiston Internet tarmog‘idan foydalanish orqali biznes faoliyati
• rivojlanishining dastlabki bosqichida turibdi. SHu bilan birga ushbu jarayon

• 1. Уолл-СтритДжорнэл, 1994, 14 ноябр.

• boshlangan. Internetdan foydalanuvchilar soni sezilarli darajada o‘sishi
• kuzatilmoqda.

• Hozirgi paytda Respublikamizda IT tadbirkorlikning predmetini asosan
• kitoblar, audio hamda videokassetalar va xizmatlarning ba’zi turlari tashkil qiladi.
• Qayd etilgan tovarlar tanlovi ularni xaridorga etkazish nisbatan osonligi bilan
• izohlanadi. Bu esa respublikada yaxshi rivojlanmagan transport infratuzilmasi uchun
• ayniqsa muhimdir.

• Ekspert ma’lumotlarmga ko‘ra O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsayotgan elektron
• magazinlar soni 100 taga yaqin. Ularning 70 foizi Toshkentda joylashgan. Ushbu
• magazinlarda chop etilgan nashrlarning elektron versiyalarini sotib olish, kitoblar,
• musiqa hamda video-kompakt disklar, kompyuter o‘yinlari, tibbiy maqsaddagi
• tovarlar va xizmatlar, videomahsulot montaji uchun uskunalar hamda dasturiy
• ta’minotni, san’at asarlarini sotib olish mumkin. Maxsuslashtirilgan elektron
• magazinlaridan tashqari, tovarlarni keng assortimentini taklif etadigan savdo uylari
• ham mavjud (avtomobil ehtiyot qismlari, kompyuterlar va maishiy texnika, xo‘jalik
• tovarlari, qurilish materiallari, ofis mebeli, antikvariat va h. k.). Internet yordamida
• shuningdek moliya, ishga yollash, turizm sohasida fond, rielterlik, kompyuter va
• boshqa bozorlarida ishlaydigan firmalarning turli xil xizmatlaridan foydalanish
• mumkin. Misol tarikasida biz www.korzinka.uz oziq ovqat maxsulotlari uchun
• mo‘ljallangan elektron magazin, www.yarmarka.uz esa texnika maxsulotlarini sotib
• olish uchun mo‘ljallangan elektron magazinlarni aytib o‘tishimiz mumkin.
• O‘zbekistonda IT tadbirkorlik hali Internet orqali amalga oshiriladigan oldi-sotdi
• harakatlari hamda ishbilarmon bitimlarini imzolashning keng tarqalgan shakliga
• aylanganicha yo‘q. Bugungi kunda O‘zbekiston IT tadbirkorlik tizimi infratuzilmasi
• elementlarini ishlab chiqish va ulardan foydalanish borasida rivojlangan
• mamlakatlardan sezilarli darajada orqada qolmoqda. Milliy iqtisodiyotning etarli
• darajada rivojlanmaganligi sababli O‘zbekiston jahonda yangi iqtisodiy tartibni
• shakllantirishda juda kam ishtirok etmoqda. Uning asosini esa eng yangi axborot
• texnologiyalari, global telekommunikatsiya tarmog‘i tashkil qiladi.

• IT tadbirkorlikni rivojlantirishda bugungi kunda O‘zbekistonda bir qator
• muammolar mavjud. Bular:

• - respublika to‘lov tizimlarini xorijiy to‘lov tizimlarini bilan uyg‘unlikda
• qo‘llash bo‘yicha amaliy tavsiyalar yo‘qligi;

• - IT tadbirkorlik tizimlarining zamonaviy infratuzilmasini yaratishda davlat
• tomonidan kerakli va keng miqyosdagi qo‘llab-quvvatlashni cheklanganligi;
• - IT tadbirkorlik qatnashchilari o‘rtasida ma’lumot almashish xavfsizligini
• yuqori darajasini ta’minlashning imkoni yo‘qligi.

• - intellektual mulkka huquqlarni samarali himoya qilishni ta’minlash
• muammosi hal etilmaganligi; bu ayniqsa elektron usul bilan tarqatilishi mumkin
• bo‘lgan tovarlarga tegishlidir;

• - ochiq tarmoqlarda elektron biznesni amalga oshirishni kerakli maxfiyligi
• hamda xavfsizligini kafolatlaydigan ishonchli mexanizmlar ishlab chiqilmaganligi;
• - IT tadbirkorlik tizimida samarali ishlay oladigan malakali mutaxassislarni
• etishmasligi (O‘zbekiston oliygohlarida biznes sohasi mutaxassislarini tayyorlash
• asosan savdoni olib borishning an’anaviy shakllariga mo‘ljallangan);
• - IT tadbirkorlik qatnashchilari salohiyatli xaridorlarning ko‘pchilik qismi
• talablariga javob beradigan tovarlar va xizmatlarga bo‘lgan narhlar tizimiga
• tayanmasligi;

• - IT tadbirkorlik qatnashchilarining o‘zaro munosabatlarini tartibga soladigan
• huquqiy bazaning nomukammalligi;

• - Internet-kompaniyalari (jumladan elektron magazinlar)ni tashkil qilish va
• amal qilishining iqtisodiy samaradorligini to‘g‘ri baholashga xizmat qiladigan
• maxsus metodikalar yo‘qligi;

• - IT tadbirkorlik tizimlarini rivojlantirish sur’atlari yuqori bo‘lmagani sababli
• qo‘shimcha ish o‘rinlarini tashkil qilish imkoniyati cheklanganligi.
• Biznes-jarayon – bu ma’lum bir tashkiliy tuzilma doirasida kompaniyaning
• aniq biznes (tadbirkorlik) maqsadi amalga oshirishga yordam beradigan o‘zaro
• bog‘langan operatsiyalar yig‘indisidir. Bunda tuzilmaviy bo‘linmalar funksiyalari
• hamda ularning o‘zaro aloqalari oldindan aniq belgilangan va qat’iy tasdiqlangan.

• IT tadbirkorlik amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan faoliyat sohalari ham
• turlicha.

• IT tadbirkorlik amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan