Xushdan ketish va kollapsli birinchi yordam ko`rsatish

Ushbu maqolani ham o‘qing: Insult va buyraklar faoliyati

Metobolik buzilishlar natijasida hushdan ketish – qandli diabetda metobolik o‘zgarishdan bosh miyada moddalar almashinuvi buzilishi va koma holatiga tushish ham kuzatiladi.

Bosh miyadagi patologik o‘choqlar epilepsiya natijasida hushdan ketish kelib chiqishi:
Bunday turdagi hushdan ketish – insonning harakatlanish qobiliyati saqlanib qoladigan ko‘rinishdir. Insult, bosh miya chayqalishi – miya to‘qimalarining qisqa muddat ichida oziqlanishi va tuzilishining buzilishi hisobiga hujayralardan nerv impulslari o‘tishi sekinlashadi, bu esa insonning hushdan ketishiga sabab bo‘ladi.
Ko‘p hollarda hushdan ketish quyidagi vaziyatlarda kelib chiqadi:

• 
  Qorinchalar taxikardiyasi – 11 %;
  
• 
  Sinus tugunining sustlashish sindromi – 3 %;
  
• 
  Bradikardiya, atriventrikulyar blokada II-III daraja – 3 %;
  
• 
  Qorinchalar usti taxikardiyasi – 3 %;
  
• 
  Aorta stenozi – 2 %;
  
• 
  Epilepsiya – 2 %;
  
• 
  Tranzitor ishemik hujum – 2 %.
  

O‘z-o‘zidan hushdan ketishni aniqlab olish qiyin emas, insonda tashqi ta’sirlovchilarga sezgining yo‘qligi, umumiy harakatning yo‘qolishi (epilepsiyadan tashqari), og‘riqni sezmaslik kabi belgilar orqali aniqlab olsa bo‘ladi. Ammo, hushdan ketishga olib keladigan sababni aniqlash ancha qiyinchiliklar tug‘diradi.
Buning uchun barcha tibbiyot fani imkoniyati yetadigan diagnostik tekshiruvlar o‘tkaziladi: anamnez yig‘ish, o‘tkazilgan kasalliklar, qabul qilgan dori preparatlari, arterial bosim pasayishlari yoki nerv tizimi funksiyasi buzilishlari kabi kasalliklar o‘tkazganligi haqida ma’lumotlar yig‘ish. Bundan tashqari moyillikni oshiruvchi faktorlar – tezlik bilan turish, dim xonada uzoq muddat o‘tirish, isitma, jismoniy zo‘riqish va boshqalar haqida so‘rab surishtiriladi.
Laborator tekshiruvlar: qon umumiy tahlilida anemiyaning og‘ir ko‘rinishlari, glyukoza miqdori – giper yoki gipoglikemiya jarayonlari ketayotganligini aniqlab beradi. Bunda tashqari qonning kislorod bilan to‘yinish darajasi ham tekshiriladi.
Instrumental tekshiruvlar:

• 
  Elektrokardiogramma (EKG) yurak tomonidan kelib chiqqan patologiyalarni aniqlab beradi (aritmiya, blokada kabi);
  
• 
  Yurakni UTT tekshiruvi yurakning qisqarish xususiyati buzilishlari, klapanlarning holati haqida ma’lumot beradi;
  
• 
  Uyqu arteriyasi doplerografiyasi – qon tomir ichida oqayotgan qon haqida ma’lumot beradi;
  
• 
  Kompyuter tomografiyasi va MRT miyadagi hujayralar buzilishini ko‘rsatib beradi.