Xulosa Ilovalar Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati Kirish

CHEKI «Hamkorbank» ATBнинг 2019-2020 yillardagi daromadlari tahlili.¹³ mln

№	Кўрсаткичлар номи	2019			2020			Фарқи (+,-)
		Сумма	Сал-моғи %	Сумма		Сал-моғи %	Сумма		Сал-моғи %
1	Фоизли даромадлар	1016367	54.7	1 675 217		62.0	+658 850		1.64
1.1	Бошқа банкларга жойлаштирилган маблағлар учун фоизли даромадлар	4130	0.3	4801		0.2	+671		1.16
1.2	Берилган кредитлар учун фоизли даромадлар	685 466	36.9	1 118 861		41.4	+433 396		1.42
1.3	Инвестициялар бўйича фоизли даромадлар	326 100	17.5	549 982		20.3	+223 882		1.56
1.4	Лизинг бўйича фоизли даромадлар			2 244		0.8	0		0
2	Фоизсиз даромадлар	841 186	45.3	1 028 792		38.0	+187 606		1.22
2.1	Факторинг бўйича олинган даромад
2.2	Ссуда комиссион даромад	19 541	1.1	20 438		0.7	+893		1.04
2.3	Махаллий тўловлар бўйича олинган даромад	526 314	28.3	600 214		22.2	+73900		0.32
2.4	Хорижий тўловлар бўйича олинган олинган даромад	6 750	0.4	10 943		0.4	+4 193		1.48
2.5	Кўрсатилган хизматлар бўйича бошқа комиссион даромадлар	248 176	13.4	298 775		11.0	+50 599		1.20
2.6	Чет эл валютаси фойдаси	24 765	1.3	71 158		2.6	+46 393		1.61
2.7	Банк тижорат операцияларидан олинган фойдаси
2.8	Бошқа фоизсиз даромадлар	15 640	0.8	27 264		1.0	+11 624		1.57
	Жами даромад (1+2)	1 857 553	100.0	2 704 009		100.0	+846 456		1.45

Berilgan balans ma’lumotlariga ko’ra CHEKI “Hamkorbank” ATB ning umumiy daromadlari ijobiy farq aks ettirgan va 2020-yilda 2019-yilga nisbatan 846 456 mln so’mga ortgan.

Foizli daromadlar salmog’ining foizsiz daromadlarga nisbatan joriy yilda ham taqqoslanayotgan yilda ham umumiy daromad tarkibida ulushi ko’p (2019-yilda 54.2% , 2020-yilda 62.0%). Foizli daromadlarning asosi qismi berilgan kreditlar uchun foizli daromadlarga to’gri keladi va u 2020 yilda 41.4 foizni tashkil etgan.
Foizsiz daromadlar ham 2020-yilda o’sish tendensiyasiga ega. Mahalliy to’lovlar bo’yicha olingan daromadlar 2020-yilda 22.2 foizni tashkil etgan


CHEKI «Hamkorbank» ATB ning foizli hamda foizsiz xarajatlari tarkibi va dinamikasi tahlili.¹⁴
mln

№	Кўрсаткичлар номи	2019		2020			Фарқи (+,-)
		Сумма	Сал-моғи %	Сумма	Сал-моғи %	Сумма		Сал-моғи %
1	Фоизли харажатлар	637 800	54.0	800 030	54.8	+162230		1.25
1.1	Депозитлар бўйича фоизли харажатлар	458 127	38.4	501 478	40.3	+43348		1.19
1.2	Бошқа банкларнинг қисқа муддатли депозитлари бўйича фоизли харажатлар	125 147	26.1	236 475	21.4	+111328		1.88
1.3	Кредитлар бўйича фоизли харажатлар	32 014	0.9	33 456	1.3	+1442		1.04
1.4	Чиқарилган қимматли қоғозлар бўйича фоизли харажатлар
1.5	Бошқа фоизли харажатлар	22 512	0.7	28 621	1.8	+6 109		1.09
	Жами фоизли харажатлар	1 097 695	92.3	1 316 984	90.2	+219289		1.19
а	Кредит ва лизинглар бўйича эҳтимолий зарарлар захираси	459 895	38.9	516 954	35.4	+57059		1.12
2	Фоизсиз харажатлар	82 825	7.0	142 547	9.7	+59722		1.72
2.1	Кўрсатилган хизматлар ва воситачилик учун харажатлар	25 998	2.7	31 475	3.1	+5477		1.21
2.2	Чет эл валютасида кўрилган (фойда) зарарлар	24 765	2.3	71 158	4.2	+46 393		1.54
2.3	Синдикат кредитларда қатнашиш билан боғлиқ харажатлар
2.4	Олди-сотди операциялари бўйича кўрилган зарарлар	14 514	1.47	16 780	1.14	+2266		1.15
2.5	Тижорат амалиётлари бўйича йўқотишлар
2.6	Инвестициядан кўрилган зарарлар	4 053	0.03	4 178	0.06	+125		1.03
2.7	Операцион харажатлар	13 495	1.3	18 956	1.2	+5461		1.4
	Жами харажатлар (1+2+а)	1 180 520	100.0	1 459 531	100.0	+279011		1.23

Berilgan balans ma’lumotlariga ko’ra CHEKI “Hamkorbank” ATB ning umumiy xarajatlari ijobiy farq aks ettirgan va 2020-yilda 2019-yilga nisbatan jami xarajatlar 279011 mln so’mga ortgan.

Foizli xarajatlar salmog’i 2020- yilda 90.2 foizni tashkil etgan. Foizli xarajatlarning asosi qismi depozitlar bo’yicha foizli xarajatlarga to’gri keladi va u 2020 yilda 38.4 foizni tashkil etgan.
Foizsiz xarajatlar ham 2020-yilda o’sish tendensiyasiga ega. Ko’rsatilgan xizmatlar va vositachilik haqlari bo’yicha xarajatlar 2020-yilda 3.1 foizni tashkil etgan.
CHEKI “Hamkorbank” ATB pul muomalasini “O’zbekiston Respublikasida banklar tomonidan naqd pul muomalasiga doir ishlarni tashkil etish to‘g‘risida”gi yo‘riqnomaga asosan tashkil etiladi.

7. 
   CHEKI “Hamkorbank” ATB Aviasozlik filialida bankning yangi xizmat turlari va uning qo’llanilishi amaliyoti hamda xorijiy davlatlarning ayni shu tizimdagi ko’rsatkichlari bilan qiyosiy tahlilini amalga oshirish
   

Internet orqali pul o’tkazishning xavfsiz tizimini tuzish,himoyalangan on line kanallarini foydalanuvchilarga taqdim etish, banklarda internet orqali o’z mijozlariga xizmat ko’rsatish tizimini yaxshilash va xavfsizlantirish bo’yicha ishlar olib borilmoqda.
Telekommunikatsiya infrastrukturasi texnologiyalarining rivojlanishi, internet tarmog’ining kengayishi va undan elektron bank xizmatlarini ko’rsatishda foydalanish banklar o’rtasida mijozlarni jalb qilish, ularga elektron bank xizmatlarini ko’rsatish sohasida raqobatning shakllanishiga asos bo’lmoqda. O’zbekiston Respublikasida bank hisob varaqlariga masofadan xizmat ko’rsatish tizimi.
O’zbekiston Respublikasi Markaziy bank boshqaruvining ―Bank hisob varaqlariga masofadan xizmat ko’rsatish tizimlarida ishlash tartibi to’g’risida‖gi nizomi asosida olib boriladi.
Internet–banking – bu mijoz tomonidan bank ofisida bajarishi mumkin bo’lgan standart operatsiyalarini Internet tarmog’i orqali amalga oshirish imkoniyatidir.
Internet–bankingning amaliyotda qo’llanilishining ilk bosqichlari 1995-yilda Security First Network Bank tomonidan amalga oshirilgandir. Security First Network Bank mijozlarga Internet orqali o’z xizmatlarini birinchilardan bo'lib taklif etgan banklardan hisoblanadi.
Internet-banking quyidagi funksiyalarni bajaradi:

• 
  barcha turdagi kommunal to ̳lovlarni amalga oshiradi;
  
• 
  pul o'tkazmalarini o'tkazish, shu jumladan, chet el valyutasini ham ixtiyoriy hisob varaqdan ixtiyoriy bankka o'tkazish;
  
• 
  tovar uchun to'lovlarni o'tkazish (jumladan, Internet magazindan sotib olingan);
  
• 
  chet el valyutasini sotib olish va sotish bo'yicha operatsiyalar;
  
• 
  pul mablag'larini plastik kartochkadan yechib olish yoki uni to'ldirish;
  
• 
  turli xil hisob varaqlar ochish va ularga pul o'tkazish
  

RS bankingda mijoz o’zining personal kompyuteri orqali o’z hisob varag’iga kirishi mumkin. Bunda Internet orqali emas, balki modem orqali bank va mijoz o’zaro aloqada bo’ladilar. Video banking interaktiv muloqot sifatida bo ̳ladi va buning uchun «kiosk» deb nomlangan qurilmadan foydalaniladi. Ular odam gavjum joylarga o'rnatiladi. Telephone banking masofaviy bankingning eng ommabop turi bo'lib, bu telefon orqali bank xizmatlarini ko'rsatishdir. Hozirda tijorat bank uchun eng qulay tizim hisoblanadi. G'arbda jahon global tarmog'i Internet orqali xizmat ko ̳rsatish, home banking texnologiyasining mantiqiy rivojiga bog'liq tarzda kelib chiqqan. Masofadan turib uylarda bank xizmatlarini ko'rsatish 1980- yillardan boshlangan, ya‘ni bu telefon tarmog'i orqali bank xizmatlaridir.
Yuridik shaxslar uchun “SMS-xabarnoma” xizmati uchun tarif miqdorlari “Toʻliq xizmat”, “Qoldiq xizmat” kabi turlarga tabaqalashtirilgan boʻlib, oylik abonent toʻlov mos ravishda eng kam oylik ish haqining 15, 10 va 5 foiz miqdorida belgilangan.
Bundan tashqari, "Bank-mijoz”, “Internet-banking”, “Mobil-banking” va “SMS-banking” kabi toʻlov tizimlari faoliyatlari tashkil etilgan va ular koʻmagida uyali aloqa operatorlari, kommunal toʻlovlar, internet provayderlar xizmatlari uchun toʻlovlarni amalga oshirish, savdo-servis korxonalariga pul mablagʻlarini oʻtkazish bevosita bank hisobidan internet-magazinlardan onlayn xaridlarni amalga oshirish hamda kartadan-kartaga mablagʻ oʻtkazish imkoniyatlari yaratildi.
Aholi va xoʻjalik yurituvchi subyektlarning boʻsh mablagʻlarini bank sektoriga jalb etish hamda bank daromadliligini oshirish va xizmat turlarini koʻpaytirish maqsadida mamlakatimiz banklarida “Internet-banking”, “Bank mijoz”, “SMS-Banking” va “Mobil-banking”, ular uchun moʻljallangan “Click”, “MBANK”, “UzCard”, “UPAY”, “Payme” ilovalari yana-da rivojlantirilmoqda.
Bularning barchasi mijozlar bank uchun emas, balki bank mijozlar uchun tamoyilini masofadan turib ham taʼminlashda katta ahamiyat kasb etadi. Elimizning uzogʻini yaqin, ogʻirini yengil qilish esa eng asosiy vazifadir.
Hozirgi kunda Internet-banking tushunchasi butun dasturi mahsulotlarni o’z ichiga qamrab olgan. Ularni shartli ravishda quyidagilarga bo’lish mumkin:

• 
  mijozlar hisob varaqlarini boshqarish tizimi;
  
• 
  to ̳lovlar va hisob-kitoblar tizimi;
  
• 
  kartochkali protsessing tizimi;
  
• 
  qimmatli qog’ozlar savdosi onlayn tizimi;
  

O’zbekistonda bugungi kunda bank, soliq va bojxona va boshqa qator tarmoqlarda elektron to ̳lov va murojaat tizimidan keng foydalanilmoqda

.

Xulosa
CHEKI “Hamkorbank” ATB yurtimizda eng yetakchi banklardan biri hisoblanadi hamda u jahon standartlariga mos keluvchi, o‘zining puxta o‘ylangan strategiyalariga ega tijorat banki hisoblanadi.
Ushbu Bitiruv oldi amaliyotini CHEKI “Hamkorbank” ATB Aviasozlik filialida o‘tadim. Bankning aksariyat mijozi jismoniy shaxslar hisoblanadi. Mazkur mijozlar aholining nisbatan daromadi yuqoriroq qismi hisoblanadi. Fikrimizcha, aynan bu omil bankdagi mablag‘lar aylanuvchanligini, likvidlilikni, qolaversa bankning samaradorlik ko‘rsatkichlariga o‘zining sezilarli ijobiy ta’sirini ko‘rsatmoqda. Sababi daromadi yuqori aholini bank to‘lovga qobilligini ijobiy baholaydi va natijada bank bilan mijoz o‘rtasida mustahkam ishonch yuzaga keladi. Shunda bankning kredit qo‘mitasi tomonidan bankka murojaat qilgan ko‘plab mijozlarning murojaati ro‘yobga chiqadi. Qisqacha aytganda, bank mahsulotlariga bo‘lgan talab ham, bank mahsulotlarining taklifi ham bir tekisda oshadi. Bu esa bankda barqarorlikni va raqoatbardoshlikni ta’minlaydi. Banklarda buxgalteriya hisobi kursini nazariy jihatdan o‘zlashtirgandan so‘ng, ushbu bilimlarni CHEKI “Hamkorbank” ATB Aviasozlik filiali misolida amalda guvohi bo‘ldik. Bankda bo‘limlar turli xil va ular barchasi birgalikda bitta maqsadni ko‘zlashadi, u ham bo‘lsa – foyda olish. Shunday ekan, bajargan ishlar va amalga oshirilgan operatsiyalarning buxgalteriya hisobi yuritilmas ekan, har xil mavhumliklar va tartibsizliklarni keltirib chiqaradi. Shuning uchun bankda buxgalteriya hisobi o‘ta muhim va bankning ajralmas qismi hisoblanadi. Bundan tashqari, bankda har bir xodim ma’lum bir hujjatni rasmiylashtirayotganda mas’uliyat bilan yondoshishi hamda amaldagi me’yoriy hujjatlarga zid bo‘lmagan ravishda bajarishi lozim hisoblanadi, boisi bunda nafaqat bank manfaati, balki mijozning ham manfaati mavjud ekanligini unutmaslik joiz. Bankdagi har bir operatsiyalarni bajarganda ularni ro‘yxatga olinishi hamda buxgalteriya hisobining yuritilishi va operatsiyalar tugaganidan so‘ng ular bilan bog‘liq tegishli hujjatlarning arxivda saqlanishini guvohi bo‘ldik.
Men qariyb 4 oylik bitiruv oldi amaliyot davrimda berilgan vazifalarni o’z vaqtida va ma’suliyat bilan amalga oshirishimda oliy bilim yurtida olgan nazariy bilimlarim as qotdi.
CHEKI “Hamkorbank” Aviasozlik filialidagi amaliyot rahbarim va u yerdagi xodimlar bilan yaxshi aloqada boldim, oliy oquv yurtini tamomlaganimdan so’ng ham shu bankga ishlagani boraman va O’zbekiston Respublikasi bank tizimining rivojlanishi va aholining turmush tarzining yaxshilanishiga o’z hissamni qo’shaman.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   O`zbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati to`g`risida”gi qonun.
   
2. 
   O`zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to`g`risida”gi qonuni
   
3. 
   Bank xizmatlari ommabopligini oshirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori, №PQ-3620, Qabul qilingan sana 23.03.2018, Kuchga kirish sanasi 24.03.2018
   
4. 
   Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va barqarorligini oshirish chora-tadbirlari to'g'risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori, №PQ-3270, Qabul qilingan sana 12.09.2017, Kuchga kirish sanasi 25.09.2017
   
5. 
   Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, inkassatsiya va qimmatliklarni tashishga doir yo`riqnoma.
   
6. 
   O‘zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligida 2008-yil 11-iyulda 1834-son bilan ro‘yhatga olingan Markaziy bank Boshqaruvining 2008-yil 3-maydagi 11/5-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi banklarida buxgalteriya hisobini yuritish va buxgalteriya ishlarini tashkil qilish tartibi to‘g‘risida” gi yo‘riqnoma
   
7. 
   A.A.Omonov, T.M.Karaliyev - “Banklarda buxgalteriya hisobi” 2015
   
8. 
   Sh.Abdullayeva – “Bank ishi”
   
9. 
   www.lex.uz
   
10. 
    www.hamkorbank.uz
    
11. 
    www.cbu.uz
    

1^2017-yil 27-iyuldagi “Oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-3151-sonli Qaror

2^ “Bank-Ishi”: Darslik. Sh. Z. Abdullayeva ; T.”Iqtisod-Moliya”, 2017y

3^ www.hamkorbank.uz

4^ www.hamkorbank.uz

5^ www.stats.uz

6^ www.hamkorbank.uz 2020-yil Buxgalteriya balansi 1-shakl

7^ www.cbu.uz

8^ www.lex.uz

9^ www.hamkorbank.uz

10^ A.A Omonov, T.M. Karaliyev – “Banklarda buxgalteriya hisobi” 2015

11^ “Bank-Ishi”: Darslik. Sh. Z. Abdullayeva ; T.”Iqtisod-Moliya”, 2017y

12^ A.A Omonov, T.M. Karaliyev – “Banklarda buxgalteriya hisobi” 2015

13^ www.hamkorbank.uz

14^ www.hamkorbank.uz