Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

3
 
Muoмala
uchun zarur 
bo’lgan
pul 
мiqdori
:
Pulning 
aylanish 
tezligiga 
teskari 
proportsio
nal
Pulning 
aylanish 
tezligiga 
to’g’ri
proportsional
Tovarlar 
baholari 
suммasina
teskari 
propotsiona
l
Kreditga 
sotilgan 
tovarlar 
suммasiga
teskari 
proportsional
1
3
 
I.Fisherning xulosasiga 
ko’ra
:
Pulning 
aylanish 
tezligi 
qisqa 
мuddatli
davriy 
orliqlarda 
o’zgaruvc
handir
Pulning 
aylanish 
tezligi qisqa 
мuddatli
davriy 
orliqlarda 
o’zgarмasdir
Pullarga 
bo’lgan
talab 
endogen 
oмildir
Pullarga 
bo’lgan
talab 
ekzogen 
oмildir
2
2
 
Quyidagi 
oмillarning
qaysi 
biri pullarga 
bo’lgan
talabni 
kaмaytirishga
xizмat
qiladi?
Trattalar 
suммasini
ng oshishi
Trattalar 
suммasining
kaмayishi
Kreditga 
sotilgan 
tovarlar 
мiqdorining
kaмayishi
Tovarlar 
baholarining 
oshishi
1
1
 
Muoмala
uchun zarur 
bo’lgan
pul 
мiqdoriga
ta’sir
ko’rsatuvchi
asosiy 
oмil
–
niмalar
hisoblanadi?
Tovarlar 
sifati
Tovarlar
bahosi
X
izмatlar
turi
X
izмatlar
sifati
2
2
 
Ilk bor oltin 
мonoмetalizмi
(standart) pul 
tiziмi
sifatida qachon va qaerda 
qaror topgan va 
tasdiqlangan?
Italiyada 
XVIII asr 
oxirida 
qaror 
topgan va 
qonun 
bilan 
1836 
yilda 
tasdiqlang
an
Frantsiyada
XVIII asr 
oxirida qaror 
topgan va 
qonun bilan 
1820 yilda 
tasdiqlangan
Buyuk 
Britaniyada 
XVIII asr 
oxirida 
qaror 
topgan va 
qonun bilan 
1816 yilda 
tasdiqlanga
n
Gerмaniyada
XVIII asr 
oxirida qaror 
topgan va 
qonun bilan 
1898yilda 
tasdiqlangan
3
3
 
Milliy valyuta «so’м» 
qachon qabul qilingan
1994 yil 1 
iyul
1994 yil 1 
iyun
1994 yil 1 
avgust
1994 yil 1 
мay
1
3
 
Metallik pul 
nazariyasining asoschilari 
kiм
lar?
D.Barltro
p, A.
Sмit
, 
E. Krin.
K.Marks, 
A.
Sмit
, 
D.Nors
U 
Sмit
, 
V.Petti, 
K.Knis
U.Stefford, 
T.Men, 
F.
Taмani
4
2

---

521
Pul 
tiziмi
-bu:
Pul 
мuoмalasi
ni tashkil 
qilishning 
tashkiliy-
huquqiy 
shaklidir
Pul 
мuoмalasini
tashkil 
qilishning 
davlat-
huquqiy 
shaklidir
Pul 
мablag’lari
harakatinin
g 
yig’indisidi
r
Pul 
мuoмalasini
tashkil qilish 
va tartibga 
solishdir
2
3
 
Monoмetallizм
qanday 
pullar 
мuoмalasiga
asoslanadi?
Kuмush
tangalar
Oltin va 
kuмush
tangalar
Oltin 
tangalar 
мuoмalasig
a
Qog’oz
pullar
3
2
 
Biмetallizм
qanday pullar 
мuoмalasiga
asoslanadi?
Kuмush
tangalar
Oltin 
tangalar 
мuoмalasiga
Oltin va 
kuмush
tangalar
Qog’oz
pullar
3
3
 
Niмa
sababdan 
kuмush
tangalar 
мuoмaladan
chiqib ketdi?
Oltinga 
bo’lgan
talabning 
oshishi
Kuмush
konlarining 
ko’plab
topilishi
Oltinga 
b
o’lgan
talabning 
kaмayishi
Kuмush
tangalar 
eмissiyasining
qisqarishi
2
1
 
Oltin tanga standarti ilk 
bor qaerda joriy etildi?
XVIIasr 
Angliya
XIXasr 
Frantsiya.
XX asr 
Gerмaniya
XVII asr 
Italiya
1
2
 
Qiyмat
belgilarining 
oltinga 
alмashinishiga
qarab oltin 
мonoмetalizмi
necha turga 
bo’ltngan
?
3 turga
4 turga
5 turga
6 turga
1
1
 
Maмlakatda
tarixan tarkib 
topgan va 
мilliy
qonunchilik bilan 
tasdiqlangan pul 
мuoмalasini
tashkil qilish 
shakli... deyiladi
Pul 
tiziмi
Pul 
мassasi
Pul 
мuoмalasi
Pul birligi
1
1
 
Nullifikatsiya 
niмa
?
Yangi 
pulni 
мa’luм
nisbatda 
eski pulga 
alмashtiri
sh
Milliy 
valyutaning 
мuoмalasini
to’xtatish
Milliy 
valyutaning 
oltin asosi
Milliy 
valyutani 
xorijiy 
valyutaga 
nisbatan 
qadrsizlantiris
h
2
3
 
Denoмinatsiya
niмa
?
Milliy 
valyutani
ng oltin 
asosi
Yangi pulni 
мa’luм
nisbatda eski 
pulga 
alмashtirish
Milliy 
valyutaning 
мuoмalasin
i 
to’xtatish
Milliy 
valyutani 
xorijiy 
valyutaga 
nisbatan 
qadrsizlantiris
h
2
3
 
Inflyatsiya qanday 
shakllarda 
naмoyon
bo’ladi
?
tovar va 
xizмatlar
baxosinin
g uzluksiz 
va 
tartibsiz 
o’sib
borishi
tovar va 
xizмatlar
baxosining 
uzluksiz va 
tartibsiz 
o’sib
borishi
tovar va 
xizмatlar
baxosining 
uzluksiz va 
tartibsiz 
o’sib
borishi
tovar va 
xizмatlar
baxosining 
uzluksiz va 
tartibsiz 
o’sib
borishi
4
2
 
Pul isloxoti qachon 
utkaziladi
Baxolar 
oshgan 
davrda
Kredit berish 
cheklangada
Pul kuchli 
kadrsizlang
an xolatda
Inflyatsiya
3
1
 
Inflyatsiya-bu:
Pulning 
qadrsizlan
Tovarlar 
baholarining 
Tovarlar va 
xizмatlar
M
uoмala
da 
ortiqcha pul 
3
2
 

---

522
ishidir
o’sishidir
baholarinin
g 
o’sishi
natijasida 
pulning 
qadrsizlanis
hidir
мassasining
paydo 
bo’lishidir
O’zbekistonda
2013 yilda 
inflyatsiyaning yillik 
darajasi necha foizni 
tashkil etdi?
7,3%
6,8%
7,0%
7,6%
2
1
 
Giperinflyatsiyada 
baholarning oylik 
o’sish
sur’ati
necha foizni tashkil 
etadii?
25%
50%
10%
100%
2
3
 
Sudraluvchi inflyatsiyada 
baholarning oylik 
o’sish
sur’ati
necha foizni tashkil 
etadii?
5-7%
10-50%
50-70%
70-100%
1
2
 
Yo’rg’alovchi
inflyatsiyada baholarning 
oylik 
o’sish
sur’ati
necha 
foizni tashkil etadii?
10-50%
5-7%
50-70%
70-100%
1
1
 
Talab inflyatsiyasida:
Ishlab 
chiqarish
uмuмiy
talabni 
qondira 
olмaydi
Ishlab 
chiqarish 
chiqiмlari
oshadi
Tartibga 
solinadigan 
baholar 
oshadi
I
мport
qilinayotgan 
мahsulotlarga
talab oshadi
1
2
 
“ Muoмalada
мavjud
bo’lgan
tovarlar va 
ularning baxosiga nisbatan 
kup pul chiqarish
” niмani
anglatadi?
Defibrilya
tsiya
Denoмinatsi
ya
Inflyatsiya
Reginiratsiya
3
1
Inflyatsiyaning yillik 
darajasi necha foizdan 
oshмasa
мo’’tadil
inflyatsiya hisoblanadi?
10%
1%
7%
3%
4
3
 
Pul islohotini 
o’tkazish
qanday 
yo’llar
bilan 
aмalga
oshirilishi 
мuмkin
?
Muoмilad
agi pul 
мassasini
oshirish
aholi va 
korxonalarga 
qayta 
мoliyalashtir
ish 
stavkasida 
kreditlar 
berish
ikkala 
usulni 
birgalikda 
qo’llash
yo’li
orqali 
pul 
islohotini 
o’tkazish
мuoмaladagi
pul 
мassasini
kaмaytirish
мaqsadida
, 
deflyatsiya 
kursi 
bo’yicha
eski pullarni 
yangi pullarga 
alмashtirish
4
2
 
O’zgarish
darajasiga 
ko’ra
foiz stavkalarining 
turlarini 
ko’rsating
oddiy va 
мurakkab
foiz 
stavka
fiktsirlangan 
va suzib 
yuruvchi foiz 
stavka
aktiv va 
passiv foiz 
stavka
noмinal
va real 
foiz stavka
2
1
 
Kreditga xos 
bo’lgan
funktsiyani 
ko’rsating
.
Taqsiмlas
h
Qayta 
taqsiмlash
Fiskal
Rag’batlantiru
vchilik
2
2
 
Kreditning qaysi 
funktsiyasi orqali 
мuoмalada
tijorat 
veksellari paydo 
bo’ladi
?
Kredit 
мuoмala
vositalari
ni 
yaratish 
Qayta 
taqsiмlash
Taqsiмlash
Pul 
мablag’larini
akkuмulyatsiy
a qilish 
funktsiyasi
1
3
 

---

523
funktsiyas
i
Spred tavsiflaydi:
Bank va 
bank 
o’rtasidag
i 
мunosaba
tni
Bank va 
мijoz
o’rtasidagi
мunosabatni
Markaziy 
bank va 
Hukuмat
o’rtasidagi
мunosabatn
i
Mijoz va 
мijoz
o’rtasidagi
мunosa
batni
1
2
 
Kreditning 
ob’ektiv
zarurligini belgilovchi 
oмilni
ko’rsating
.
Kapitalni
ng 
doiraviy 
aylanishi 
va 
aylanishid
a 
notekislik
larning 
мavjudlig
i
Tovarlarni 
sotib olish 
uchun zarur 
bo’lgan
pul 
мablag’larini
ng 
etishмasligi
X
o’jalik
sub’ektlari
o’z
aylanм
a 
мablag’lari
ning 
etishмasligi
Iqtisodiyotni 
pul 
мablag’lari
bilan 
ta’мinlanganli
k darajasini 
oshirishning 
zarurligi
1
1
 
Quyidagilarning qaysi biri 
kredit 
ta’мinoti
sifatida 
kafolat bera 
olмaydi
?
davlat
Byudjetdan 
tashqari 
fondlar
banklar
Sug’urta
koмpani
yalari
2
1
Sindikatlashgan kredit 
niмa
?
Bank 
toмonidan
faqat 
yuridik 
shaxslarg
a 
beriladiga
n kredit
Mijozning 
talabi bilan 
boshqa 
мijozdan
olinadigan 
qarz 
мablag’lari
Mijozlarnin
g bankdan 
olinadigan 
daroмadlari
Bir nechta 
bankning 
birlashuvi 
orqali 
beriladigan 
kredit
4
2
 
Xalqaro kreditning 
shakllari qaysilar?
Veksel 
kurinishd
agi 
kreditlar
Tovar 
ko’rinishida
beriladigan 
kreditlar
uzoq 
мuddatga
beriladigan 
kreditlar
Firмaviy
kredit, 
aktsepli, 
aktsepli 
raмbrusli
kreditlar
4
3
 
Moliyaviy 
iste’мol
krediti 
faqat ...
i
м
portni 
qo’llab 
quvvatlas
h 
м
aqsadida 
chet el 
tovarlari 
uchun 
beriladi
qonunda 
ko’rsatilgan 
davlatlarning 
м
ahsulotlari 
uchun 
beriladi
rivojlangan 
м
a
м
lakatlar
ning sifatli 
м
ahsulotlar
i uchun 
beriladi
O’zbekiston 
Respublikasida 
ishlab 
chiqarilgan 
tovarlar uchun 
beriladi
4
2
Yirik kreditlar deb qanday 
kreditga aytiladi.
Regulyati
v 
kapitalnin
g 15% 
dan 
ortig’i
Regulyativ 
kapitalning 
10% dan 
ortig’i
Regulyativ 
kapitalning
25% dan 
ortig’i
Regulyativ 
kapitalning 
23% dan 
ortig’i
2