Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

 
 
 
 
 
 
14-MAVZU. MARKAZIY BANK VA UNING FUNKSIYALARI 
 
REJA: 
1. Markaziy 
bank faoliyatining мaqsadi. Markaziy bankning tashkiliy t
uzilishi. Markaziy 
bankning funktsiyalari. 
2. Markaziy bank faoliyatining мaqsadi va vazifalari.
Markaziy bankning tashkiliy tuzilishi. 
3. Markaziy bankning funktsiyalari: eмission funktsiya; “banklarning banki” funktsiyasi.
4. Markaziy bankning “davlatning banki” funktsiyasi; rasмiy oltin
-valyuta zaxiralarini 
boshqarish funktsiyasi. 
 
1. Markaziy bank faoliyatining мaqsadi. Markaziy bankning tashkiliy t
uzilishi. 
Markaziy bankning funktsiyalari. 
 

---

313
Ma
м
lakatning Markaziy Banki - shu davlat bank tizi
м
ining asosiy qis
мi bo’lib xisoblanadi. 
Markaziy bank - 
birinchi o’rinda davlat va iqtisodiyot o’rtasida vositachi bo’lib xizм
at qiladi. 
A
мм
o Markaziy bank 
o’
z oldiga foyda olishni 
м
aqsad qilib k
o’
y
м
aydi.
Markaziy bank - 
мasalan, Angliya banki, Frantsiya banki, Bundes bank, Yaponiya banki, 
Shvetsariya мilliy banki, Finlyandiya banki va boshqa yagona banklardan tashkil topadi. 
Markaziy bank 
мulk shakliga ko’ra ular Davlat (kapital davlatga tegishli) aktsio
ner va 
aralash kapitalli turlariga bo’linadi. 
Ba’zi Markaziy banklar Davlat banklari ko’rinishlarida shakllanadilar. Ularga Kanada 
м
arkaziy banki 1943 yilda shakllanganligi 
мisol bo’lishi м
u
мkin. Ba’zi Markaziy banklar
- oldin 
xususiy bank 
м
asalan, Angliya banki ( 1694 ), sifatida keyinchalik esa 
м
illiylashtirilib davlat 
bankiga aylantirilgan. 
Aktsioner turidagi Markaziy bank qatoriga AKSh FRT (Federal Rezerv 
tiziмi
) kiritish 
м
u
м
kin. FRS 1913 yildagi Federal Reze
rv asosida paydo bo’lgan aralash turdagi Ma
rkaziy 
banklar ju
м
lasiga kapitalida davlat, aktsioner va xususiy va kapital ishtirok etgan banklar kiradi. 
Bu guruxlar qatoriga kiruvchi Yaponiya banklar (1882y.) 
м
isol kilinib keltirilishi 
м
u
м
kin. Qonun 
buyicha 1942yilda 55% ustav kapitali davlatga tegishlidir. Deyarli barcha 
м
a
м
lakatlarda
Markaziy bank xukukiy 
мe’yorlarini tartibga soluvchi
, aniklovchi (belgilovchi) qonunlar 
м
avjuddir. Turli 
м
a
м
lakatlarda Markaziy banklarga turli funktsiyalarni belgilab berilishi 
м
u
м
kin. 
Lekin Markaziy bank doi
м
o Dav
lat va bank belgilarini o’zida м
ujassa
м
lashtirilgan 
o’
zida 
Davlatning tartibga soluvchi organi bo’lib qoladi. 
12ta federal zaxira tu
м
anining xar birida bir nechta tu
м
anlarda filiallarga ega 1tadan 
FZbanki 
м
avjud. Tu
м
anlarning, federal zaxira banlari va filiallarning joylashishi 1-ras
м
da
ko’rsatilgan. 3ta aktiv bo’yicha eng yirik banklar Nyu
-Yorkda, Chikagoda va San-fransiskoda 
joylashgan bo’lib, birgalikda ular 50%dan yuqori FZTning aktivlariga ega. Nyu
-Yorkdagi FZ 
banki aktivlarning 4/1kis
м
iga egalik kilib, FZTdagi eng yirik bankdir.
86
12 ta federal zaxira tu
м
anining xar birida bir nechta tu
м
anlarda filiallarga ega 1tadan 
FZbanki 
м
avjud. Tu
мanlarning, federal zaxira banklari va filiallarning joylashishi ko’rsatilgan.