Xronologiya va metrologiya” fanidan O`quv uslubiy majmua

Yulian kalendari: (eramizning boshida)

№	Oy nomlari	Kuni	№	Oy nomlari	Kuni
1	Yanvar	31	7	Iyul	31
2	Fevral	29\30	8	Avgust	31
3	Mart	31	9	Setyabr	30
4	Aprel	30	10	Oqtabr	31
5	May	31	11	Noyabr	30
6	Iyun	30	12	Dekabr	31

Bu о‘zgartirishlar uzun va qisqa oylarning Sozigen tomonidan tuzilgan ajoyib almashish tartibini butunlay buzib yuborgan.

Sezar tomonidan yilning boshlanishi martdan yanvarga kо‘chirilishi natijasida bizga tartib nomerlari о‘zlari joylashgan о‘rinda tо‘gri kelmaydigan oylar meros qolgan. Ularning nomlari, tabiat xodisalaridan mutlaqo foydalanmagan; ular qadimgi butparast rimliklar xudolarning va imperatorlarning nomlari bilan aloqadordir. Mart yilning birinchi oyi edi, u endi ikkinchi oyga aylangan. Boshqa oylar ham nomiga nisbatan oldinga siljigan: sentabr, bu sо‘z lotincha - yettinchi oy bо‘lishi kerak edi, u tо‘qqizinchi oyga aylangan. Oktabr (sakkizinchi) о‘ninchi oyga, noyabr (tо‘qqizinchi)- о‘n birinchi oyga, dekabr (о‘ninchi)- о‘n ikkinchi oyga aylanib qolgan. Bu о‘zgarishlardan keyin ham yil oylarining nomlari va oy kunlarining soni о‘zgarmay bizgacha yetib kelgan
Abu Rayxon Beruniy 27 yanvarda 1000 yilda yozib tomomlagan, “Osor al-boqiya”(“Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar”) kitobida Rim kalendarini tavsiflagan; Rimliklarga kelsak, ularning oylari hamisha о‘n ikkita bо‘lib, ularning nomlari mana bular:

Yanvariyus	31 kun	Yuliyus	31 kun
Fevrariyus	28 kun	Avgustyus	31kun
Martiyus	31 kun	Sebtambriyus	30 kun
Apriryus	30 kun	Tambirz	31 kun
Moyus	31 kun	Navombiryus	30 kun
Yuniyus	30 kun	Demiriyus	31 kun

Rimliklar yili uch yuz oltmish besh kundir. Har tо‘rt yilda tо‘rtda chorak kun yig’ilgach, uni tо‘liq bir kun qilib, fevrariyusga qо‘shganlar. Natijada shu oy har tо‘rt yilda yig’irma tо‘qqiz kun bо‘lgan. Dastlab rimliklarni yillarni kabisali qilishga majbur etgan qishi Daktitir laqabli Yulius (Yuliy Sezar) edi.
Yuliy kalendari ana shunday takomillashib borgan. U izchil shamsiy kalendarni bо‘lib, avvaliga Italiyani, keyinchalik esa Yevropadagi barcha mamlakatlarni qо‘shaloq vaqt hisobidan - ham oyga, ham quyoshga asoslagan hisobdan xalos etgan edi. U XVI asrdan ziyod, to 1582 yilgacha, ayrim mamlakatlarga hatto XX asrgacha xizmat qilgan. Tashqi kо‘rinishi bilan hozirgi kalendardan xech farq qilmaydi.