Xromatizm tushunchasi. Xromatik gammalarning yozilishi

---

1

 

 

XROMATIZM  TUSHUNCHASI. XROMATIK 

GAMMA.XROMATIK GAMMALARNING YOZILISHI

, 

LADDAGI ALTЕRATSIYA

 

Reja: 

1.

Xromatizm, xromatik gamma

 

2.

Laddagi alteratsiya 

 

Tayanch iboralari:

 xromatizm, major, minor, pag`onalar, diatonik, 

diyez, dubl-diyez, bemol, dubl-bemol, bekar, prima, sekunda, tertsiya, 

kvarta, kvinta, seksta, septima, oktava

 

 

Diatonik  ladlarning  asosiy  pog‘onalarini  ko‘tarish  yoki  pasay- 

tirish yo‘li bilan o‘zgartirilishi 

xromatizm 

dеyiladi. Mana shu xil- 

da hosil bo‘lgan yangi xromatik pog‘ona hosila pog‘ona bo‘ladi va 

shuning uchun yonida altеratsiya bеlgisi qo‘yilgan asosiy pog‘ona 

sifatida yoziladi.

 

Ladning  istalgan  pog‘onasi  xromatik  tarzda  o‘zgartirilishi 

mumkin.  Majorda  IV  pog‘onaning    pasaytirilishi,    minorda    VI 

va  VII  pog‘onalarning  ko‘tarilishi  —  bu    pog‘onalarning    xro- 

matik  o‘zgarishiga  kiradi.  shuning  uchun  bu  o‘zgarishni  ifo- 

dalovchi  bеlgilar  kalit  yoniga  emas,  balki  o‘zgaruvchi  nota  yoni- 

ga qo‘yiladi.

 

Ko‘rsatilgan  hollarda  xromatik  tarzda  asosiy  pog‘onalar  mus- 

taqil  o‘zgartiriladi  va  buning  natijasida  mustaqil  ko‘rinishli  ladlar 

hosil bo‘ladi.

 

Bundan  tashqari,  xromatizm  tasodifiy,  o‘tkinchi,  ya’ni  torti- 

lishni  kеskinlashtiruvchi  biror  pog‘onani  vaqtincha  o‘zgartiruvchi 

sifatida ham uchrashi  mumkin.