Xristianlik dini tarqala boshlashi natijasida Ijtimoiy taraqqiyot yanada tezlashgan

145. 

 

Mahmud Koshg‘ariy... 

XI asrda yashab ijod etgan Mahmud Koshg‘ariy hayoti va ijodiy faoliyati haqida yetarli ma’lumot 

saqlanib qolmagan. Mahmud Koshg‘ariy ibn Husayn ibn Muhammad. Ijtimoiy kelib chiqishi 

jihatidan qoraxoniylar sulolasiga mansub bo‘lgan. Yoshligida boshlang‘ich ta’limni olib, Koshg‘ar, 

Buxoro, Samarqand, Marv, Nishopur shaharlarida bilimini oshirgan. U arab, fors, turkiy kabi 7-8 

tilni puxta egallagan. 1056-1057-yillarda mamlakatdagi ichki nizolar natijasida olim o‘z vatanini 

tark etib, 15 yil davomida atrofdagi qardosh xalqlar orasida yurishga majbur bo‘lgan. 

Bag‘dodga borib, 1072-yil dunyoga mashhur asari “Devonu lug‘otit turk” (“Turkiy so‘zlar 

devoni”)ni yozib tugatdi. “Devonu lug‘otit turk” asari dastlabki universal lug‘at bo‘lib, o‘z 

muallifini dunyoga qomusiy olim sifatida tanitdi. Bu asarida olim turkiy qabila va urug‘lar 

(xalqlar) tillaridagi so‘zlar ma’nosini arab tilida izohlab beradi. 

olim o‘z asarida dunyo xaritasini ilova qilgan.