Xristianlik dini tarqala boshlashi natijasida Ijtimoiy taraqqiyot yanada tezlashgan

143. 

 

Zamaxshariy ... 

Abulqosim Mahmud az-Zamaxshariy 1075-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida dunyoga 

kelgan. Ilmga bo‘lgan chanqoqlik uni Buxoro, Marv, Nishopur, Isfahon, Shom, Bag‘dod, Hirot va 

Makkada hayot kechirib, arab tili va adabiyotini, diniy ilmlarni, xattotlik san’atini, arab maqollari 

va urf-odatlarini chuqur o‘rganishiga sabab bo‘ldi. U mintaqa geografiyasiga doir ma’lumotlarni 

to‘playdi. 

arab tili fonetikasi va morfologiyasiga bag‘ishlangan “Al-Mufassal”, Qur’oni karim tafsiriga 

oid  “Al-Kashshof”  asari  musulmon  olamida  mashhurdir.  Zamaxshariy  “Arab  va  g‘ayri  arablar 

ustozi”,  “Xorazm  faxri”  kabi  sharafli  nomlar  bilan  ulug‘langan.  U  ko‘p  asarlarini  Makkada 

yozganligi  uchun  “Jorulloh”  (“Allohning  qo‘shnisi”)  degan  sharafli  nomga  muyassar  bo‘ladi. 

Qohiradagi  dunyoga  dong‘i  ketgan  Al-Azhar  diniy  dorilfununining  talabalari  hozir  ham  “Al-

Kashshof" asosida Qur’oni karimni o‘rganadilar. U, shuningdek, tarixdagi birinchi ko‘p tilli lug‘at 

–  arabcha-forscha-turkiy  lug‘atning  asoschisi  bo‘lgan.  Mahmud  Zamaxshariy  1144-yilda 

Xorazmda vafot etgan. 

1995-yilda O‘zbekistonda Mahmud Zamaxshariyning 920 yilligi keng nishonlandi.