Xotira (X) va kiritish-chiqarish tizimi

demultipleks magistrali yoki ayiruvchi manzil va ma’lumotlar shinalariga ega uch shinali magistral deb ataladi.

Ma’lumotlarning magistral orqali tabiiy almashinishi kanalga so’zlar yoki baytlar vositasida bir-biridan keyin amalga oshiriladigan murojaatlar ko’rinishida kechadi. Magistralga murojaatlarning bitta tsikli davomida MP, xotira qurilmasi va kiritish-chiqarish tizimi o’rtasida bitta so’z yoki bayt uzatiladi.
Almashinishning bir nechta tsikllari mavjud. Ular jumlasiga xotirani o’qish va xotiraga yozish tsikllari kiradi.
Kiritish-chiqarish makoni izolyatsiya bo’lganida kiritish-chiqarish portini o’qish va kiritish-chiqarish portiga yozish tsikllari qo’shiladi.
Magistralda, ishlash tezligi MzPning ishlash tezligidan past bo’lgan qurilmalar ishlab turgan ayrim holatlarda RD, WR va shu kabi boshqa stroblar davomiyligi chetdagi modul tomonidan almashinish operatsiyasi to’g’ri bajarilishi uchun etarli bo’lmay qolishi mumkin. Magistral operatsiya muvaffaqiyatli yakun topishini tashkillashtirish uchungina CB tarkibiga maxsus READY signali kiritiladi. Kanalga murojaatlarning har bir tsiklida RD yoki WR strobasi yakuniga etishdan oldin MzP READY signalining holatini tekshiradi. Agar READY ushbu fursatda hali uloqtirib yuborilmagan bo’lsa, MzP tegishli stroba muddatini unga WS (ingl. Wait State) deb nomlanadigan kutish taktlarini o’rnatib, uzaytiradi.
Mikroprotsessorning ma’lum modeli va ish rejimiga bog’liq holda WS ning maksimal miqdori cheklangan yoki cheklanmagan bo’lishi mumkin. Magistralda amalga oshadigan ishning oddiy rejimida faqat bitta faol qurilma ishlaydi, u ham bo’lsa, MzP bo’lib, magistralda kechadigan ma’lumotlar almashinuvining barcha tsikllarini qo’zg’atadi.
Biroq, shunday holatlar ham joizki, bunda ayni bitta magistralda bir nechta faol qurilma bo’lib, ular ayni bir xotira va kiritish- chiqarish bloklari bilan ishlashi darkor bo’ladi. Boshqa faol qurilma ma’lumotlarni magistral bo’ylab uzata olishi uchun MzPni vaqtincha dezaktivatsiya qilish zarur bo’ladi. Bu maqsadda aksariyat zamonaviy mikroprotsessorlar “