Inson xotirasining yahshi bo’lishi, ya’ni his-kechinmalarimiz, ko’rgan- kechirganlarimizning mazmuni to’laroq miyamizda saqlanishi quyidagi omillarga bog’liq
Inson xotirasining yahshi bo’lishi, ya’ni his-kechinmalarimiz, ko’rgan- kechirganlarimizning mazmuni to’laroq miyamizda saqlanishi quyidagi omillarga bog’liq:
Inson xotirasining yahshi bo’lishi, ya’ni his-kechinmalarimiz, ko’rgan- kechirganlarimizning mazmuni to’laroq miyamizda saqlanishi quyidagi omillarga bog’liq:
Esda saqlab qolish bilan bog’liq harakatlarning yakunlanganlik darajasiga;
Shaxsning o’zi shug’ullanayotgan ishga nechog’lik qiziqish bildirayotganligini va shu ishga moyillligiga;
Shaxsning bevosita faoliyat mazmuni va ahamiyatiga munosabatining qandayligiga;
Shaxsning ayni paytdagi kayfiyatiga;
Irodaviy kuchi va intilishlariga.
Ba’zi hollarda, ya’ni material yetarli darajada izchil va sistemali bayon qilinmagan, tushunib olish qiyin bo‘lgan hollarda, materialni bir ma’no beradigan qilib tartibga solishga darrov erishib bo‘lmaydi, bu ish ancha zo‘r berishni talab qiladi. Ammo bu ish ko‘p natija beradi. Esda qoldirishda ma’lum bir tartib va sistema bo‘lishi esga olinadigan narsaning xotirada mahkam saqlanib qolishiga juda katta yordam beradi. Xotirada saqlanib qolgan materialning tartibga solingan bo‘lishi o‘z navbatida uni tez esga tushirishga yordam beradi.
“Sindikat” metodi “Sindikat” metodi (yunoncha “birgalikda harakat qilish”,
“Maslakdoshlarim”) metodi talabalarda mavzuni ijodiy o’rganish,nazariy bilimlarni umumlashtirish,tizimlash asosida fikrni qisqa va aniq bayon qilish qobiliyatini tarbiyalashga xizmat qiladi. Har bir guruh yagona topshiriqni 3 xil variantda hal rtishi lozim.
Masalan o’rganilayotgan mavzu mohiyatini1-guruh sxema, 2-gurux klaster,3-guruh esa jadval tarzida ochib berishi kerak.Guruhlar topshiriqni bajarib bo’lishgach,ular tomonidan taqdim etilgan yechimlar jamoa tomonidan muhokama qilinadi
Har bir guruh yagona topshiriqni 3 xil variantda hal rtishi lozim.
Masalan o’rganilayotgan mavzu mohiyatini1-guruh sxema, 2-gurux klaster,3-guruh esa jadval tarzida ochib berishi kerak.Guruhlar topshiriqni bajarib bo’lishgach,ular tomonidan taqdim etilgan yechimlar jamoa tomonidan muhokama qilinadi
Quyida xotira klassifikasiyasi qayd qilinadi:
Ruhiy faoliyat qo’zqatuvchisining sifatiga ko’ra:
a) musiqiy;
b) eshitish xotirasi;
Faoliyat maqsadiga ko’ra:
harakat, emosional, obraz va so’z-mantiq xotirasi.
Ruhiy faoliyatning faolligiga ko’ra:
a) harakat yoki motor harakat xotirasi;b) ob razli,xotira,his-tuyg’uyoki hissiyotxotirasi;
g) so 'z-mantiq xotira.
v) his-tuyg’uyoki hissiyotxotirasi; g) so 'z-mantiq xotira.
Ruhiy faoliyatning maqsadiga binoan:
a) ixtiyorsiz;b) ixtiyoriy; v) mеxanik
Ruhiy faoliyatning davomiyligiga ko’ra
a) qisqa muddatli xotira;b) uzoq muddatli xotira; v) opеrativ (tеzkor) xotira
Ruhiy faoliyatning inson yo’nalishiga qarab:
a) fеnomеnal;
b) kasbiy.
.
Xotiraning sakkiz qonuni
Anglanganlik qonuni. Oddiy, lekin murakkab qonun, ya’ni berilgan materialni kanchalik chukur anglasak, shunchalik uni mustaxkam xotirada muxirlagan bulamiz
Qiziqish qonuni. Anatol Frans: bilimlarni yaxshi xazm qilish uchun uni ishtaxa bilan yutish kerak» deganda, albatta, materialga jonli kizikish bilan munosabatda bulishimiz, va uni yaxshi ko’rishimiz kerakligini nazarda tutgan
Ilgarigi bilimlar qonuni. Ma’lum mavzu yuzasidan bilimlar kanchalik kup bo’lsa, yangisini esda saklab kolish shunchalik oson bo’ladi.
Eslab qolishga tayyorlik qonuni. Biror materialni eslab qolishdan avval, bulgusi aqliy ishga qanday xozirlik ko’rgan bo’lsangiz, shunga mos tarzda eslab qolasiz
Assotsiatsiyalar qonuni. Bu qonun xakida eramizdan avval Arastu xam yozgan edi. qonunning moxiyati shundaki, bir vaqtda shakllangan tasavvurlar xotirada xam yonma-yon bo’ladi.
Birin-ketinlik qonuni. Xarflarni alfavitdagi tartibda yoddan aytish oson, uni teskarisiga aytish qiyin bo’lganidek, xotirada xam ma’lumotlarni ma’lum tartibda joylashtirishgava kerak bo’lganda, tartib bilan birin-ketin tiklash maqsadga muvofikdir
Kuchli taassurotlar qonuni. Eslab kolinadigan narsa tugrisidagi birinchi taassurot kanchalik kuchli bo’lsa, unga alokador obraz xam shunchali yorqin bo’ladi.
Tormozlanish qonuni. Xar kanday muayyan ma’lumot uzidan oldingi ma’lumotni tormozlaydi. Shuning uchun uning uchib ketmasligi uchun yangini esda saklashdan avval mustaxkamlash choralarini ko’rishingiz kerak
Xotira turlari
Ixtiyorsiz xotira
Ixtiyoriy xotira
Operativ xotira
Obrazli xotira
Kasbiy xotira
Emotsional xotira
Mantiqiy otira
Xarakat xotirasii
Eshitish xotirasi
Uzoq muddatli xotira
Xis-tuyg’u xotirasi
Mexanik xotira
Qisqa muddatli xotira
Musiqiy xotira
Fenomenal xotira
Amneziya
Ixtiyoriy xotira
Ixtiyoriy xotira
Ixtiyoriy xotira
