Xotira psixodiagnostikasi

Xotira psixodiagnostikasi

Xotira psixodiagnostikasi

• Barcha yoshdagi bolalarda xotira juda kuchli rivojlanadi. Kichik bolalar ham vaqt va fazoni yaxshi farqlay oladilar, so`z boyligi ortib boradi. Bularning barchasi bolaning kattalar bilan, tengdoshlari bilan muloqotga kirishishi natijasida sodir bo`ladi.
• Xotiraning rivojlanishi bola bilan ishlashda ta'limning qaysi metodlari ustunligiga, uni o`rab turgan muhit idrok obrazlari bilan qanchalik «boyligiga» bog`liq. Materialning sezgi organlariga ta'sir etishi, idrok xususiyatlarini hisobga olgan holda ko`rish, eshitish, ushlab ko`rib bilish, hid bilish, ta'm bilish xotiralari ajratiladi. Materialni esda saqlab qolish va uni qayta esga tushirishga bog`liq ravishda harakat, mexanik, obraz (assotsiativ), mantiqiy, hissiy xotiralarga ajratiladi.
• Ma'lumotni saqlashning uzoqligiga bog`liq ravishda qisqa muddatli (operativ) va uzoq muddatli xotiralar ajratiladi.

«Qisqa muddatli ko`rish xotirasi hajmini aniqlash Bolaga galma-gal quyidagi A va B rasmlar ko`rsatiladi. Bolaga rasmning A va B qismlari ko`rsatilgandan so`ng unga trafaret shakli taqdim etilib, boladan 2-rasmning har bir qismidagi barcha chiziqlarni ushbu trafaretda ifoda etishi talab etiladi.

Har ikkala tajriba natijalari sifatida xotira orqali to`g`ri qayta esga tushirilgan chiziq deb, namuna
sifatida ko`rsatilgan chiziqlardan uzunligi va yo`nalishi jihatidan hech qanday farq qilmaydigan
chiziqlar qabul qilinadi (chiziqlardan chetlanish, uning buklanishi, burchaklari saqlangan holda
bitta katakdan oshmasligi lozim).
To`g`ri esga tushirilgan chiziqlar soni ko`rish xotirasi hajmining ko`rsatkichi hisoblanadi.
«Tezkor ko`rish xotirasini baholash»
Umumiy (24 uchburchakli) kartochkadagi;
1,-3,-8,-12,-14,-16- uchburchaklar birinchisiga;
2,-7,-15,-18,-19,-21- uchburchaklar ikkinchisiga;
4,-6,-10,-11,-17,-24- uchburchaklar uchinchisiga
5,-9,13,) ko`rsatkichlarini 10 balli shkala orqali standart ko`rsatkichlarga o`tkazish uslubini
taqdim etish mumkin.

Xotiraning ushbu turi masalani echish jarayonida to`g`ri javobni aniqlash uchun kerakli axborotni shaxs qay darajada uzoq muddat xotirada saqlay olishi mumkinligi bilan belgilanadi.

• Xotiraning ushbu turi masalani echish jarayonida to`g`ri javobni aniqlash uchun kerakli axborotni shaxs qay darajada uzoq muddat xotirada saqlay olishi mumkinligi bilan belgilanadi.
• Axborotni saqlab turish vaqti, tezkor xotiraning qo`shimcha sifatlariga masalani echish vaqtida bola tomonidan yo`l qo`yilgan xatolarni ham kiritish mumkin. (Xato deganda masalani echish uchun kerak bo`lgan axborotni saqlay olmaslik kabi xususiyatlar nazarda tutiladi). Bolaning tezkor ko`rish xotirasini va uning ko`rsatkichlarini quyidagi tajriba bilan aniqlash mumkin.
• Bolaga tartib bilan 15 sekundga mo`ljallangan 6 tadan har xil shtrixlangan uchburchaklar ifodalangan kartochka taqdim etiladi. Bola shunday kartochkadan birini ko`rib bo`lgandan so`ng, bu kartochka olib qo`yilib, o`rniga 24 ta uchburchakni o`z ichiga olgan katta kartochka ko`rsatiladi. Ushbu kartochkada albatta bola hozirgina ko`rgan 6 ta uchburchak ham tasvirlangan.
• Vazifaning maqsadi, bola ushbu kartochkadagi 24 ta uchburchakdan avvalgi alohida berilgan kartochkadagi 6 ta uchburchakni qidirib topib, to`g`ri ko`rsatishidan iborat(3-rasm).